Mövzu Müəssisənin dövriyyə kapitalının idarə edilməsi

Sığorta ehtiyatı – gətirilən xammal və materialların, yanacağın və s.-nin miqdarı və vax­t­aşırlığında kənarlaşmalar baş verdiyi hal­larda istehsalıın fasiləsizliyini təmin etmək məqsədilə yaradılır; cari ehti­yat­dan fərqli olaraq sığorta ehti­ya­tının ölçüsü sabit kəmiyyətdir. Firmanın nor­mal iş fəaliyyəti zamanı bu ehtiyat toxunulmazdır.
Mövsümi ehtiyat – naviqasiya ilə əlaqədar nəqliyyatın işlə­mə­sində uzunmüddətli fasilə, xammal və materialların istehsal və ya tə­da­rükünün mövsümi olması, xammal və materialların möv­sümi is­teh­­lakı ilə əlaqədar yaradılır. Mövsümi ehtiyat da cari ehtiyat kimi də­­yişkəndir. Başqa sözlə, bu növ ehtiyat özünün mak­simum həddinə materialın gətirilməsində, fasilənin başlan­masında, möv­sü­miliyin qur­­­tarması zama­nı minimum həddinə çatır.
İstehsal ehtiyatlarının idarə edilməsinin başlıca məqsədi on­la­rın elə həcmini müəyyən etməkdir ki, o, təkrar istehsal pro­se­sinin fa­si­lə­siz­liyini mi­nimum ehtiyatlarla və xərclərlə təmin etsin. Buna ehti­yat­la­rın normalaş­dı­rılması, yəni ehtiyat nor­ma­la­rının müəy­yən edil­mə­si, onların səviyyəsinə daim nəzarət edilməsi və mütəmadi ola­raq onların faktiki həcminin müəyyən edilməsi, nor­maya uy­ğun gəl­­məsi üzrə tədbirlər həyata keçirmək sayəsində nail olmaq olar.
Əsas xammal və materiallardan orta ehtiyat norması orta cari (ca­ri ehtiyatın mak­simum və minimum həcminin yarısı), sığorta və ha­zır­lıq ehtiyatları normalarının cəminə bərabər götürülür. Bu ehtiyat nor­masından iki material parti­ya­sının göndərilməsi arasın­dakı vaxt intervalında ehtiyat formasında möv­cud olan material resurslarının ümumi miqdarını və onların saxlanması ilə əlaqədar olan xərclərin məb­ləğini hesablamaq üçün istifadə edilir.
Haqqında bəhs olunan hər 4 növ istehsal ehtiyatlarının hesab­lan­ma qaydaları haqqında «Firmada maddi-texniki təminat» adlı fəsildə ətraflı bəhs olunacaqdır.
Köməkçi materiallara avans edilmiş dövriyyə vəsaitlərinin nor­ma­tivi iki əsas qrup üzrə müəyyən olunur:
Birinci qrupa böyük miqdarda və müntəzəm istifadə olunan ma­te­riallar daxildir. Bu qrup üzrə normativlər əsas xammal və materiallar üzrə hesablandığı kimi hesablanır.
İkinci qrupa az miqdarda və nadir hallarda istifadə olunan kö­mək­çi materiallar daxildir. Bunlar üzrə normativlər analitik me­todla, keçmiş illərin məlumatları əsasında hesablanır.