MersiN İLİ potansiyel yatirim konulari araştirmasi

Tablo 140: Mersin İmalat Sanayi İhracatının Teknoloji Düzeyine Göre Gelişimi

Yıllar	Düşük Teknoloji	Orta Düşük Teknoloji	Orta Yüksek Teknoloji	Yüksek Teknoloji
2002	72.65	9.41	15.18	2.76
2003	69.51	10.77	16.28	3.43
2004	47.84	24.59	24.88	2.69
2005	50.80	27.53	19.55	2.11
2006	44.83	30.52	22.75	1.89
2007	32.72	41.97	23.63	1.69
2008	33.22	42.58	22.31	1.89
2009	34.24	48.69	14.51	2.56
2010	35.96	46.37	15.72	1.94
2011	36.11	43.20	19.04	1.65
2012	34.61	44.81	19.05	1.53

Kaynak: TÜİK verilerinden hareketle OECD sınıflandırmasına göre hesaplanmıştır,

Mersin ili ihracatında (dört dijit) teknoloji düzeyinin gelişimi aşağıdaki grafikte görülebilir.

Grafik 56: Mersin İmalat Sanayi İhracatının Teknoloji Düzeyine Göre Gelişimi

Mersin imalat sanayi ithalatında “Orta Düşük Teknoloji” ürünlerinin payı artmıştır. 2002 yılında %24.06 paya sahip olan “Orta Düşük Teknoloji” ürünlerinin 2012 yılına gelindiğinde payı %32.12’ye yükselmiştir. Mersin iline ithal edilen ürünlerin teknoloji düzeyi ihracatına göre dönem içinde daha istikrarlı bir seyir izlemiştir. Dolayısıyla bir dönüşümden bahsetmek mümkün değildir. İl ithalatında ağırlıklı pay Orta Yüksek Teknoloji grubuna ait olup, 2012 yılındaki payı %41.86’dır. Orta yüksek teknolojili ürünlerin payı 2002 yılında ise %43 civarındadır. Mersin ili ithalatında yüksek teknolojili ürünlerin payının da azaldığı dikkat çekmektedir. Yüksek teknolojili ürünlerin payı 2002 yılında %16.38 iken 2012 yılında %12.81’e gerilemiştir.

Tablo 141: Mersin İmalat Sanayi İthalatının Teknoloji Düzeyine Göre Gelişimi

Yıllar	Düşük Teknoloji	Orta Düşük Teknoloji	Orta Yüksek Teknoloji	Yüksek Teknoloji
2002	16.24	24.06	43.33	16.38
2003	15.16	24.00	45.81	15.03
2004	13.21	24.22	46.58	15.99
2005	12.83	26.99	45.87	14.31
2006	12.70	28.49	44.52	14.29
2007	12.96	30.41	43.60	13.03
2008	12.91	33.04	41.53	12.52
2009	14.22	28.26	42.80	14.72
2010	14.05	28.62	42.81	14.53
2011	13.53	30.41	43.20	12.87
2012	13.22	32.12	41.86	12.81

Kaynak: TÜİK verilerinden hareketle OECD sınıflandırmasına göre hesaplanmıştır.

Mersin ili imalat sanayi dış ticaretinde hem ihracatta hem ithalatta düşük teknoloji ürünlerin payının azaldığı görülmektedir. Ancak ihracatta yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin toplam payı %21 civarında iken ithalatta bu oran %55 düzeyindedir. Bu da bize ilin ihraç ettiğinden daha fazla yüksek teknolojili ürün ithal ettiğini göstermektedir.

Grafik 57: Mersin İmalat Sanayi İthalatının Teknoloji Düzeyine Göre Gelişimi

Tüm sektörleri kapsayacak biçimde teknoloji düzeyini yıllar itibariyle gösterecek bir katsayının elde edilmesi, Mersin ili imalat sanayi ürünleri ihracatı ve ithalatının teknoloji düzeyi bakımından karşılaştırılabilir olması bakımından çok önemlidir. Bunun için aşağıda anlatılan yöntemle bir katsayı hesaplanmış ve Teknoloji Düzey Puanı olarak adlandırılmıştır.

Mersin ili ihracatı teknoloji düzeyine göre 4 dijitli bazda ve ihracat paylarına göre incelenerek teknoloji puanı oluşturulmuştur. İhracat dört dijitte düşük, orta düşük, orta yüksek ve yüksek teknoloji olmak üzere sınıflandırılmış, her bir sektörün toplam ihracat içindeki payı hesaplandıktan sonra teknoloji grubuna göre puanlandırılmıştır. Hesaplanan teknoloji puanları toplanarak her bir yıl için teknoloji düzey puanı hesaplanmıştır. Teknoloji puanı, OECD’nin baz aldığı teknoloji düzeyi sınıflamasından hareketle her bir teknoloji düzeyine aşağıda gösterildiği gibi tarafımızdan puan verilmek suretiyle oluşturulmuştur.

Düşük: 1 Puan Orta Düşük: 2 Puan Orta Yüksek: 3 Puan Yüksek: 4 Puan

Her bir sektörün il toplam ihracatı içindeki payı ait olduğu teknoloji grubunun puanıyla çarpılmış (yüksek teknoloji grubundaysa 4, orta yüksek teknoloji grubundaysa 3, orta düşük teknoloji grubundaysa 2 ve düşük teknoloji grubundaysa 1’le çarpılarak) teknoloji ağırlıklı ortalama payları hesaplanmıştır. Her yıl için her bir sektörün bu yolla hesaplanan teknoloji ağırlıklı ortalama payları toplanarak her yıl için ayrı ayrı teknoloji düzey puanları bulunmuştur.

Buna göre hesaplanan teknoloji düzey puanı 1 ile 4 arasında bir değer alacaktır. Teknoloji Düzey Puanı 1’e yaklaştıkça ihracata konu imalat sanayi ürünlerinin düşük teknoloji ile üretildikleri, 4’e yaklaştıkça yüksek teknoloji ile üretildikleri varsayılmıştır. Teknoloji puanı aşağıdaki formülle hesaplanmıştır.

S

ϵ {1,2,3,4}

TDP= Teknoloji Düzey Puanı

i= Sektör

S_i= i. sektörün teknoloji puanı

n= sektör sayısı

wᵢ= i. sektör ihracatının imalat sanayi ihracatı içindeki payı ()

Xᵢ= i. sektörün ihracatı

ΣX = İmalat sanayi ihracatı

Mersin ili imalat sanayi ihracatı için yukarıdaki formülle hesaplanan Teknoloji Düzey Puanı 2012 yılında 1.88’dir. Bu durumda Mersin ili imalat sanayii ihracatı Orta Düşük Teknoloji puanına sahiptir. 2002 yılı için hesaplanan teknoloji düzey puanı ise 1.48 olup, yine Orta düşük Teknoloji Puanına sahip olmakla birlikte Düşük teknoloji grubuna daha yakındır. Dönem içersinde ihracatta teknoloji düzeyinin arttığı ve Orta yüksek teknoloji grubuna yaklaştığı görülmektedir. Mersin imalat sanayi ihracat verilerine bakarak son on yıllık dönemde Mersin imalat sanayi üretiminde yüksek teknoloji kullanımının arttığını söyleyebiliriz.

Mersin ili ihracatı için yapılan hesaplama ithalat için de yapılarak, Mersin’in ithalat düzey puanı oluşturulmuş ve ihracat ile ithalata konu olan imalat sanayi ürünleri teknoloji bağlamında incelenmeye çalışılmıştır. Yine ihracatta olduğu gibi Mersin ili ithalatı, teknoloji düzeyine göre 4 dijit bazda ve ithalat paylarına göre incelenerek teknoloji puanı oluşturulmuştur. İthalat dört dijitte düşük, orta düşük, orta yüksek ve yüksek teknoloji olmak üzere sınıflandırılmış, her bir sektörün toplam İthalat içindeki payı hesaplandıktan sonra teknoloji grubuna göre puanlandırılmıştır. Hesaplanan teknoloji puanları toplanarak her bir yıl için teknoloji düzey puanı hesaplanmıştır.

Yapılan hesaplamalara göre 2012 yılı itibariyle Mersin ili imalat sanayi ithalatı Teknoloji Düzey Puanı 2.21’dir. Bu puanla Mersin ili imalat sanayi ithalatı Orta yüksek teknoloji ağırlıklı bir yapıya sahiptir. İthalatın dönem içindeki teknoloji bazındaki gelişmeleri değerlendirildiğinde; 2002 yılında 2.21 olan teknoloji düzey puanının 2004 yılında 2.42’ye kadar yükseldiği, takip eden yıllarda düşerek 2007 yılındaki en düşük değer olan 2.03’e kadar gerilediği görülmektedir. Takip eden yıllarda tekrar yükselme eğilimine giren yüksek teknoljili ürün ithalatı, 2012 yılı il teknoloji düzey puanının 2.21 olarak gerçekleşmesine neden olmuştur.

Mersin ili imalat sanayi ithalat ve ihracatı teknoloji durumuna göre karşılaştırıldığında ithalatın ihracata göre daha yüksek yoğun teknoloji ürünleri kapsadığı dikkat çekmektedir.

Aşağıdaki Tablo 142’de imalat sanayi ihracat ve ithalat teknoloji düzey puanı yıllar itibariyle verilmiştir.

Tablo 142: Mersin İli İmalat Sanayi İhracat ve İthalatının Teknoloji Düzeyi

Teknoloji Düzey Puanı	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
İhracat	1.48	1.54	1.82	1.73	1.82	1.94	1.93	1.85	1.84	1.86	1.88
İthalat	2.21	2.40	2.42	2.18	2.13	2.03	2.07	2.05	2.11	2.19	2.21

Kaynak: TÜİK verilerinden hareketle OECD sınıflandırmasına göre hesaplanmıştır.

Tablo’dan da görülebileceği gibi ithalat ve ihracat teknoloji düzey puanları arasında tüm yıllarda ithalat lehine bir durum söz konusudur. İhracat ve ithalat birlikte değerlendirildiğinde, Mersin ili imalat sanayi için teknoloji yoğun mallarda daha az rekabetçi olduğu söylenebilir. Bu bağlamda Mersin imalat sanayi için teknoloji açığı veya yüksek teknoloji kullanan sektörlerde üretim açığı olduğunu ifade edebiliriz. Dolayısıyla Mersin için Ar-Ge faaliyetlerinin geliştirilmesi önem arz etmektedir.

Grafik 58: Mersin İmalat Sanayi İhracat ve İthalatının Teknoloji Düzey Puanına Göre Gelişimi