MersiN İLİ potansiyel yatirim konulari araştirmasi

Tablo 71: Türkiye ve Mersin İçin İmalat Sanayinde Yoğunlaşma (2012, Yüzde Pay)

NACE Rev. 2 Sektörler	İşyeri Sayısı		İstihdam
	TR	Mersin	TR		Mersin
10-Gıda	20.4	32.4	16.5		17.9
11-İçecek	0.6	0.8	0.8		0.9
12-Tütün	0.1	0.3	0.2		1.2
13-Tekstil	11.2	1.7	14.1		2.0
14-Giyim Eşyası	7.1	5.3	11.7		13.3
15-Deri ve Ürünleri	0.3	0.1	0.4		0.0
16-Ağaç, Ağaç ürünleri	3.1	3.6	1.5		2.4
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri	1.8	2.0	2.2		2.3
18-Basım Yayın	1.4	2.0	1.0		0.8
19-Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı	0.5	0.8	0.5		0.8
20-Kimyasal Ürünler	3.6	3.9	3.6		6.1
21-Eczacılık	0.2	0.2	0.7		0.5
22-Kauçuk&Plastik	6.8	9.6	5.4		8.9
23-Mineral Ürünler	7.2	9.4	6.8		15.1
24-Ana Metal	3.5	3.6	4.6		6.1
25-Metal Eşya	10.5	8.7	9.0		11.4
26-Bilg. Elektronik. Optik	0.8	0.7	1.5		0.3
27-Elektrikli Teçhizat	2.7	2.0	4.2		0.8
28-Makine ve Ekipman	7.8	6.2	5.9		4.4
29-Motorlu kara taşıtı vb.	2.6	1.3	3.3		0.7
30-Diğer Ulaşım Araçları	0.0	0.0	0.0		0.0
31-Mobilya	5.7	3.9	4.6		2.4
32-Diğer	1.8	1.2	1.5		1.3
33-Makine Montaj ve Onarım	0.2	0.3	0.2		0.5
İmalat Sanayi Toplamı	100.0	100.0	100.0		100.0

Kaynak: TC Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerinden hareketle kendi hesaplamamız.

Tablo 71 verileri bazında sektörlerin yoğunlaşmasına bakıldığında; en dikkat çekici verilerin Giyim eşyası sektöründe olduğu görülmektedir. Bu sektör Mersin’de işyeri sayısı içinde yüzde 5’lik payla 6. sırada yer almasına karşın istihdam kriterlerinde üçüncü sırada bulunarak diğer sektörlerin çok ilerisinde bir yoğunlaşma ve temsil gücü sergilemektedir. Mersin ili toplam imalat sanayi istihdamının yüzde 13-14’ü bu sektörde toplanmaktadır. Bu durumun Türkiye geneli ile büyük paralellik gösterdiği gözden kaçmamaktadır. Hem Mersin’de hem de Türkiye genelinde iki kriter bazında da ilk sırada yer alan Gıda sektörü Mersin’de işyeri sayısının yüzde 32.4, istihdamın yüzde 17.9’unu oluşturmaktadır. Mersin ve Türkiye genelinde işyeri sayısı ve istihdam açısından yüzde 10’un üzerinde pay alan tek sektörün gıda sektörü olduğu dikkat çeken bir diğer durumdur.

İşyeri sayısı açısından Mersin imalat sanayi işyerlerinin yüzde 32.9’una sahip olarak birinci sırada yer alan Gıda sektörü, istihdamın yüzde 17.9’unu oluşturmaktadır. Türkiye geneli için de benzerlik gösteren bu yapıdan hareketle, Gıda sektöründe genellikle küçük ölçekli, işletme başına az işçi çalıştıran işletmelerin çoğunlukta olduğu görülmektedir. Aynı şekilde Kauçuk ve Plastik sektörü ile Makine ve ekipman imalatı sektörleri de benzer bir durum sergilemektedir. Kauçuk ve plastik sektörü işyeri sayısı açısından yüzde 9.6 paya sahip olan sektör istihdamın yüzde 8.9’unu oluşturmakta, Mersin Makine ve ekipman sektöründe işyeri sayısı yüzde 6.2 paya sahipken istihdamda bu pay yüzde 4.4 civarındadır.

Mersin imalat sanayiinde yoğunlaşmanın görüldüğü diğer bir sektör de Mineral ürünler sektörüdür. Bu sektör, işyeri sayısının yüzde 9.4’ünü ve istihdamın da yüzde 15.1’ini oluşturmaktadır. Metal eşya sektörü ilde istihdam ve işyeri açısından ön plana çıkan bir diğer sektör olmaktadır. Bu sektörün iki kriter bazında da Türkiye geneline yakın bir yoğunlaşma gösterdiği görülmektedir.

Tablo 71’i her sektör için ayrı ayrı analiz etmek yerine, geliştirilecek bir yöntemle sektörlerin Türkiye geneline göre yoğunlaşma özelliklerini belirtilen kriterler bazında oluşturulacak bir endeksleme ile değerlendirilmesi mümkündür. Bu amaçla hazırlanan Tablo 72’de ilk iki sütunda imalat sanayi sektörlerinin Türkiye imalat sanayi içindeki payları 100 kabul edilerek Mersin bölgesi içindeki payları endeks olarak hesaplanmıştır. Son sütunda ise Türkiye imalat sanayi alt sektörlerinin hesaplanan iki oranı 100 kabul edilerek, Mersin için imalat sanayi alt sektörlerinin endeks değerleri bulunmuştur. Burada hesaplanan oranlarla ilgili kısaca bilgi vermek gerekirse;

İstihdam/İşyeri Oranı: Türkiye için alt sektörler bazında sektör istihdamı/sektördeki işyeri sayısı oranı 100 kabul edilerek, Mersin için alt sektörler bazında sektör istihdamı/işyeri sayısı endeks değeridir. Bu oran Türkiye’yi 100 kabul ederek alt sektör bazında işyeri başına düşen istihdamı, bu anlamda da alt sektördeki işyerinin istihdam kriterine göre Türkiye geneline göreli büyüklüğünü ifade etmektedir. Oranın 100’den büyük çıkması, bu sektör için birim istihdam açısından Türkiye ortalamasının üzerinde bir işletme büyüklüğü olduğunu gösterecektir.

Tablo 72: Mersin ve Türkiye İmalat Sanayi Karşılaştırması (2012, Endeks)

NACE Rev. 2 Sektörler	Türkiye Payı=100 İçin Mersin Endeksi		Türkiye Oranları=100 İçin Mersin Endeksi
	İşyeri Sayısı	İstihdam	İstihdam/İşyeri
10-Gıda	158.5	109.0	54.1
11-İçecek	125.9	116.8	72.9
12-Tütün	683.7	560.4	64.5
13-Tekstil	15.4	14.4	73.5
14-Giyim Eşyası	74.5	113.5	119.9
15-Deri ve Ürünleri	37.5	4.8	10.1
16-Ağaç, Ağaç ürünleri	116.7	164.1	110.6
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri	107.4	103.2	75.6
18-Basım Yayın	138.0	79.0	45.1
19-Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı	173.2	157.2	71.4
20-Kimyasal Ürünler	108.7	168.8	122.1
21-Eczacılık	103.2	69.8	53.2
22-Kauçuk&Plastik	142.0	163.9	90.8
23-Mineral Ürünler	129.5	221.8	134.7
24-Ana Metal	103.3	133.0	101.3
25-Metal Eşya	82.9	126.6	120.2
26-Bilg. Elektronik, Optik	82.0	18.2	17.5
27-Elektrikli Teçhizat	73.4	17.8	19.1
28-Makine ve Ekipman	79.5	75.2	74.3
29-Motorlu kara taşıtı vb.	49.1	20.2	32.3
31-Mobilya	68.9	53.2	60.8
32-Diğer	63.4	89.2	110.7
Dağıtılmayan	213.1	194.1	71.6
İmalat Sanayi	100.0	100.0	78.7

Kaynak: Hesaplamalar Mersin Ticaret ve Sanayi Odası tarafından TC Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan elde edilen 2012 verileri kullanılarak yapılmıştır.

Not: Kare içine alınan hücrelerdeki değerler, Mersin ilinin göreli büyüklüğünü/üstünlüğünü göstermektedir.

Tablo 72 için İmalat Sanayi genel sonuçları Mersin ili bazında değerlendirildiğinde, Mersin imalat sanayi profilinin işletme büyüklüğü istihdam açısından bakıldığında yedi sektörde Türkiye’nin üzerinde bir değer aldığı dikkati çekmektedir. Türkiye geneli imalat sanayi 100 kabul edildiğinde Mersin endeks değerleri; işletme başına istihdam açısından 78.7 değerini almaktadır.

Sektörler bazında Tablo 72 bulgularını özetlemek için Tablo 73 hazırlanmıştır. Tablo 73’de Mersin ili alt sektörler itibarıyla Türkiye geneli ile kıyaslanarak, gerek göreli öneme göre (Tablo 72’nin ilk iki sütunundaki değerler), gerekse de göreli büyüklüğe ve üstünlüğe göre kriterler bazında öne çıkan sektörler belirtilmiştir.