Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

304-bob Ergashuvchining o‘zi ergashgan kishisi biror amal qilsa aytadigan 
narsasi haqida
Bilingki, ergashuvchi kishi ergashayotgan shayxida zohiri yaxshilikka muxolif narsa 
ko‘rsa, amal qilishi uchun ko‘rsatma niyati ila so‘rab-surishtirmog‘i mahbub amaldir. 
Agar qilayotgan narsasida unutish bo‘lsa, uni to‘g‘rilaydi. Agar qasddan bo‘lsa, u uchun 
qilayotgan amalini bayon etadi. 
846/1. Usoma ibn Zayddan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Arafot 
(tog‘i)dan qaytib, Shi’ab degan joyga tushganlarida bavl qilib, so‘ngra tahorat oldilar. 
Shunda men: «Ey Rasululloh, namoz-chi?» desam, u zot: «Namoz oldinda», dedilar. 
Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Imom Navaviyning fikrlaricha, Usoma buni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shom 
namozini unutganlar, deb gumon qilganlari uchun aytdilar. Chunki Rasululloh sollallohu 
alayhi vasallam u yerdan chiqishlariga yaqin namozning vaqti kirgan edi. 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
226
847/2. Sa’d ibn Abu Vaqqos (r.a.): «Ey Rasululloh, falon kishi haqida nimaga bunday 
qilyapsiz? Allohga qasamki, men uni mo‘min, deb o‘ylayman», dedilar. Imom Buxoriy va 
Muslim rivoyatlari 
848/3. Buraydadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam fath kuni 
barcha namozlarini bitta tahorat bilan o‘qidilar. Umar (r.a): «Bugun qilgan narsangizni 
hech qilmagan edingiz», deganlarida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Umar, 
buni qasddan qildim», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
Bunga o‘xshash sahih rivoyatlar ko‘pdir. 
 
305-bob Maslahatga chorlash haqida
Alloh taolo Oli Imron surasining 159-oyatida: «Ishlaringizda maslahat qilinglar», deb 
aytgan. 
Bu haqda sahih, mashhur hadislar ko‘pdir. Mana shu oyati karimaning o‘zi hamma 
narsadan behojat qiladi. Chunki Alloh taolo kitobida ochiq bir narsani buyursa, nabiysini 
maslahat qilish haqida ogoh etgan. Maxluqlarning eng mukammaliga (ya’ni, 
Rasulullohga) shunday qilishni buyurgandan keyin boshqalarga gumoning qanday? 
Bilingki, bir ishni qasd qilgan kishining dini, tajribasi, mohirligi, taqvosi va 
mehribonligiga ishonilgan shaxs bilan maslahatlashmoqligi mahbub amaldir. 
Jamoatda ham mazkur ishlarda maslahatlashish, ularga ana shu ishdagi maqsadini 
tanishtirish va undagi yaxshilik hamda fasodlarni bayon etish mahbub amaldir. 
Qozi va sultonlarga o‘xshash omma ishlarida boshliqlarning maslahat bilan ish 
yuritmoqlari ta’kidlangan. Umar ibn Xattob (r.a.) sahobalar ila maslahatlashib, ularning 
so‘zlariga amal qilganlari mashhurdir. Bu haqda sahih hadislar vorid bo‘lgan. 
Maslahatchining maslahati, yuqorida zikr qilganimizdek ishora qilgan narsasida fosid 
narsa bo‘lmasa, undan maslahatini qabul qilish foydalidir. Maslahat beruvchi ham fikrini 
aytib, nasihat ila o‘z kuchini ayamasligi lozim. 
849/1. Tamiym ad-Doriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: 
«Din xayrixohlikdir», deganlarida, sahobalar: «Kim uchun, ey Rasululloh?» deyishdi. 
Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Allohga, kitobiga, rasuliga va 
musulmonlar imomi hamda ommasiga», deb aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
(Allohga bo‘lgan xayrixohlik - Unga imon keltirib, amrlarini bajarish, qaytariqlaridan 
qaytish. Kitobiga bo‘lgan xayrixohlik - undagi narsalarga bo‘ysunib, tilovat qilish. 
Rasuliga bo‘lgan xayrixohlik - u olib kelgan risolatni tasdiqlash. Musulmonlar imomiga 
bo‘lgan xayrixohlik - haq bo‘lsalar, ularga yordam berib, itoat qilish. Ommaga bo‘lgan 
xayrixohlik -ularga amru-ma’ruf, nahiy-munkar qilish hamda aziyat bermaslik bilan 
bo‘ladi... - tarj.) 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy