Mаvzu: boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish metodikasi fan sifatida

“3/3” (“4/4”, “5/5”, ...) metodi 
Mazkur metod ham yuqorida qayd etilgan metodlarning muqobili hisoblanib, tahsil 
oluvchilardan oʻrganilayotgan mavzu (yoki boʻlim, bob) yuzasidan tahliliy mulohaza yuritish, 
shuningdek, eng muhim tayanch tushunchalarni ifodalay olishni talab etadi. Unga koʻra 
oʻqituvchi mavzu (boʻlim, bob) yuzasidan uchta (toʻrtta, beshta va hokazo) toʻgʻri va unga teng 
nisbatda (uchta, toʻrtta, beshta) boʻlgan va nooʻrin qoʻllanilgan tushuncha (soʻz, belgi, tasvir va 
boshqalar)dan iborat tizimni shakllantiradi. Tahsil oluvchilar ushbu tizimdan mavzu (boʻlim, 
bob)ga taalluqli boʻlmagan tushunchalarni ajratadi va harakatlarining mohiyatini izohlaydi.

---

38 
Metodni qoʻllashda quyidagi harakatlar tashkil etiladi: 
― oʻqituvchi oʻzaro teng nisbatda mavzu (boʻlim, bob)ga oid va oid boʻlmagan asosiy 
tushunchalar tizimi yaratadi;
― tahsil oluvchilar mavzu (boʻlim, bob)ga oid va oid boʻlmagan asosiy tushunchalarni 
aniqlaydilar va daxldor boʻlmagan asosiy tushunchalarni tizimdan chiqaradilar; 
― tahsil oluvchilar oʻz harakatlarining mohiyatini izohlaydi. 
Metoddan individual, guruhli va ommaviy shaklda tahsil oluvchilar tomonidan mavzuning 
puxta oʻzlashtirilishini ta’minlash hamda ularning bilimini aniqlash maqsadida foydalanish 
mumkin.
“Rasmlarni toʻgʻri joylashtir” metodi 
Kichik guruhlarda ishlashda ushbu metoddan foydalanish ham ijobiy natijalarni 
kafolatlaydi. Metodni qoʻllashda quyidagi harakatlar amalga oshiriladi: 
― oʻqituvchi tomonidan oʻrganilayotgan mavzuning mohiyatini mantiqiy ketma-ketlikda 
yoritishga
― xizmat qiluvchi tushunchalarni ifoda etgan maxsus kartochkalar majmui tayyorlanadi 
(har bir kartochkaning orqa tomoniga mavzu mohiyatini yorituvchi “yadro” tushunchaning 
bittadan harfi joylashtiriladi va maxsus qoplama bilan berkitiladi); 
― har bir guruhga maxsus kartochkalarning alohida majmusi topshiriladi va kartochkalarni 
ulardagi tushunchalarga asosan mantiqiy ketma-ketlikda joylashtirish vazifasi yuklanadi; 
― guruhlar tomonidan topshiriq bajarilib boʻlingach, kartochkalarning orqa tomoni 
oʻgiriladi va maxsus qoplama ochilib, topshiriqning qay darajada toʻgʻri bajarilganligi 
aniqlanadi.
Agar topshiriq guruhlar tomonidan toʻgʻri bajarilgan boʻlsa, yakuniy jarayonda 
kartochkalar orqa tomonga oʻgirilganda, mavzuning mohiyatini yorituvchi “yadro” tushuncha 
hosil boʻladi. 
Metoddan foydalanishning afzalligi shundaki, bu jarayonda tahsil oluvchilarda mavzuni 
muayyan qismlarga boʻlib oʻrganish va qismlar oʻrtasidagi mantiqiy bogʻliqlik hamda 
aloqadorlikni analiz va sintez asosida aniqlash koʻnikmalari hosil qilinadi.