Mała encyklopedia kultury antycznej

congius łac. miara objętości płynów wynosząca 6 sextarii (3,27 litra); zachował się jej wzorzec w postaci naczynia o kształcie dwu ściętych stożków stykających się ze sobą podstawami, z pierścieniowatą stopką i płaskim, szerokim krążkiem wylewu. Zob. miary objętości.

conquisitor łac. oficer wzgl. komisarz prze­prowadzający werbunek do armii rzymskiej.

consecratio łac. zob. apoteoza.

Consentes Dii (łac. consentes wspólnie istnie­jący) tak nazywano w Rzymie grup? 12 głównych bóstw (6 męskich i 6 kobiecych): Jowisz i Juno-na, Nsptun i Minerwa, Mars i Wenus, Apollo i Diana, Wulkan i Westa, Merkury i Cerera. Poświęcony był im portyk wiodący z Forum na Kapitol.

Consentia dziś Cosenza; miasto w Bruttium.

Considii ród rzymski pochodzenia plebejskiego.

1. O.wntus Considius trybun ludowy z r. 476 p.n.e.;

razem z drugim trybunem, T. Genuciusem, złożył wniosek w sprawie reformy agrarnej.

2. Quintus C., przyjaciel Werresa, znany z uczci­wości. 3. Publius C., jeden z dowódców Cezara w czasie wojny galickiej. 4. Marcus C. Nonianus, pretor w r. 52 p.n.e., zwolennik Pompejusza w czasie wojny domowej. 5. Całus C. Longus,

Kimały -s

sonvaA»v ••c

isiAopin są a v

^310XSAaV •£

xi vonavi

«V*»» nn»oq'J.3LŁSVa •»• SAJ-ŁV Z

Aanw anishivn3anv •t

uou^«aj«a VNaXV

ix v3nav-L

TABLICA XII

i. cmcus maximl's.

rekonstrukcja

2. CIRCUS MAXIMUS. plan

Bbiinusuo^ai 'A;n3d '£

AanVlN33•I

saNaisowaa •£

soN3i\navia z

aix v3navŁ

Ebin.nsuoyJ -raSWAZa MOO '9

wniayawmoo •s

Bfa)(n.iisuo](3J •i')oaao woa

»jojuib hisoinSgimouJwa vu SOZIN010

v!ii) 'sodoana vana

B^IBZOUl

'saanin^isola •t

ax v3navi

tiopotuan 3N3»r3 •»•

oaNioa z

aif!i°d soaoJAaoa •c ™"iloaoNSAa i

iax v3navx

Constans

161

Córo

namiestnik Afryki, w r. 47 dowodził dwoma legionami przeciw Cezarowi i zginął zamordowany przez afrykańskich Getulów.

Constans zob. Konstans.

Constanda zob. Konstancja.

Constandna zob. Cirta.

Constantinopolis zob. Bizancjum.

Constandnos zob. Konstantyn.

Constantinus zob. Konstanciusz.

Consualia zob. Consus.

consul zob. konsul.

Consus starożytne bóstwo italskie, niekiedy identyfikowane z Neptunem lub uważane za bóstwo' chtoniczne; imię jego tłumaczono jako „Doradca" (od consulo radzić). Święta na jego cześć, Consualia, obchodzono 21 sierpnia i 15 grudnia; organizacją obchodów zajmowało się kolegium pontyfików. Urządzano wtedy wyścigi koni i mułów.

condo łac. 1. zebranie publiczne zwoływane przez urzędników lub kapłanów dla zreferowania aktualnych spraw, przedstawienia projektów ustaw itd. Zebrania te nie miały kompetencji wyborczych i nie odbywały się na nich głoso­wania. 2. zgromadzenie wojska w obozie dla wysłuchania przemowy wodza. 3. mowa wy­głoszona na zebraniu publicznym, jak również mowa wodza wygłoszona, do zgromadzonego wojska.

contractus fac. umowa, w szczególności umowa rodząca zobowiązanie, uznana przez prawo cywilne i zaskarżalna na podstawie pewnego wy­raźnego formalnego elementu (causa cmits) stanowiącego źródło zobowiązania.

Contrebia jedno z głównych miast Celtyberów w Hispania Tarraconensis (na południo-wschód od Saragossy).

contubernium łac. 1. namiot albo oddział wojskowy mieszkający w jednym namiocie. 2. współżycie wodza z żołnierzami, namiestnika prowincji ze swoją świtą, cesarza z jego orszakiem itd. 3. faktyczny trwały związek płciowy między niewolnikiem i niewolnicą, wolnym i niewolnicą lub kobietą wolną i niewolnikiem w przeciw­stawieniu do uznanego przez prawo małżeń­stwa, nuptiae, matrimonium. W wypadku wyzwo­lenia niewolnika obdarzano niekiedy wolnością również jego towarzyszkę żyda.

contumacia łac. nieposłuszeństwo wobec nakazu urzędnika, sędziego lub przełożonego w wojsku, np. niestawiennictwo w sądzie mimo otrzymania wezwania.

conubium łac. zdolność do zawarcia małżeń­stwa ważnego wg prawa cywilnego (matrimonium iustum). W Rzymie pierwotnie mogli je zawierać tylko obywatele rzymscy tej samej przynależności społecznej, a więc patrycjusze i plebejusze tylko między sobą; później prawo zezwoliło na za­wieranie małżeństw patrycjuszów z plebejuszami oraz obywateli rzymskich z nieKtórymi katego­riami osób nie mających obywatelstwa rzym­skiego.

conyentus tac. zebranie, 1. c. iuridicus. Zebranie ludności prowmcjonalnei dla załatwienia spraw sądowych w terminach wyznaczonych przez na­miestnika, który podczas regularnie odbywanych objazdów prowincji zatrzymywał się w więk­szych miastach i wymierzał sprawiedliwość.

2. c. civium Romanorum stała organizacja oby­wateli rzymskich osiadłych w prowincjach.

conrersio zob. epifora.

cooptatio łac. termin techniczny oznaczający samodzielne uzupełnianie się pewnej organi­zacji, w przeciwieństwie do wyborów lub mia­nowania. C. była stosowana głównie przy uzu­pełnianiu collegia sacerdotum takich, jak: ponti-fices, augures, epulones, decemviri sacris fa-ciundis, Fratres Anrales, oraz przy uzupełnianiu kolegium trybunów ludowych, c. trtbwwrum. W późniejszym okresie pojęcie c. używane jest w znaczeniu adoptatlo, np. c. in patres przy­jęcie do grona patrycjuszów, lub c. luliae gentis, przyjęcie do rodu Juliuszów.

Copa (łac. szynkarka) tytuł krótkiego utworu w dystychach elegijnych. pochodzącego z czasów Augusta i zachowanego wśród utworów Wergi-liusza, dlatego też niekiedy mu przypisywanego.

Coponil Koponiusze, ród rzymski pochodzenia plebejskiego. 1. Copontus uczestnik wyprawy Krassusa przeciw Partom. 2. rzeźbiarz rzymski z I w. p.n.e., twórca rzeźb w teatrze Pompejusza. przedstawiających czternaście podbitych przez niego ludów. Posągi te były najpierw uroczyście niesione w orszaku w czasie triumfu Pompejusza, a później umieszczone w teatrze jego imienia.

3. zarządca Judei po Herodesie, w r. 6 n.e., z tytułem procurator cum iwe fladii (z prawem miecza).

Coptos dziś Coft; miasto w Egipcie na prawym brzegu Nilu, ważny punkt handlowy dla Arabii, Indii i Aleksandrii, za czasów Justyniana nazwany lustiniampoUs.

Córa dziś Cori; starożytne miasto w Lacjum, w kraju Wcisków, wg podania założone przez

11 — Mała encyklopedia kultury antycznej

Corbulo

162

Cornelii

Argiwczyka Korasa, wiele ucierpiało w czasie wojen Rzymian z Wciskami.

Corbulo przydomek rodu Domicjuszów (zob. Domitli).

Corduba dziś Cordoba; ważne i znaczne miasto handlowe w Hispania Baetica, pierwsza kolonia rzymska, założona w n w. p.n.e., póź­niej stolica całej prowincji; ojczyzna obu Seneków i poety Lukana.

Corfinium starożytne warowne miasto Pelig-nów, w pobliżu miasta Atemum w Samnium;

zachowały się ruiny.

Coriolanus zob. Koriolan.

Corioli miasto Wcisków w Lacjum, zwycię­żone (w r. 493 p.n.e.) przez Gajusa Marcjusza, który otrzymał stąd przydomek Coriolanus (zob. Koriolan).

Corippus (Flavius Cresconius C.) z Afryki, epik rzymski z VI w. n.e. Wzorując się na Wer-giliuszu i Klaudianie, napisał dwa poematy:

De laudibus lustini August! libri IV, panegiryk na cześć cesarza Justyna Młodszego (565 - 578), oraz Johamndos swe de bellis Lybicis libri VIII, poświęcony wojnie, którą prowadził Johannes, prokonsul w Afryce w r. 550, przeciw Wanda­lom i Maurom.

Cornelii Koraeliusze, jeden z najstarszych i najznaczniejszych rodów rzymskich; należały do niego zarówno gałęzie patrycjuszowskie z przydomkami: Dolabella, Helvius, Lentulus, Maluginensis, Rufinus, Scipio, Sulla i in., jak i rodziny plebejskie z przydomkami: Balbus, Mammula, Merula i in.—Arvinae: 1. Aulus Comelius Cossus Arvina w r. 349 p.n.e., za dyk­tatury Tytusa Maniiusza Torkwata magister eguitum; konsul w r. 343, odniósł wówczas zwycięstwo nad Samnitami. W r. 332 konsul po raz drugi, w tym samym roku był dyktatorem. 2.Publius C. Arvina, konsul w r. 306 p.n.e., cenzor w r. 304, w r. 288 konsul po raz drugi. — Balbi zob. Balbus. — Cethegi zob. Cethegus. — Cinnae: 3. Lucius C. Cinna, konsul w r. 87 p.n.e., wódz stronnictwa demokratycznego, po wyjeździe Sulli na wojnę z Mitrydatesem spro­wadził znów do Rzymu Mariusza i wszystkich proskrybowanych; rozgorzała na nowo walka ze stronnikami Sulli. W r. 84 p.n.e. został zabity przez żołnierzy w Ankonie. 4. Lucius C. Cinna, wnuk poprzedniego oraz Pompejusza, spiskował przeciw Augustowi, został jednak przez niego ułaskawiony i mianowany konsulem; od tego czasu stał się wielkim przyjacielem cesarza. Jest

bohaterem tragedii Piotra Comeille pt. Cinna (1639).—Cossi: 5. Aulus C. Cossus, konsul w r. 428 p.n.e., walczył z Wojami. W r. 426 został trybunem wojskowym o władzy konsu­larnej. 6. Aulus C. Cossus, syn poprzedniego, dyktator w r. 385 p.n.e. — Dolabellae galąź patrycjuszowska: 7. Publius C. Dolabella, konsul w r. 283 p.n.e., odniósł wielkie zwycięstwo nad Bojami i Senonami w bitwie nad Jeziorem Wa-dymońskim. 8. Cnaeus C. Dolabella, konsul w r. 81 p.n.e., odniósł zwycięstwo nad Trakami, był gorącym zwolennikiem Sulli. Jako namiest­nik Macedonii został oskarżony przez Cezara o zdzierstwa, ale uniewinniony. 9. Cnaeus C. Dolabella, pretor z r. 81 p.n.e., namiestnik Cyli­cji, z powodu zdzierstw popełnianych przez sie­bie i podwładnych został pociągnięty do odpo­wiedzialności i skazany na wygnanie. 10. Publius C. Dolabella, mąż córki Cycerona, Tulii, stron­nik Cezara, uczestnik bitwy pod Farsalos i walk w Hiszpanii, konsul w r. 44 p.n.e. Po śmierci Cezara po pewnym wahaniu przeszedł na stronę Antoniusza i otrzymał od niego prowincję Syrię. Gdy Kassjusz, otrzymawszy tę samą Syrię jako prowincję od senatu, wyruszył przeciw niemu i pokonał go w Laodikei, Dolabella . popehiii samobójstwo (r. 43 p.n.e.).—Linia Helwiu-szów zob. Heli/ii,—Lentuli: 11. Lucius C. Lentulus Caudinus, konsul w r. 275, zwycięz­ca w walkach z Lukanami. 12. Publius C. Len­tulus Caudinus, konsul w r. 236 p.n.e., zwy­cięzca Ligurów. 13. Lucius C. Lentulus, namiest­nik w r. 206 p.n.e. w Iberii, wraz z Lucjuszem Maniiuszem Acidinusem kończy podbój Hisz­panii rozpoczęty przez Scypiona. 14. Publius C. Lentulus jako przywódca stronnictwa senackiego uczestniczył w zamordowaniu Gajusza Grak-cbusa w r. 121 p.n.e. 15. Cnaeus C. Lentulus Clodianus, cenzor w r. 70, pragnąc się przypo­dobać Pompejuszowi i Krassusowi, wykreślił z listy 64 senatorów, wśród nich wielu sullańczyków. 16. Publius C. Lentulus Spinter, przy­jaciel Cycerona, jako konsul w r. 57 p.n.e., przyczynił się do odwołania go z wygnania. 17. Publius C. Lentulus Swa, uczestnik spisku Katyliny, stracony 5 grudnia 63 r. p.n.e. — Maluginenses: 18. Lucius C. Maluginensis Uritinus, konsul w r. 459 p.n.e. 19. • Marcus C. Maluginensis, decemwir w r. 450 p.n.e. — Merulae: 20. Lucius C. Merula, konsul w r. 193 p.n.e., zwycięzca Bojów. 21. Lucius C. Merula, flamen Jowisza, wybrany na konsula w r. 87

Comelius Gallus

163

corona

p.n.e., po wypędzeniu Cynny. — Rufini: 22. Pu-blius C. Rufinus, konsul w r. 290 p.n.e., zniszczył ziemię Samnitów, przygotowując ostateczny ich podbój w kilku następnych latach. — Scipiones zob. Scipio. — S u Ha e zob. Sulla. — Inni;

23. Cnaeus C. architekt rzymski z czasów Augu­sta, wspomniany przez Witruwiusza jako kon­struktor machin wojennych.

Comelius Gallus z Forum Julii (dziś Frejus) w Galii, żył w latach 69-26 p.n.e. Pochodził z rodu plebejskiego, dzięki poparciu Augusta dostał się do stanu ekwitów. Za zasługi poło­żone w czasie wojny z Antoniuszem August mianował go pierwszym prefektem nowo utwo­rzonej prowincji Egiptu. Później jednak popadł w niełaskę i został skazany na wygnanie, wsku­tek czego popełnił samobójstwo. Był pierwszym elegikiem .rzymskim, autorem 4 ksiąg elegii, w których opiewał swą ukochaną pod pseudoni­mem Lycoris. Przyjaźnił się z Wergiliuszem i Azyniuszem Pollionem.

Cornelius Nepos (I w. p.n.e.), rodem z Galii Cyzalpińskiej, historyk rzymski i wydawca, przy­jaciel Cycerona i Attyka; Katullus poświęcił mu księgę swych poezji. Napisał trzy księgi Chronica (chronologiczne zestawienie, pierwsze w litera­turze rzymskiej, dziejów Grecji i Rzymu), Exem-pla (anegdoty historyczne) oraz De Wiś illustrl-bus (życiorysy sławnych mężów). Zachowała się z tego księga życiorysów sławnych wodzów z obcych narodów oraz życiorysy Katona Star­szego i Attyka.

Cornelius Pinus malarz rzymski działający za czasów Wespazjana (69 - 79 r. n.e.). Wraz z in­nym malarzem, Attiusem Priskusem, malował wnętrze świątyni Honoru i Męstwa (Honoris et Yirtutis) w Rzymie.

cornicines łac. trębacze w wojsku rzymskim, grający na metalowych rogach. Tworzyli osobną centurię, która maszerowała przy godłach woj­skowych, znaki na dźwięk rogu ruszały lub zatrzymywały się w marszu. Początkowo byli nieuzbrojeni, za cesarstwa otrzymali miecze i tar­cze, głowę okrywali skórą, która opadała na ramiona.

Corniculum dziś Comicolo; starożytne miasto latyńskie, na północ od Tibur, ojczyzna rodzi­ców Serwiusza Tulliusza.

Comificii Kornificjusze, ród rzymski pocho­dzenia plebejskiego. 1. Comificius sekretarz Wer-resa za czasów jego namiestnictwa na Sycylii. 2. O.umtus C. jeden z sędziów w procesie przeciw

Werresowi. W r. 69 p.n.e. był trybunem ludo­wym, w r. 66 pretorem, w r. 64 współzawodni­kiem Cycerona przy ubieganiu się o konsulat. Popierał stanowisko Cycerona wobec spisku Katyliny. 3. Quintiis C., syn poprzedniego, kwestor w r. 48 p.n.e., w latach następnych delegowany przez Cezara do prowincji Illirii usunął z niej Pompejańczyków, w r. 46 przeby­wał w prowincjach wschodnich, w r. 44 otrzymał namiestnictwo Afryki, gdzie zginął w walkach ze stronnikami drugiego triumwiratu. Był mówcą i teoretykiem wymowy; niektórzy przypisywali mu autorstwo Khetorica ad Heremtum. Pisał również drobne utwory poetyckie. 4. Lucius C., oskarżyciel Milona w r, 52 p.n.e., po starciu pod Bovillae, w którym zginął KJodiusz. 5. syn poprzedniego, dowodził flotą Oktawiana w woj­nie przeciw Sekstusowi Pompejuszowi, w r. 35 p.n.e. został konsulem.

cornu łac. 1. róg, dęty instrument muzyczny. 2. dwa ramiona liry, pierwotnie zrobione z pu­stych rogów i dlatego dające rezonans. 3. zakoń­czenie masztu okrętowego. 4. skrzydło wojska:

c. dextrum, prawe skrzydło, c. sinistrum, lewe skrzydło.

corollarium łac. wieniec ofiarowywany w Rzy­mie artystom i fletnistom, jeżeli ich produkcje podobały się organizatorom widowiska. Najpierw ofiarowywano żywe kwiaty, później sztuczne wieńce robione z barwionego rogu lub z cienko posrebrzanej czy pozłacanej blachy brązowej. Z czasem c. oznacza wszelkie nagrody dołączane do umówionej zapłaty, np. szaty, biżuterię, pie­niądze.

corona łac. (odpow. gr. stefanos, stefdne wie­niec) nie była w starożytności oznaką władzy królewskiej, gdyż rolę tę spełniał diadem (zob.). Najszersze zastosowanie znajdował wieniec w kulcie. Nosili go wszyscy, którzy brali udział w obrzędach. Wieńczono także zwierzęta ofiarne i przedmioty sakralne. Posągi bóstw przybierano w wieńce splecione z roślin specjalnie im poświę­conych, np. wieńcem dębowym zdobiono posąg Zeusa, mirtowym — Afrodyty itp. Specjalne wień­ce, przybrane niekiedy emblematami bóstw, no­sili kapłani i urzędnicy dopełniający obrzędów kultowych. Stąd niektórzy urzędnicy greccy no­sili nazwę stefanefóro). Wieńczono takie zmar­łych przed złożeniem ich do grobu, co było za­pewne symbolem ich ubóstwienia. Poza znacze­niem religijnym wieniec spełniał rolę nagrody oraz uroczystego dopełnienia stroju. W Grecji

corona

164

Corvinus Laurentius

wieńczono zwycięzców w igrzyskach, w zawo­dach muzycznych, literackich itd. Zgromadzenie ludowe mogło też przyznać wieniec każdemu obywatelowi za zasługi wobec miasta-państwa;

także wieńce otrzymali Perykles, Trazybulos, Demostenes. Otrzymał też wieniec architekt Sostratos, twórca słynnej latarni morskiej na Faros. W Rzymie wieńce przyznawano głównie za zasługi na polu bitwy. Najwyższą nagrodą był wieniec z trawy, c. graminea, przyznawany za ocalenie całej armii lub oblężonego miasta. Za ocalenie obywatela rzymskiego przyznawano wie­niec dębowy, c. chica. Żołnierz, który wszedł pierwszy na mury obleganego miasta, otrzymywał złoty wieniec, c. muralis. Temu kto pierwszy wkroczył do obozu nieprzyjacielskiego, przy­znawano c. castrensis, za wdarcie się na nie­przyjacielski okręt — c. navalls. Zwycięski wódz odbywający owację miał prawo do wieńca mir­towego, laurowy zaś przysługiwał jedynie trium­fatorowi. Taki sam wieniec nosili również cesa­rze rzymscy aż do Karakalli, który wprowadził modę korony promienistej, przysługującej do­tychczas jedynie posągom bóstw; jest ona proto­typem koron nowożytnych. Odrębną rolę speł­niał wieniec przy ucztach i prywatnych uroczy­stościach klas posiadających. Wszyscy ich ucze­stnicy po jedzeniu, a przed przystąpieniem do picia wina, wkładali na głowę i szyję 2 lub 3 wieńce. Przy zaręczynach wieńczono oboje na­rzeczonych, przy uroczystościach weselnych je­dynie panna młoda miała wianek pod welonem. Wieńce były wykonywane z naturalnych kwiatów i roślin, bądź też z ich imitacji, niekiedy bardzo kosztownych. Najprostszą formę stanowiła ga­łązka o związanych końcach. Z niej rozwinęła się forma wieńca splecionego z gałązek i kwiatów umocowanych za pomocą łyka lub wełnianych wstążek. Końce wstążek opadały na szyję i ra­miona. Sztuczne wieńce sporządzano z jedwa­biu, z cienkich płytek kościanych lub rogowych oraz — najczęściej — z metali, począwszy od najskromniejszych, posrebrzanych lub pozłaca­nych aż do szczerozłotych wysadzanych drogimi kamieniami. Złotymi blaszkami naszywano też purpurowe wstęgi zwisające z luksusowych wień­ców kwietnych. Wieńce metalowe miały zasto­sowanie sepulkralne, przewidziane były na pe­wne nagrody oraz stanowiły część uroczystego stroju rzymskich kapłanów, urzędników i cesa­rzy. Przy ucztach wkładano wyłącznie wieńce z żywych kwiatów. Najwspanialsze okazy wień­ców, stanowiące bezcennej wartości zabytki zło-tnictwa antycznego odnaleziono w nekropolach grecko-scytyjskich na wybrzeżach Morza Czar­nego; dziś znajdują się w Ermitażu leningradz-kim.

Corpus iuris civilis taką nazwę nadano w XII w. n.e. kodyfikacji justyniańskiej i- nowelom justyniańskim dla odróżnienia od zbiorów prawa kościelnego (Corpus iuris canonici).^ Kodyfikacja justyniańska składa się z trzech części: ł) 'Insti-tutiones (Instytucje) w 4 księgach, urzędowy podręcznik prawa sporządzony pod kierowni­ctwem Tribpniana przez prawników Teofila i Doroteusza, oparty głównie na Institutiones i Res quotidianae Gajusa; 2) Digesta (lub Pan-dectd) w 50 księgach, wybór z pism dawnych jurystów zestawiony przez 17-osobową komisję, określaną w nauce mianem kompilatorów; do­konali oni w tekstach klasycznych szeregu mo­dyfikacji zwanych interpolacjami. Nauka prawa rzymskiego, wykrywając interpolacje, dąży do odtworzenia na podstawie Digestów wiernego obrazu prawa klasycznego, a jednocześnie do określenia koncepcji legislacyjnych kompilato­rów; 3) Codex repetitae praelectionis sporządzo­ny przez Triboniana, Doroteusza i trzech adwo­katów, zbiór ok. 4600 konstytucji cesarskich od Hadriana do Justyniana, podzielony na 12 ksiąg. Ponadto Justynian wydał jeszcze szereg tzw. Nowel, nie pozostawił jednak ich urzędowego zbioru; istnieją jedynie zbiory prywatne.

Corsica zob. Korsyka.

Cortona dziś Cortona; jedno z najstarszych miast Etrurii, na północo-zachód od jeziora Trazymeńskiego, nad rzeką Cianis, w pobliżu łańcucha górskiego mons Cortonensis (dziś Gua-landra).

Coruncanii ród rzymski pochodzenia plebej-skiego. 1. Tiberius Coruncanius wybitny prawnik rzymski, konsul w r. 280 p.n.e., walczył zwycię­sko z Pyrrusem i Etruskami; w r. 254 jako pierwszy plebejusz otrzymał godność najwyż­szego kapłana —pontlfex maximus. 2. Całus i Lucius C; synowie poprzedniego, wysłani w r. 230 p.n.e. w poselstwie do królowej Illirii, Teuty, aby zażądać od niej satysfakcji za zabi­cie przez illiryjskich piratów italskich kupców, spotkali się z odmową, a Lucius C. został zabity. To stało się powodem wybuchu pierwszej wojny illiryjskiej.

Corrinus Laurentius Novoforensis zob. Korwin Wawrzyniec.

Corvus

165

Cremonis ługum

Corvus zob. Valerii.

Corythus pierwotna nazwa miasta etruskiego Cortona (zob.) i imię jej mitycznego założyciela.

Cosa starożytne miasto etruskie w pobliżu dzisiejszego Orbetello, skolonizowane przez Rzy­mian w r. 273 p.n.e., rozłożone na wzgórzu przy przylądku (dziś Monte Argentario), z portem, zwanym portus Herculis (dziś Porto d'Ercole).

Cosconii ród rzymski pochodzenia plebejskiego. 1. Marcus Cosconius, trybun wojskowy, zgi­nął w r. 203 p.n.e. w bitwie przeciw Magonowi. 2, Caius C. pretor w r. 89 p.n.e., uczestnik wojny sojuszniczej, w r. 78 prowadził wojnę przeciw Illiryjczykom i Dalmatom. 3. Caius C; pretor w r. 63 p.n.e., po wykryciu spisku Katyliny protokołował zeznania dotyczące spisku, w r. 62 był konsulem, w r. 61 namiestnikiem Hiszpanii jako prokonsul; zmarł w r. 59 p.n.e. w Kampa­nii. 4. Caius C; trybun w r. 59 p.n.e., edyl w r. 57, przyjaciel Cycerona, zamordowany w r. 47 w cza­sie buntu legionów. 5. bliżej nie znany epigra-matyk współczesny Marcjalisowi.