Merzifonlu kara mustafa pasa

302 el-Bidâye, III, 218

303 Nevevî, IX, 163, 164

304 İbnSa'd, 111,457

305 24 Eylül 622

306 el-Mü'minûn 23/29

307 Semhûdî, 1, 322

308 Buhârî, "Me-nâkıbü'l-enşâr",45; Beiâzürî, Fütüh, s 6

309 Buhârî, "Veşâyâ", 30; Taberî, Târih, II, 397

310 Taberî, Târih, 11,396-397

311 Eylül 622

312 Nisan 623

313 Abdürrezzâk es-San'ânî, V, 396-397; İbn Sa'd, I, 185-186

314 Semhûdî, I, 334

315 MüsnedTl,70;Tirmizî, "Menâkıb", 19; Dâ-rekutnî, IV, 195; Ahmedb. Hüseyin el-Bey-haki.VI, 167;Taberânî, 1, 196

316 Semhûdî, I, 336, 338, 341

317 Ab­dürrezzâk es-San:anî, IV, 248-249; Müslim, "Şıyâm", 215-216; Ebû Dâvûd, "Şalât", 15

318 Beiâzürî, Ensâb,Y\, 1 50

319 Buhârî, "Şalât", 65

320 Kasım 649

321 Eylül 650

322 İbn İshakel-Harbî, s. 363-364; Taberî, Târih, IV, 267

323 Beiâzürî, Ensâb,Vl\\, 72; İbn İshak el-Harbî, s. 365; Taberî, Tâ­rih, VI, 456

324 Küçükaşcı, s. 225-226

325 Yûsuf Ragdâ el-Âmilî, s. 328

326 22 Eylül 1256

327 5 Kasım 1481

328 Yûsuf Ragdâ el-Âmilî, s. 329

329 BA, İrâde -Dâhiliye, nr. 219/ 12892

330 M. Hezzâ' eş-Şehrî, el-Mesci-dü'n-nebeüî fi't-taşri'l-

331 Yûsuf Ragdâ el-Âmi-lî, s. 338

332 İbrahim Rıfat Paşa, 1, 448

333 bk. HÜCRE-i SAADET; RAVZA-İ MUTAHHARA

334 ibn Abdürab-bih, VII. 289; İbnCübeyr, s. 146

335 İbn Mâce, "İkâme-tü'ş-şalât", 199

336 İbn Ab-dürabbih, Vll, 288-289

337 Sehâvî, II, 267

338 a.g.e., I, 60

339 İbn İshak el-Harbî, s. 368;Abdülhayel~Kettânî, I, 161-162

340 İbn İshak el-Harbî, s. 368; Semhû-dî, Ii, 526

341 er-Rihle, s. 148; Seyahat­name, IX, 616-617

342 5 Kasım 1481

343 İbn Battûta, 1, 133

344 Sefernâme,s. 111

345 İbn Cübeyr, s. 147

346 İbn İshak el-Harbî, s. 384; İbn Ab-dürabbih, VII, 290; İbn Cübeyr. s. 148; Sem-hûdî, 11,686-687

347 Bu-hârî, "Şalât", 80, "Menâkıbü'l-enşâr", 45

348 İbn Cübeyr, s. 147

349 İbn Şeb-be, I, 259; Semhûdî, III, 678

350 İbn Jshak el-Harbî, s. 385

351 er-Rihle, I, 134

352 M. Hezzâ: eş-Şehrî, el-Mescidü'n-nebeuî fı'i-'aşri'i-'Oşmânî, s. 91

353 Zehebî, II, 448

354 İbn Abdülber, II, 683; İbn Hacer, II, 32

355 BA, MD, nr. 73, s. 368

356 M. Lebîb el-Bete-nûnî, s. 327

357 Buhârî, "Fazlü'ş-şalât fî mescidi Mekke ve'1-Medîne", I, 6; Müslim, "Hac", 511-513

358 Buhârî, "Fazlü'ş-şalât fî mescidi Mekke ve'1-Medîne", 1; Müslim, "Hac", 505-5 10; îbn Mâce, "Me-sâcid", 1; "îkâmetü'ş-şalât", 195;Tirmizî, "Şalât", 126, Nesâî, "Mesâcid", 4, 7

359 Buhârî, "Fazlü'ş-şalât fî mescidi Mekke ve'1-Medîne", 5; Müslim, "Hac", 500-503

360 Buhârî, "rtikâf", 1

361 Taberî, Târih, X, 7

362 Seyahat­name, IX, 618

363 bk. SUFFE

364 İbn Cübeyr, s. 146-147

365 BA, MD, nr. 31, s. 369

366 Hi­caz Vilâyeti Salnamesi, s. 306

367 Senıhûdî, Ii, 531

368 BA, MD, nr. 64, s. 45

369 Abdürrezzâkes-Sanânî,!, 414

370 Buhârî, "Şalât", 76

371 Abdülhay el-Kettânî, II, 30-31

372 Abdürrezzâk es-San'â-nî, 1, 532-533;Müsned,V, 299-300

373 Fütûh, s. 382

374 Ebû Yûsuf, s. 50

375 Taberî, Târih., V, 238; İbn Kesîr, Vlll, 46; İbnü'z-Ziyâ el-Mekkî, s. 275

376 Taberî, Târih, V, 239; İbnü'z-Ziyâ el-Mekkî, s. 275; Semhûdî, II, 399-400

377 Küçükaşcı, s. 65

378 İbn Ke­sîr, XIII, 251

379 Müs­lim, "Hac", 147

380 et-Temhîd, XXIV, 419

381 a.g.e., XIII, 158

382 Ah-bâra Mekke, 1,412-413

383 Ahbâru. Mek­ke, V, 5

384 Seyahatname, IX, 699-700

385 bk. Tebbet Sûresi

386 Lisânü'l^Arab, "mşl" md.]

387 el-Müfredât, "mşl" md

388 Ebû Hilâl eİ-Askerî, I, 11; Meydânî, I, 5-6

389 Abdülmecîd Âbidîn, s. 16-20; EmîlBedî'Ya'küb, I, 23-24

390 Hz. Ömer ve Ebû Bekir

391 Çemheretü'l-emşâl, 1,25-48

392 ed-Dürre-tü'1-fâh.ire, II, 471

393 el-Emşâl, s. 105-107

394 et-Emsâlü'lMrabiyye, s. 23-27

395 Şimâ.rü'1-ku.lûb, s. 39-46

396 Abdüimecîd Katâmiş, s. 27

397 Hamza el-İsfahânî, 11, 554

398 Emîl Bedî'Ya'küb, 1, 19

399 s. 27 vd

400 ed-Dürretü'l-fâhire, 1, 3

401 Ebü'l-Ferec el-İsfahânî, IV, 36

402 b. Ömer es-Sekafî

403 Hamza el-İsfahânî, I, 204

404 en-Nahl 16/92

405 krş. a.g.e., I, 204, 431; Nouveau. Larousse illustree, "Penelope", "Sysyphe" md.ieri

406 Meydânî, I, 88

407 a.g.e., 1, 88

408 a.g.e.. I, 89

409 a.g.e., 1, 74

410 a.g.e., 11, 297

411 Matta, 7/15; a.g.e., 1, 146

412 Matta, 7/\6-,a.g.e., I, 52; Ebû Hilâl el-As-kerî, 1, 680

413 Matta, 23/24; a.g.e., II, 259

414 Süley­man'ın Meselleri, 31/1-7

415 Galatyalılar, 6/7; a.g.e., il, 317

416 Matta, 7/3; Luka,6/41

417 Matta, 19/24; Markos, 10/25; Luka, 28/25; el-ATâf 7/40

418 Hoşea, 8/7

419 krş. Mufaddal b. Seleme, mesel nr. 93; Meydâ-nî, II, 359-360

420 Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm, s. 1070; Hamzael-İsfahânî, i, 56, 224, 340, 379, 443; Meydânı, 1, 147, 156

421 krş. El2 |Fr.|, VI, 806

422 Hz Ali'nin hikmet ve meselleri üzerine yapılan araştırma ve İn­celemeler için bk. III, 463-464;£/2 (Fr.|, VI, 808

423 Ebû Hatim es-Sicistânî,s.61-63; Ebû Hi­lâl el-Askerî, I, 270-271

424 Zemahşerî, I, 225

425 Hamza el-İs-fahânî, II, 464; Meydânı, I, 203

426 Ebû Hatim es-Sicistânî, s. 8-24

427 İbnü'n-Nedîm, s. 152

428 İstanbul 1300;Kahire 1327; Beyrut 1981

429 nşr. Ahmed b. Du-beyb, Riyad 1970; nşr. R. Abdüttevvâb, Ka­hire 1971

430 nşr. R. Sellheim, Leiden 1954; nşr. A. Katâmiş, Dımaşk-Beyrut 1400/1980

431 nşr. Abdülmecîd Âbidîn-1. Abbas, Hartum 1958; Beyrut 1971

432 TSMK, nr. 1019; Ahlwardt, VİI, 627, nr. 8729

433 MMİIr., IV [1956], s. 44-45

434 nşr. C. A. Storey, Leiden 1915; nşr. Abdülhalîm et-Tahâvî,Kahire 1960

435 nşr. Hatim Salih ed-Dâmin, I-ll, Bağdad 1979

436 nşr. Abdülmecîd Katâmiş, 1-11, Ka­hire 1971-1972; nşr. Fehmî Sa'd, Beyrut 1988

437 Bom­bay 1307; Kahire 1310; nşr. M. Ebü'l-Fazl İbrahim-A. Katâmiş, Kahire 1964; Beyrut 1988

438 Bulak 1284; Tahran 1290, Kahire 1310, nşr. M. Muhyid-dinAbdülhamîd, Kahire 1955

439 Ferâ'idü'l-harâ'id fi'l-emşâl ve't-hi-kem; Köprülü Ktp., nr. 1346

440 nşr. M. Abdülmuîd Han, Haydarâbâd 1962

441 Ahlwardt, VII, 627-628, nr. 8729; Sellheim, bk. bibi.; M. Ebû Sûfe, s. 29-37; Abdülmecîd Katâmiş. s. 39-120; Emîl Bedî'Ya'küb, I, 73-219

442 I-III, Beyrut 1989

443 l-Il, Riyad 1405/1985

444 2,bs., Leiden 1612

445 Leidae 1615

446 Leidae 1615

447 Paris 1632

448 Ar. trc. R. Abdüttevvâb, Beyrut 1391/1971

449 Arap mesellerine ilişkin Batı'da yapılan çalışmalar için bk. bibi.; Sellheim, s. 13-20; Emîl Bedî'Ya'küb, 1,247-251

450 Tirmizî, "Birr", 71

451 Müsned, IV, 203

452 Buhârî, "cİüm", 20; Müslim, "Fezâ'il", 15

453 Buhârî, "Merdâ", 1; Müslim, "Şıfâtü'l-münâfıkin", 59, 60

454 Edeb", 76-82

455 bk. CEVÂMİU'I-KELİM

456 Müslim, Cihâd", 76

457 Müsned, I, 447

458 Buharı, "Tıb", 51; Müslim, "Cumca", 47

459 Bu-hârî, "Edeb", 83; Müslim, "Zühd", 63

460 Buhârî, "Enbiyâ5", 54

461 Müsned, VI, 31, 146; Tirmizî, "Edeb", 70

462 Ibn Düreyd, s. 36-55; Seâlibî, s. 28-35; Abdülmecîd Katâmış, s. 169-174

463 İstanbul 1303

464 Koğuşlar, nr. 1096/2 I; tanıtımı için bk. Sezgin, II/2-4 119581, s. 255-256

465 Bombay 1404/1983

466 Bonn 1959

467 İstanbul, ts.

468 Beyrut 1409/1988

469 Bombay 1408/1987,2. bs.

470 İskenderiye, ts. I1402/1981J, 1985

471 Riyad 1414/1993

472 Beyrut 1401

473 Kahire 1989

474 Riyad 1412/1992

475 Kahire 1395/3975; Beyrut I4l 3/ 1992

476 Kahire 1413/1993

477 İskenderiye 1409/1988, 1410/1990

478 Ri­yad 1414/1994

479 Kettânî, s. 55

480 İbn Ebü'I-İsba'a göre el-Emşâl ue'l-hikem min kelâmı seyyidi'l-ümem

481 İbn Hayr, s. 202

482 Süyûtî, I, 597

483 Brockelmann, GALSuppL, II, 81; Muham­med el-Garavî, I, 12

484 nşr. Abdülmecîd Katâ-miş, Dımaşk-Beyrutl400/l980

485 nşr. İhsan Abbas-Abdülme­cîd Âbidîn.Hartum 1958; Beyrut 1971

486 nşr. Ali Muhammed el-Bicâvî, Kahire 1395/1975; nşr. Mustafa Ab-dülkâdir Ata, Beyrut 1409/1989

487 nşr. Tâhâ Muhammed ez-Zeynî, Beyrut i406/1986, 2. bs

488 Müsne-dû'ş-şihâb; nşr. HamdîAbdülmecîd es-Se-lefî, Beyrut 1985

489 bu hadis­lerin tahrîci ve değerlendirilmesi için bk. Abdüimecîd MahmûdAbdülmecîd, s. 393-410

490 nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn; bk. bibi.

491 s. 21-35

492 s. 22-28

493 M. F. Abdülbâki, el-Muıcem, "mşl" md.

494 Mennâ' el-Kattân, s. 283

495 Ebû Şâme el-Makdisî, s. 107

496 meselâ bk. el-Bakara 2/171; el-A:râf 7/64

497 İbrahim 14/18

498 en-Nûr 24/39-40

499 Yûnus 10/24; el-Kehf 18/45-46; el-Hadîd 57/20

500 er-Ra'd 13/16-17

501 öşköprizâde, il, 539-540; Keşfü'z-zunûn, I, 168; II, 1086

502 Süyûtî, IV, 38; Keskin, s. 8

503 meselâ bk. er-Ra'd 13/ 17; İbrâhîm 14/24-26; er-Rûm 30/58; ez-Zümer 39/27

504 el-Bakara 2/26

505 el-Bakara 2/214; el-A'râf 7/176; ez-Zuh-ruf 43/8

506 meselâ bk. ez-Zuhruf43/56, 59

507 er-Ra'd 13/35; ayrıca bk. Muhammed 47/15

508 en-Nahl 16/60

509 ayrıca bk. el-En'âm 6/122; er-Rûm 30/27; el-Feth 48/29

510 er-Ra'd 13/16; Fâtır 35/19

511 el-Bakara 2/261

512 Âl-i İmrân 3/59

513 en-Nisâ 4/77

514 el-Ankebût 29/41

515 el-Hadîd 57/20

516 el-Bakara 2/264

517 el-Baka­ra 2/265

518 es-Saffât 37/62-68; ed-Duhân 44/43-46; el-Vâkıa 56/51 -56

519 meselâ bk. el-Bakara 2/17-20, 261; er-Ra'd 13/17; el-An­kebût 29/41; el-Hucurât 49/12

520 el-A'râf 7/ 58

521 ayrıca bk. İbrâhîm 14/ 24-27; en-Nûr 24/35

522 en-Nisâ 4/123

523 Nuh 71/27

524 Taşköprizâde, II, 539-540

525 el-İtkân, IV, 43-45

526 el-Vâkıa 56/22-23

527 el-İn-sân 76/19

528 ayrıca bk. el-A'râf 7/175-177; Hûd 11/24; er-Ra'd 13/ 17

529 en-Nahl 16/73-76; el-Enbi-yâ 21/104; er-Rûm 30/28; Yâsîn 36/77-82; ayrıca bk, en-Nahl 16/71 -72; ez-Zümer 39/ 29

530 İbrâhîm 14/24-26; ayrıca bk. en-Nahl 16/91-92; el-Ankebût 29/41-43

531 el-Bakara 2/261-266; ay­rıca bk. en-Nahl 16/112-113; el-Kehf 18/ 32-44; el-Fâtir 35/19-22; Yâsîn 36/13-30

532 el-Feth 48/29

533 eI-Cum:a 62/5

534 İbrâhîm 14/ 24-25

535 Yûnus 10/24;el-Kehf 18/45-46; el-Hadîd 57/20

536 el-Ankebût 29/43

537 el-Haşr 59/21; ayrıca bk.ez-Zümer 39/27

538 en-Nûr 24/39-40

539 el-Bakara 2/187

540 meselâ bk. el-Bakara 2/17-20, 171; el-En-'âm 6/39, 40, 122; el-A'râf 7/40, 57, 175-177; Yûnus 10/24; er-Ra'd 13/14, 17, 35; İbrâhîm 14/25,26, 75, 112; el-Kehf 18/32-43; el-Hac 22/31, 73; en-Nûr 24/35; en-Neml 27/81-82; el-Ankebût 29/41; el-Haşr 59/15-21

541 meselâ bk. el-Bakara 2/261, 264-266, 275; Âl-i İmrân 3/ 116-117; İbrâhîm 14/18; en-Nûr 24/39-40

542 meselâ bk. en-Nahl 16/92; el-İsrâ 17/24, 29; el-Hucurât 49/12

543 Kahire 1395/1975

544 Beyrut 1409/1989j

545 Beyrut 1403/1983

546 Kahire 1988

547 Dımaşk 1992

548 Bağdad 1988

549 Beyrut 1992

550 Kahire 1986

551 Belbîs 1408/1988

552 Beyrut 1423/ 2003

553 Beyrut 1411/1991

554 Tahran 1333 hş./l 954

555 Tahran 1368 hş./I989

556 bk- bibi

557 Cidde 1985

558 İstanbul 1995

559 bk. İbnü'1-Esîr, Ziyâeddin

560 bk. NECASET

561 Sâd 38/ 33

562 en-Nisâ 4/43; el-Mâide 5/6

563 Wensinck, ei-Mu'--cem, "msh" md.

564 el-Mâide 5/6

565 Buhârî. "Vudû", 48; Müslim,"Taharet", 81-84;EbûDâvûd, "Taharet", 57; Tirmizî, "Taharet", 75

566 el-Mâide 5/6

567 Bu­hârî, "Şalât", 25; İbn Mâce, "Taharet", 86; Nesâî, "Taharet", 98

568 A, I,25;£/2|İng.l,VI, 709

569 Ebû Dâvûd, "Taharet", 62; Tir­mizî, "Taharet", 74, 75

570 bk. teyemmüm

571 Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmud Efendi, nr. 1991

572 Süleymaniye Ktp., Serez, nr. 960

573 Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 3710/10-1 l;Âşir Efendi, nr. 459/31; Kasî-decizâdeSüleyman Sırrı, nr. 710/13-14; bu eser,

574 Süleymaniye Ktp., Lâ­leli, nr. 876/1; Şehid Ali Paşa, nr. 2795

575 Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3625

576 Lisânü'l-'Arab, "msh" md

577 Yâsîn 36/67

578 Taberî, XXIII, 18; Fahreddin er-Râ2î, XXVI, 103

579 İbn Kesîr, III, 575; Şevkânî, IV, 378

580 el-Bakara 2/65-66; el-A'râf II 163-1661

581 el-Mâide 5/60

582 Taberî, 1, 260-264; Fahreddin er-Râzî, I, 110-112; Şevkânî, I, 96

583 Taberî, IX, 61-62

584 el-Mâide 5/60

585 Yâsîn 36/ 67

586 Taberî. ],263;Beyzâvî, I, 27

587 Me/Mhu7-ğay£>, II, 385

588 İbnü'l-Esîr, IV, 328; Wenslnck, "msh" md

589 Buhârî, "Bed^ü'1-halk", 15; Müslim, "Şayd", 48, 50; "Zühd", 62

590 Müslim, "Şayd", 51

591 Milsned, I, 390

592 Müslim, "Kader", 33