Mavzu: Ijodkorlik, ijodkor shaxs, kreativ shaxs tushunchalariga ta`rif bering. Reja

Mavzu: Pedagogning kompitensiya tarkibiga kiruvchi turlarini tahlil qilish.


Reja:

1.Kompetentlik turlari

2.Kasb ta’limi o ‘qituvchisi metodik kompetentligi
3.Kasbiy-pedagogik ko’nikmalar

Pedagogik kompetentlik o‘qituvchilik faoliyatini sifatli tashkil etilishini ta’minlovchi omil sifatida qaraladi. Bugunda o‘qituvchining kompetentligi qaysi mezonlar bilan belgilanishini o‘rganish muhim bo‘lmoqda.

Pedagogik kompetentlik o‘qituvchilik faoliyatini sifatli tashkil etilishini ta’minlovchi omil sifatida qaraladi. Bugunda o‘qituvchining kompetentligi qaysi mezonlar bilan belgilanishini o‘rganish muhim bo‘lmoqda.
Zamonaviy jamiyat ta’lim tizimi oldiga yuqori malakali, intiluvchan, raqobatbardosh, tashabbuskor, ma’naviy va jismoniy soqlom shaxslarni tarbiyalab berish talabini qo‘ymoqda. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasida "yuksak bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tarbiyalash, oliy ta’lim muassasalarida kompetentli ilmiy pedagogik kadrlar zaqirasini yaratish" vazifasi belgilandi.
Kompetentli pedagog - u kim? Uning shakllanish jarayoni qanday kechadi kabi savollar tug’iladi. Shu nuqtai nazardan "kompetentlik" va "kompetensiya" tushunchalar mazmun mohiyatini aniqlashimiz muhimdir. Har qanday o‘qituvchi ham "kompetentlik" nimani anglatishini va u "kompetensiya"dan nimasi bilan farq qilishini bilavermaydi. "Kompetentlik" tushunchasi pedagogning ma’lumoti, ko‘nikmasi, qobiliyati va tajribasini o‘z ichiga oladi. Boshqacha aytganda, uning ma’lum bir ish turini bajarish qobiliyati hisoblanadi.
Maxsus pedagogik kompetensiya - pedagogik faoliyatni zarur darajada amalga oshirish uchun yetarli ma’lumotga ega bo‘lish. Bundan tashqari, pedagogning o‘z kasbiy darajasini munosib baholay olishi va mutaxassis sifatida o‘z rivojlanishini belgilash qobiliyati ushbu turga bog’liq.
- Ijtimoiy pedagogik kompetensiya - ijtimoiy vakolat darajasi pedagogning hamkasblari bilan munosabatlarni samarali qurishi, birgalikdagi harakatlarni rejalashtirish qobiliyatini belgilaydi.
Shaxsiy pedagogik kompetensiya - bu pedagogik ishni oqilona tashkil etish qobiliyati bo‘lib, vaqtni boshqarish, shaxsiy o‘sishga intilish uning asosiy tarkibiy qismlaridir. Shaxsiy pedagogik kompetensiyaning yuqori darajasi ega bo‘lgan ishchilar charchashga kamroq moyil, vaqt bosimida ishlashga qodir.
Shaxsiy pedagogik kompetensiya - bu pedagogik ishni oqilona tashkil etish qobiliyati bo‘lib, vaqtni boshqarish, shaxsiy o‘sishga intilish uning asosiy tarkibiy qismlaridir. Shaxsiy pedagogik kompetensiyaning yuqori darajasi ega bo‘lgan ishchilar charchashga kamroq moyil, vaqt bosimida ishlashga qodir.
Kompetensiyaning har bir turi ko‘nikmalar, bilimlar, ko‘nikmalar to‘plamini o‘z ichiga oladi. Pedagoglarda ular turli darajalarda namoyon bo‘ladi. Xizmat vazifalarini bajarishda uning xatti-harakatlari ko‘rsatkichlariga e’tibor berib, u yoki boshqa kompetensiyalar qanday rivojlanganligini aniqlash mumkin.
. Kasb ta’limi o ‘qituvchisini kasbiy kopetentligini shakllantirish pedagogik
. Kasb ta’limi o ‘qituvchisini kasbiy kopetentligini shakllantirish pedagogik
va texnik bilimlami fan, ta’lim, texnika, texnologiya va ishlab chiqarish iqtisodiyoti
sohalaridagi o‘zgarishlarga asoslangan integratsiyasi ta’lim jarayonining
samaradorligini ta’minlashga xizmat qiladi. Ushbu jarayon kasb ta’limi
o‘qituvchisini tayyorlash mazmunini asoslash va kasbiy kompetentligini
shakllantirish texnologiyasini yaratishda muayyan o‘zgarishlami amalga oshirish
zaruriyatini keltirib chiqardi.
. Nazariy manbalar mazmuni bilan tanishish hamda ilmiy ishlar tahlili shuni
. Nazariy manbalar mazmuni bilan tanishish hamda ilmiy ishlar tahlili shuni
ko‘rsatdiki, oliy ta’lim muassasalari faoliyatini o‘rganish va kasb ta’limi
o‘qituvchilarini kasbiy kompetentligini shakllantirishda bir qator qaramaqarshiliklar
mavjud bo‘lib, bu kabi qarama-qarshiliklami bartaraf etish yo‘llaridan
biri bo‘lajak o‘qituvchilami kasbiy kompetentliklarini shakllantirishdan iborat
ekanligi aniqlandi. Bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarini kasbiy kompetentligini
shakllantirish, oily ta’lim muassasalarida ulaming kasbiy va shaxsiy kamolotini
ta’minlash uchun zarur pedagogik shart-sharoitlami yaratish, kasb ta’limi o
‘qituvchilarini tayyorlash mazmuni va tuzilmasini modemizatsiyalash, psixologikpedagogik
sharoitlarini aniqlash hamda uning sifatini nazorat qilish va baholash
mexanizmini ishlab chiqish orqali mutaxassis kompetentligini shakllantirishmng
asosiy maqsadi qilib belgilab olindi.
"Barkamollik" tushunchasi "professionallik" tushunchasidan torroqdir, chunki inson o'z sohasi bo'yicha professional bo'lishi mumkin, ammo ma'lum bir kasbning barcha masalalarida vakolatli bo'lishi shart emas.
Vakolati quyidagilar bilan belgilanadi:
aqliy xususiyatlarning kombinatsiyasi sifatida;
shaxsning mustaqil va mas'uliyatli harakat qilishiga imkon beradigan ruhiy holat sifatida;
insonning muayyan mehnat funktsiyalarini bajarish qobiliyati va qobiliyati sifatida.
Vakolatning mavjudligi kasbiy faoliyat natijalariga qarab aniqlanishi mumkin. Bu erda, ehtimol, uni baholashga ilmiy yondashuv zarur.
A.K. Markovaning fikriga ko'ra kasbiy kompetensiyaning quyidagi turlarini ajratish mumkin.
maxsus vakolat- etarlicha yuqori darajada kasbiy faoliyatga, o'z kasbiy rivojlanishini rejalashtirish qobiliyatiga ega bo'lish;
ijtimoiy vakolat- jamoaviy kasbiy faoliyat va professional aloqaning qabul qilingan usullariga ega bo'lish; o'z kasbiy faoliyati natijalari uchun ijtimoiy javobgarlik;
shaxsiy vakolatlar- shaxsiy ifoda va o'z-o'zini rivojlantirish usullarini mohirona egallash;
individual kompetentsiya- o'z kasbi doirasida o'zini o'zi anglash va shaxsni rivojlantirish texnikasini egallash; doimiy kasbiy o'sishga tayyorlik; o'zini himoya qilish qobiliyati, professional qarish yo'qligi; ishingizni oqilona tashkil etish qobiliyati (ortiqcha yuklamasdan).
Ushbu turlarning kombinatsiyasi kasbiy vakolat Bu insonning kasbiy faoliyatida, aloqada, kasb egasining shaxsiyati va shaxsiyatini shakllantirishda etukligining ko'rsatkichidir.
Kasbiy va pedagogik kompetentsiyani hisobga olish uchun boshqacha yondashuv mumkin.
Kasbiy va pedagogik kompetentsiya(PPK)- bu o'ziga xos xususiyatdir, bu bilimlarni ergashtirishga, o'qituvchining obro'siga asoslanadi va sizga boshqa shaxsning shaxsiyatini shakllantirishga qaratilgan o'quv vazifalarini samarali hal qilishga imkon beradi.
Bunday holda, "kompetentsiya" tushunchasi pedagogik faoliyat bilan bevosita bog'liqdir.
CPD - bu o'qituvchining o'z mutaxassisligini o'quvchining shaxsini shakllantirish vositasiga aylantirish qobiliyatidir.
Shunday qilib, PPK - bu pedagogik muammolarni yanada samarali hal qilish uchun ilmiy va amaliy bilimlarni shakllantirishda pedagogik ta'sir predmeti sifatida o'qituvchining qobiliyatlari to'plamidir.
Kasbiy va pedagogik kompetensiyaning asosiy tarkibiy qismlari sifatida quyidagilarni ajratish mumkin.
Maxsus pedagogik vakolatlaro'qituvchi talabalar tomonidan o'zlashtirilishi kerak bo'lgan mavzuning mazmunini belgilaydigan ma'lum bir fan (yoki bir nechta fan) sohasidagi bilim va obro'-e'tiborini nazarda tutadi.
O'qituvchining maxsus mahorati uning o'ziga asoslangan ilmiy vakolatlar(fan bilimlari va ularni amalda qo'llash qobiliyatlari va ko'nikmalari), bu unga faqat bilim manbai sifatida harakat qilish imkonini beradi.
Ilmiy va pedagogik vakolatlaro'qituvchining fanni o'quvchining shaxsiga ta'sir etuvchi vositaga aylantirish qobiliyatini o'z ichiga oladi.
Uslubiy vakolataniq didaktik muammolarni hal qilish uchun o'qitishning maqbul usullarini tanlashni o'z ichiga oladi - shu jumladan kelajakdagi o'qituvchilarga o'qitish usullarini o'rgatish.
Ijtimoiy-psixologik kompetentsiyao'qituvchi talabalar guruhlari ichida, o'qituvchi va guruhlar o'rtasida, o'qituvchi va talabalar o'rtasida sodir bo'ladigan aloqa jarayonlari to'g'risida bilimlarini oladi va shu bilan kerakli vazifalarni muvaffaqiyatli hal qilish uchun kerakli pedagogik natijalarga erishishni talab qiladi.