Matematika-informatika fakulteti



Yüklə 1,59 Mb.
səhifə3/19
tarix04.06.2022
ölçüsü1,59 Mb.
#116605
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Feruzaxon analitik2


(1.1.4)


Buni ba’zan koordinatalarni parallel ko’chirish formulalari deb ataladi.


1.2. Affin koordinatalari
Endi nuqtaning affin koordinatalarini almashtirish formulalarini topaylik. An da B= va affin reperlar berilgan bo’lsin. ning shu bazislardagi koordinatalari mos ravishda va bo’lsin hamda reper elementlari B reperga nisbatan quyidagicha aniqlangan bo’lsin:
…, (1.2.1)
Endi berilgan formulalarni (1.1.2) bilan taqqoslab quyidagilarni topamiz:



1.3. Tekislikdagi affin koordinatalar sistemasi
Tekislikda O nuqtaga qo’yilgan ikkita bazis vektorlar berilgan bo’lsin (1-chizma). Bu vektorlar orqali o’tuvchi va to’g’ri chiziqlarni olamiz ( ).
1 - Ta’rif. Musbat yo’nalishlari mos ravishda vektorlar bilan aniqlanuvchi va to’g’ri chiziqlardan iborat bo’lgan sistema tekislikdagi affin koordinatalar sistemasi deyiladi va 0, yoki
(0, ) ko’rinishda belgilanadi. 0 nuqta koordinatalar boshi vektorlarni koordinat vektorlar deyiladi; to’g’ri chiziqni Ox bilan belgilab absissalar o’qi, to’g’ri chiziqni esa Oy bilan belgilab ordinatalar o’qi deb ataladi.
T ekislikda (0, ) affin koordinatalar sistemasi berilgan bo’lsin. Shu tekislikda birorta N nuqtani olaylik (2- chizma ) vektorni N nuqtaning radius vektori deyiladi.
vektorni hamma vaqt bazis
vektorlari buyicha yoyib yozish mumkin:

sonlar radius
vektorning koordinatalari deyiladi va kabi yoziladi.
Radius vektorning koordinatalari N nuqtaning ham koordinatalari deyiladi va uni N( ) kabi belgilaymiz. Bunda soni N nuqtaning absissasi yoki birinchi koordinatasi, son esa N nuqtaning ordinatasi yoki ikkinchi koordinatasi deyiladi.
Xullas, tekislikda affin koordinatalar sistemasi berilsa, istalgan N nuqtaga uning koordinatalari bo’lmish bir juft sonlar mos keladi, aksincha, ma’lum tartibda olingan sonlariga, koordinatalari shu sonlardan iborat bitta N nuqta mos keladi.
Haqiqatan, tekislikda (0, ) affin koordinatalar sistemasi berilgan bo’lsin (2-chizma) absissalar o’qiga O nuqtadan boshlab vektorni, ordinatalar o’qiga esa vektorlarni qo’yib, N1 va N2 nuqtalardan Oy va Ox o’qlarga parallel to’g’ri chiziqlar o’tkazamiz, ularning kesishgan nuqtasi izlanayotgan N nuqta bo’ladi, chunki

Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin