Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Usûlîlik: Yukarıda zikredilen dört şerî delili kabul eden usûlîlik ise,
ahbârın bütün şerî hükümlerin kaynağı olamayacağı ve her asır ve zamanda toplumun bütün ihtiyaçlarına cevap veremeyeceği kanaatindedir. İşte bundan dolayı usûlîler, ahbârîlerin haram addetmelerine karşın, ictihadın zorunlu bir fiil olduğunu savunurlar. İctihadı reddeden ahbârî ekolün Şiî düşüncesine getirdiği donukluğu ve taklit ruhunu izale etmeye çalışan usûlî ekol, Muhakkık Hillî (ö. 676/127), Allâme Hillî (ö. 726/1326), Behbehânî (ö. 1205/1790) ve Şeyh Murtazâ Ensârî (ö. 1281/1864) gibi meşhur alimleri vasıtasıyla günümüze kadar Şiî düşüncesine hükmetmiştir. Bu ekol bugün de ağırlığını sürdürmektedir. Fakat velâyet-i fakîh teorisinin ortaya çıkmasıyla birlikte usûlî düşüncenin geleneksel yaklaşımının da sorgulanmaya başladığı dikkat çeker. İmâmiyye mezhebindeki ahbârî, usûlî ayrışması hakkında bk. Mazlum Uyar’ın İmâmiyye Şîası’nda Düşünce Ekolleri (İstanbul, 2000). İmâmiyye Şiîliği, Gaybet-i Kübrâ’nın başladığı 4/10. asırdan, İran’ın resmî mezhebi olduğu 10/16. asra kadar, Büveyhîler dönemi (320-454/932- 1062) istisna edilecek olursa, fazla bir gelişme kaydetmemiştir. Mamafih bu dönemler zarfında Zeydiyye ve İsmâiliyye gibi diğer Şiî fırkalar, kendi devletlerini kurabilmişlerdir. Fakat İmâmiyye Şîası, ilk defa Büveyhîler zamanında akidelerini serbest bir şekilde yazmak ve yaymak imkanını elde etti. İmâmiyye’nin en muteber saydığı hadis külliyatı, itikad ve fıkha dair eserler, hep Büveyhîler zamanında telif edilmeye başlandı. Kütüb-ü Erbaa’nın ilki olan Küleynî’nin el-Kâfî’si her ne kadar Büveyhîler’den bir süre önce cem edilmişse de, diğer üç mecmûa bu hanedanlık zamanında toplanıp yazılmıştır. Şiî itikad ve fıkhının kurucuları olarak kabul edilen 137 Müfîd, Murtazâ ve Tusî bu dönemde yaşamışlardır. Yine halen devam eden Şiî gelenek ve adetlerinin bir kısmı Büveyhîler döneminde başlatılmıştır. Bunların en önemlisi Muharrem ayinleridir. Tuğrul Bey’in 447/1055 yılında Bağdat’ı ele geçirmesiyle başlayan Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|