Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ odlar yurdu universiteti


Mövzu №3 Harmonik rəqslərin kinematikası. Harmonik rəqsin enerjisi. Sönən və məcburi rəqslər. Rezonans. Dalğaların yayılması. Dalğa tənliyi. Səs dalğaları



Yüklə 0,52 Mb.
səhifə4/10
tarix14.11.2022
ölçüsü0,52 Mb.
#119452
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Fizika Əliquliyeva X .Fənn proqramı

Mövzu №3 Harmonik rəqslərin kinematikası. Harmonik rəqsin enerjisi. Sönən və məcburi rəqslər. Rezonans. Dalğaların yayılması. Dalğa tənliyi. Səs dalğaları.
Mövzunun qısa məzmunu:
Təbiətdə və texnikada zamandan asılı olaraq bu və ya di­gər dərəcədə təkrarlanan hərəkətlərə təsadüf edilir. Belə hə­rəkətlər rəqsi hərəkət adlanır.Harmonik rəqsi hərə­kət elə hərəkətə de­yilir ki, bu hərəkət zamanı cis­min tarazlıq vəziyyətindən olan yerdəyiş­məsi sinus və ya kosinus qanununa tabe olur.Ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında tərpənməz ox və ya nöq­tə ətrafında rəqs edən bərk cismə rəqqas deyilir. Rəqqaslar ri­yazi və fiziki olmaqla iki yerə bölünür.Rəqslərin elastiki mühitdə yayılması prosesi dalğa adlanır. Rəqsin yayılma istiqaməti dalğaların yayılma istiqaməti ilə eyni olarsa, belə dalğalar uzununa dalğalar, yox əgər dalğaların yayılma istiqamətinə perpendikulyar olarsa, bu cür dalğalar eni­nə dalğalar adlanır. İstənilən elastiki mühitdə yayılan, 16÷20000 Hs intervalındakı tezliyə malik olan, insan qulağı tərəfindən qəbul edilə bilən dalğalara səs dalğaları deyilir. 20000 Hs-dən böyük olan tezlikli elastiki dalğalara ultrasəs dalğaları, 16 Hs-dən kiçik olan tezlikli elastiki dalğalara isə infrasəs dalğaları deyilir. Səsin əsas xarakteris­tikaları, onun ucalığı, gurluğu (və ya intensivliyi) və tembridir.


Mövzu №4 Sərbəst yolun orta uzunluğu. Qazlarda köçürmə hadisələri: diffuziya, istilikkeçirmə, daxili sürtünmə. Real qazlar. Real qazın hal tənliyi. Real qazın daxili enerjisi. Coul-Tomson effekti.


Mövzunun qısa məzmunu:
Qaz molekulları çoxlu sayda toqquşmalara məruz qaldıqlarından yalnız iki toqquşma arasında düzxətli hərəkət edirlər. Molekulun iki ardıcıl toqquşma arasında getdiyi yolun orta uzunluğuna sərbəst yolun orta uzunluğu deyilir. Molekulların nizamsız hərəkət etdiklərindən sərbəst yolun uzunluğunu dəqiq təyin etmək olmur. Ona görə də sərbəst yolun orta uzunluğu anlayışından istifadə edilir. Qaz molekulları daima nizamsız istilik hərəkətində olur­lar. Bu hesabdan qazın daxilində müxtəlif yerlərin tempera­tur, impuls və konsentrasiyası arasındakı fərq bərabərləşib eyni olur. Bu zaman hərəkət edən qaz molekulları ya impuls, ya qaz kütləsi, ya da istilik daşımalı olur. Real qazlar ideal qaz qanunlarına təqribi tabe olurlar. Ona görə də ideal qazın hal tənliyi olan Mendeleyev-Klapeyron tənliyi real qazlara eyni ilə tətbiq edilə bilməz. Buna səbəb: a) real qaz molekullarının arasında ilişmə qüvvəsinin olmasıdır; b) real qaz molekullarının özlərinin müəyyən həcmlərə, ölçülərə malik olmasıdır


Mövzu № 5. Mayelərin xassələri. Səthi gərilmə. Buxarlanma. Kondensasiya və qaynama. Mayenin əyri səth altındaki təzyiqi. Maye ilə bərk cisim sərhəddində baş verən hadisələr. Kapilyarlıq. Bərk cisimlər. Kristal və amorf cisimlər. Ərimə və bərkimə.



Yüklə 0,52 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin