vasvasachi (shayton)ning yomonligidan panoh berishini so‘rab iltijo qilurman” (Nos surasi), degan oyati haqida aytadilar: “Shayton insonlarning qalbiga kirganidek, jinlarning ham qalbiga kiradi va vasvasa qiladi. Agar Alloh nomi zikr qilinsa, yashirinib ularning qalbidan chiqadi”.
952. Payg‘ambar (s.a.v.) aytadilar: “Men da’vat qiluvchi va yetkazuvchi qilib yuborildim. Mening qo‘limdan hidoyat qilish kelmaydi. Shayton ziynatlovchi qilib yaratildi. Uning qo‘lidan adashtirish kelmaydi”. Ya’ni, u faqat vasvasa qilib, gunohni bezaydi. Uning qo‘lida ortiq narsa yo‘q. Banda nafsidan vasvasani daf etishda jiddu jahd va dushmanga muxolif bo‘lishga harakat qilmog‘i lozim. Chunki Alloh taolo aytganki:
“Aniqki, shayton sizlarga dushmandir, bas, uni dushman tutinglar” (Fotir, 6- oyat). Oqil kishi dushmanidan do‘stini ajrata biladi, unga itoat qiladi, dushmaniga ergashmaydi.
Aytilardiki, johillikning alomati to‘rtta:
1. Bekorga g‘azablanish.
2. Nafsning botilga ergashishi.
3. Molni o‘rinsiz ishlatish.
4. Do‘stini dushmanidan kamroq bilish, ya’ni, shaytonning toati ustiga ixtiyor qilish. Shaytonning toatini Allohning toatiga almashtirish naqadar yomon.
Alloh taolo aytadi:
“Endi sizlar (ey odam farzandlari) Meni qo‘yib, uni (ya’ni, shaytonni) va zurriyotlarini do‘st tuturmisiz? Ular sizlarga dushman-ku! U (shayton) zolim kimsalar uchun (Allohning o‘rniga ibodat qilinadigan) naqadar yomon o‘rinbosardir” (Kahf, 50-oyat).
Oqillikning alomati ham to‘rtta:
1. Johilga nisbatan muloyim bo‘lish.
2. Botildan nafsini qaytarish.
3. Molni loyiq joyga ishlatish.
4. Dushmanidan do‘stini ajrata bilish”.
Vahb ibn Munabbahdan zikr qilinadi: “Shayton Yahyo ibn Zakariyo alayhissalomga yo‘liqibdi. Yahyo ibn Zakariyo unga: “Menga odam farzandlarining tabiatini qanday bilishing haqida xabar ber”, dedilar. Iblis aytdi: “Ularda bir sinf bor, gunohlardan pok, senga o‘xshaydi. Ularga hech narsa qila olmaymiz. Ammo ikkinchi sinfi bolalaringizning qo‘llaridagi to‘p kabi bizning qo‘limizda. Ularga biz kifoya qilamiz. Ammo, uchinchi sinfga kelsak, ular biz uchun eng yomon sinfdir, ularga birortamiz uchraymiz-da, kerakli narsamizni olamiz, so‘ng u istig‘forga shoshiladi va biz olgan narsani buzadi. Undan noumid ham bo‘lmaymiz, hojatimizga ham erisha olmaymiz”.
Hakimlardan biri aytadi: ”Shaytonning insonga o‘nta eshikdan kelishini ko‘rdim:
1. Shayton hirs va yomon gumon tomonidan keladi. Uni ishonch va qanoat bilan kutib oldim. So‘ng Allohning kitobidan unga qarshi ushbu so‘zni topdim:
“O‘rmalagan narsa borki, barchasining rizqi Allohning zimmasidadir” (Hud, 6- oyat). Va ushbu oyat bilan uning eshigini sindirdim.
2. Qarasam, shayton hayot va uzun orzular bilan kelyapti, uni to‘satdan keluvchi o‘lim xavfi bilan kutib oldim. So‘ng Allohning kitobidan unga qarshi ushbu oyatni topdim:
“Biror jon qaerda o‘lishini ham bila olmas” (Luqmon, 34-oyat). Va uning eshigini sindirdim.
3. Ko‘rdimki, shayton keyin rohat va ne’mat tomonidan kelyapti. Uni ne’matning zavoli va yomon hisob-kitob bo‘lishi bilan kutib oldim. So‘ng uni daf’ qilish uchun Allohning ushbu so‘zlarini topdim:
“(Ey Muhammad) ularni qo‘yavering, yeb-ichib, foydalanib qolsinlar...” (Hijr, 3- oyat),
“(Ey Muhammad) xabar bering-chi, agar Biz ularni (uzoq) yillar (sihat- salomatlik, molu davlat bilan) foydalantirsak...” (Shuaro, 205-oyat). Shunday qilib, bu tomondagi eshigini ham sindirdim.
4. Ko‘rdimki, so‘ng shayton mag‘rurlanish tomonidan kelyapti. Uni oqibat xavfi va minnat bilan kutib oldim va Allohning ushbu so‘zi bilan uni haydadim:
“Bas, u (kunga hozir bo‘lgan)lar orasida baxtsizi ham bo‘lur, baxtlisi ham..” (Hud, 105-oyat). Darhaqiqat, men qaysi toifadan bo‘lishimni bilmayman, shu bilan uning bu eshigi ham sindi.
5. Keyin u birodarlarga e’tiborsizlik va hurmatsizlik tarafidan keldi. Uni birodarchilikning haqqini va hurmatini bilish bilan kutib oldim va uni bartaraf qilishga Allohning ushbu so‘zini topdim:
“Kuch-qudrati Allohning, Uning payg‘ambari va mo‘minlarnikidir” (Munofiqun, 8- oyat). Shu bilan yana bir eshigini sindirdim.
6. Ko‘rdimki, u hasad eshigidan kelyapti. Uni adolat va Alloh taoloning maxluqlari orasida qilgan taqsimoti bilan kutib oldim va Allohning ushbu so‘zi bilan haydadim:
“Ularning hayoti dunyodagi maishat-tirikchiliklarini ham ularning o‘rtalarida
Dostları ilə paylaş: |
