Kanun Numarası : 193

(19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.) Köylerde gezici olarak her türlü sanat ve perakende ticaret işleriyle uğraşanlar ile aynı yerlerde aynı işleri bir iş yeri açmak suretiyle yapanlardan 47 ve 48 inci maddelerde yazılı şartları haiz bulunanlar (51 inci madde şümulüne girenler bu muafiyetten faydalanamazlar.);

540

 

             4. Nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde toplamı 50 rüsum tonilatoya (50 rüsum tonilato dahil) kadar makinasız veya motorsuz taşıma vasıtası işletenler; hayvanla veya bir aded hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar (Bubentte yazılı ölçüler, birlikte yaşıyan eşlere velayet altındaki çocuklar hakkında veya ortaklık halindeki işletmelerde, bu kimselerin veya ortaklığın işlettiği vasıtalar toplu olarak nazara alınmak suretiyle tesbit edilir.);

             5. Ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mütat hale getirmeksizin arasıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler;

             6. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.) Hariçten işçi almamak, muharrik kuvvet kullanmamak kayıt ve şartı ile oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nev'i nakış işlerini ve her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, ip ve urganları dükkan açmaksızın satanlardan 47 ncimaddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde ve 48 inci maddede yazılı şartları haiz bulunanlar;

             Bu bentte yazılı ev sanatlarını munhasıran Tarım Bakanlığınca tesbit edilecek orman köylerinde yapanlar da 48 inci maddedeki ölçüler iki misli ile nazaraalınır.

             7. Yukarıki 1 – 6 No.lu fıkralarda sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri, Danıştayın muvafık mütalaası üzerine, Maliye Bakanlığınca kabul ve ilanolunan ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.

             Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısiyle gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olanlar esnaf muaflığından faydalanamazlar.

             8. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.) 60 yaşını doldurmuş olmak ve 47 ve 48 inci maddelerde yazılı şartları haiz bulunmak kaydiyle, küçük sanat erbabı ile gezici surette faaliyette bulunan perakende ticaret erbabı(51 inci madde şümulüne girenler bu muafiyetten faydalanamazlar.)

             Madde 10 fıkra üç – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Aile reisi beyanına tabi zirai gelirlerde işletme büyüklüğü ve yıllık satış tutarları; aile reisi, eş ve küçük çocuklar için toplu olarak nazara alınır.

             Madde 11 fıkra iki – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Ticari veya mesleki kazançları dolayısiyle gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olanlardan zirai faaliyette bulunanlar hakkında 12 ve 13 üncü maddelerde yazılı muaflık ölçülerinin yarısı nazara alınır.

             Madde 12 – (26/6/1964 tarih ve 484 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Küçük çiftçi muaflığını tayin bakımından, bir takvim yılı içinde nazara alınacak işletme büyüklüğü ölçüleri şunlardır:

             1 inci grup: Hububat ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 300 dönümü;

             2 nci grup: Bakliyat, ayçiçeği, afyon, susam, keten ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 220 dönümü;

             3 üncü grup : Pamuk ziratinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 150 dönümü;

             4 üncü grup : Pancar, patates, soğan, sarımsak, kavun, karpuz, çeltik, kendir ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 90 dönümü;

             5 inci grup : Tütün, çay, sebze ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 50 dönümü (Çayda mahsul verebilecek hale gelmiyenler hariç);

541

 

             6 ncı grup: Meyva verebilecek hale gelmiş bağ, incir ve fındık ziraatinde yüz ölçümü toplamı 150 dönümü;

             7 nci grup: Meyva verebilecek hale gelmiş antep fıstığı ve zeytinliklerde1500 ağacı;

             8 inci grup: Meyva verebilecek hale gelmiş narenciyede 500 ağacı;

             9 uncu grup: Diğer meyva ve mahsul ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 75 dönümü (Meyva ve mahsul verebilecek hale gelmiyenler ile palamut hariç);

             10 uncu grup: Büyükbaş hayvan sayısı 50 adedi, (İş hayvanları ile iki yaşındaki büyükbaş hayvanlar hariç);

             11 inci grup: Küçükbaş hayvan sayısı 250 adedi, (Bir yaşındaki küçükbaş hayvanlar ile kümes hayvanları hariç);

             Yukarda yazılı ziraat gruplarının birkaç tanesinin içine giren zirai faaliyetlerin birarada yapılması halinde, en fazla iki gruba ait işletme büyüklüklerinin bu gruplar için yukarda yazılı hadlerin yarısını aşmadığı takdirde muaflık devam eder.

             Yukarda zikredilen meyveli ve meyvesiz ağaçlarda meyva veya mahsul verebilecek hale gelme durumu başlangıcı Tarım ve Maliye Bakanlıklarınca müştereken tesbit olunur.

             Madde 13 fıkra bir – (9/11/1976 tarih ve 2026 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Küçük çiftçi muaflığından faydalanabilmek için zirai mahsullerin bir takvimyılı içindeki satış bedelleri tutarının 60 000 lirayı geçmemesi şarttır. Bu had, balıkçılar için 75 000 liradır.

             Madde 14 fıkra bir – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             12 ve 13 üncü maddelerde yazılı hadleri aşan çiftçiler bu durumun husule geldiği tarihi takibeden takvim yılı başından itibaren küçük çiftçi muaflığını kaybederler.

                Madde 17 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             İskan Kanunu hükümlerine göre göçmen ve mülteci sayılanlarla yerleştirilenlerin, mezkür kanunda Kazanç Vergisi muaflığı için konulan kayıt, şart ve sürelerle bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratların 6 000 lirası Gelir Vergisinden müstesnadır.

             Bu istisnanın menkul sermaye iradı üzerinden alınacak verginin tevkif yoliyle kesilen kısmına şümulü yoktur.

             Mükerrer Madde 17 – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Götürü usulde vergiye tabi serbest meslek erbabından 60 yaşını doldurmuş olanlar, bu kazançlarına münhasır olmak üzere, Gelir Vergisinden muaftırlar.

             Madde 18 – (19/2/1963 tarih ve 202 Sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Müellif, mütercim, heykeltraş, ressam ve bestekarların ve bunların kanuni mirasçılarının kitap, resim, heykel ve nota halindeki eserlerini satmak veya bu eserler üzerinde mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle bir takvim yılı içinde elde ettikleri hasılatın 10 000 lirası (Yabancı memleketlerde elde edilen hasılatın ayrıca 40 000 lirası) Gelir Vergisinden müstesnadır.

             (Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.)

542

 

             Madde 19 – (26/6/1964 tarih ve 484 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 27/12/1963 tarih ve 365 sayılı Kanunla değişik 19 uncu maddesinde yazılı istisna hadleri 10 binlirayı aşmıyan safi kazançlara uygulanmak kaydiyle 2 500 liraya indirilmiştir.

             Madde 20 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             927 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre verilen sıcak ve soğuk maden suları imtiyazının işletilmesinden elde edilen kazançlar ihaleyi takip eden yıldan başlıyarak beş yıl süre ile, gelir Vergisinden müstesnadır.

             Madde 21 fıkra bir – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Gayrimenkul sermaye iratlarında, bir takvim yılı içinde elde edilen toplamı 5 000 lirayı aşmıyan gayrisafi hasılat Gelir Vergisinden müstesnadır. Elde edilen gayrisafi hasılatın yıllık toplamının 5 000 lirayı aşması halinde tamamıvergiye tabi tutulur.

             Madde 22 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Aşağıda yazılı menkul sermaye iratları Gelir Vergisinden müstesnadır:

             1. Özel kanunları veya Devletle akdedilmiş mukavelelerle her türlü vergidenistisna edilmiş olan menkul kıymetlerin faiz, temettü ve ikramiyeleri;

             2. (27/3/1969 tarih ve 1137 Sayılı Kanunun hükmüdür.) Tasarruf mevduatı karşılığında bir takvim yılında alınan faizlerin 500 lirası (Muhtelif müesseselerden veya bir müessesenin muhtelif şube veya ajanslarından alınan mevduat faizlerinde bu had her müessese veya her müesseseninmuhtelif şube ve ajansları içinayrı ayrı nazara alınır.)

             Madde 23 – (31/12/1960 tarih ve 193 Sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Aşağıdaki yazılı ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir:

             1. Dilsiz, meflüç, iki gözü kör, el ve ayaklarının ikisinden veya birinden mahrum, birini veya ikisini kullanamıyacak derecede el ve ayakları sakat bulunan hizmet erbabının ücretleri (Sakatlık veya malüllüğü resmi hastanesi veya mümasil sıhhi teşekkülü bulunan yerlerde ilgili mütehassısın baştabiplikçe tasdik edilecek raporu ile, resmi hastanesi veya mümasil sıhhi teşekkülü olmıyanveya ilgili mütehassısı bulunmıyan yerlerde resmi tabip raporu ile tevsiki şarttır.);

             2. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.) Çiftçilerin ziraat işlerinde bilfiil çalışan işçilerin ücretleri (Şoför, makinist, bekçi, çoban veamelebaşı ücretleri dahil);

             3. Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışan işçilerin yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri;

             4. Ticari ve sınai kazançları vergiden muaf bulunanların bu işlerinde çalıştırılan hizmet erbabının ücretleri;

             5. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.) Mahalle ve Köy muhtarları ile köylerin hatip, korucu, imam, bekçi ve benzeri müstahdemleri, çiftçimallarını koruma bekçileri ile mahalle ve çarşı bekçilerinin ücretleri;

             6. Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmıyan sair yerlerde orta hizmetçiliği, uşaklık, sütninelik, dadılık, mürebbiyelik, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.);

543

 

             7. Sanat okulları ile bu mahiyetteki enstitülerde, ceza ve islah evlerinde, darülacezelerin atelyelerinde çalışan öğrencilere, hükümlü ve tutuklulara ve düşkünlere verilen ücretler;

             8. Hizmet erbabına iş yerinde bedava yemek vermek suretiyle sağlanan menfaatler (Bu yemeklerin iş veren tarafından hazırlatılması şartiyle);

             9. Genel olarak maden işletmelerinde ve fabrikalarda çalışan işçilere ve özel kanunlarına göre barındırılması gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunların aydınlatılması, ısıtılması ve suyunun temini suretiylesağlanan menfaatler;

             10. Hizmet erbabının toplu olarak iş yerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadiyle iş verenler tarafından yapılan taşıma giderleri;

             11. Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz bulunan emekli sandıkları tarafından ödenen emekli, malüliyet, dul ve yetim aylıkları (Tüzel kişiliği haiz emekli sandıklarınca ödenen aylıklar, hizmet süresi ve aylık seviyesi aynı olanDevlet memurlarına ödenen miktardan fazla ise, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Genel, katma ve özel bütçelerden ödenen bu nev'i aylıklar dahil).

             12. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunla eklenen hükmüdür.) Ticari veya mesleki kazançları götürü usulde tesbit edilenlerin yanında iş ve sanat öğrenmek maksadiyle çalışan ve 18 yaşını doldurmamış bulunan hizmet erbabının bu yerlerden aldıkları ücretleri;

             13. (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunla eklenen hükmüdür.) Ücretleri götürü usulde tesbit edilen hizmet erbabından 60 yaşını doldurmuş bulunanların buücretleri;

             Madde 24 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Gider karşılığı olarak yapılan aşağıda yazılı ödemeler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir.

             1. Kamu idareleri ve müesseseleri ve 3659 sayılı Kanuna tabi müesseseler ve kamu menfaatlerine yararlı dernekler tarafından verilen harcırahlar ve kamu menfaatlerine yararlı dernekler tarafından verilen harcırahlar ve zaruri yol giderleri (Gündelikler dahil);

             2. Yukardaki fıkrada sayılanların dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkan ve üyeleri ile denetçilere, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık olmak üzere verilen gündelikler (Bu gündelikler aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.);

             3. Kazai veya idari kararlara dayanarak tanıklara ve bilirkişilere verilen ücretler;

             4. Özel kanunlarına göre verilen yakıt bedelleri;

             5. Özel kanunlarla kurulan komisyonların memur olmıyan üyelerine bu görevleri dolayısiyle yapılan ödemeler.

             Madde 25 bent (3) – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             3. Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz olan emekli, sandıklarınca kendilerine zat aylığı bağlananlara aylıkları dışında, kanunları veya statüleri gereğince verilen emekli, dul, yetim ve evlenme ikramiyeleri veya iade olunan mevduatı ve sürelerini doldurmamış bulunanlarla dul ve yetimlerine toptan ödenen tazminatlar 

544

 

(Kamu idare ve müesseseleri ve 3659 sayılı kanuna tabi müesseler dışında kalan tüzel kişiliği haiz  emekli sandıkları  tarafından  ödenen  tazminat  ve yardımlar, hizmet süresi ve aylık seviyesi aynı olan Devlet memurlarına verilen miktardan fazla ise, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.);

             Madde 29 bent (2) – (24/11/1966 tarih ve 784 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             2. Subay, Astsubay ve erlere (Kıta onbaşısı ve çavuşları dahil) ve orduhizmetinde bulunan sivil makinistlere ve Türk Havayollarında uçuş maksadiyle görevlendirilenlere uçuş, dalış gibi hizmetleri dolayısiyle verilen gündelikler, ikramiyeler ve zamlar.

             Bent (3 ve 4) – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             3. Spor müsabakalarına iştirak edenlere verilen ikramiye ve mükafatlar (Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla verilen paralar hariç);

             4. Spor kulüplerinin kendi mensuplarına gider karşılığı olmak üzere yaptıkları ödemeler ve maç hakemlerine verilen paralar.

             Madde 31 – (28/12/1967 tarih ve 980 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Mükelleflerin günde 5, ayda 150, yılda 1 800 lirayı aşmıyan gelirleri vergiye tabi tutulmaz.

             Mükellef evli ise bu miktara eş için günde 3, ayda 90, yılda 1 080lira, çocukların her biri için günde 2, ayda 60, yılda 720 lira ilave edilir.

             Gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde özel indirim olarak günde 5, ayda 150, yılda 1 800 lira yukarki indirim hadlerine ilave edilir.

             (Haftalık ücretlerde 7 gün üzerinden indirim yapılır.)

             Ana ve babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturan ve Gelir Vergisine tabi geliri bulunmıyanlar bu maddenin uygulanmasında öz çocuklar gibi hesaba katılır.

             Vergiye tabi gelirler yukarıda yazılı hadleri aştığı takdirde bu hadler için hesaplanan vergiler mükelleflerin vergilerinden indirilir.

             Madde 32 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             31 inci maddede yazılı indirim hadlerinin tayininde mükellefin, gelirin elde edildiği takvim yılı başındaki medeni hali ve aile durumu esastır.

             Şu kadar ki, takvim yılı içinde bu durumda mükellef lehine husule gelen değişiklikler ayrıca nazara alınır.

             En az geçim indiriminin uygulanmasında her ne suretle olursa olsun evlilik bağı kalkmış olanların gelirlerine, ilk çocuk için eşe ait, diğer çocukların her biri için 31 inci maddede yazılı çocuklara ait indirim miktarları uygulanır.

             İkisi de mükellef olan boşanmış eşlerden her biri hakkında yukarki esaslar, nafakasını sağladıkları çocuk sayısına göre uygulanır.

             31 inci madde ile bu madde gereğince hesaplanacak indirim miktarı 5 çocuklu evli mükelleflere ait indirim tutarını geçemez.

             Madde 33 fıkra bir – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Yukarki maddelerde sözü edilen çocuk tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (Nafaka verilmek suretiyle bakılanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış evlatları (Evlat edinilenler dahil) ifade eder.

545

 

             Madde 34 – (28/12/1967 tarih ve 980 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Aile reisi beyanında indirim, beyan edilen gelirin vergisine uygulanır. Beyan edilen gelirin ücretten ibaret olması halinde indirim hadlerine özel indirim miktarları uygulanır.

             Aile reisi tarafından kendisinin, eşinin veya çocuklarının geliri dolayısiyle beyanname verilmesine mahal olmadığı hallerde indirim vergiye tabi gelirivarsa aile reisinin bu gelirinin vergisine, aile reisinin geliri yoksa eşine ait gelirin vergisine, eşinin de geliri mevcut değilse çocuklarından herhangibirine ait gelirin vergisine uygulanır.

             Aile reisinin, eşin ve çocukların beyanname verilmesi gerekmiyen geliri ücretten ibaret ise bu gelirin her birine ayrıca özel indirim uygulanır.

             İndirimin bu fıkra hükmüne göre eş veya çocuklara ait gelirin vergisine uygulanması halinde de indirim miktarı, aile reisinin durumuna göre tayin olunur.

             Madde 35 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             İndirimden faydalanmak isteyenler, Vergi Usul Kanununun esaslarına görevergi karnesi almak ve bunu saklamak zorundadırlar.

             Vergi Usul Kanunu ile karne almaktan muaf tutulmuş olanlardan karne aranmaz.

             Ek Madde 2 – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Yatırım indiriminin uygulanmasında aşağıda yazılı şartlar topluca aranır:

             1. İndirimin uygulanacağı ticari ve zirai kazanç bilanço esasına göre tesbit edilmiş olmalıdır;

             2. Yapılan yatırım, Devlet Planlama Teşkilatının hazırladığı kalkınma planlarına uygun bulunmalıdır;

             3. Yatırımlar, istihsali genişletmeye, prodüktiviteyi artırmaya, ihracatıgeliştirmeye, mahsul ve mamullerin kalitesini ıslaha, kültür seviyesini yükseltmeye, ilmi ve teknik araştırmalara çalışma güvenliğini sağlamaya, yabancı turist celbini temine matuf olmak üzere, bina (Personel lojmanları dışındaki meskenler hariç), makina, tesisat, teçhizat, taşıma vasıtası ve benzeri yeni aktif değerlerin tedariki ve kuruluşu ile ilgili olmalıdır. Arazi tedariki veyedek parça temini ile ilgili yatırımlar bu fıkra şümulüne girmez. Ziraatte kullanılacak kimyevi gübre ve ilaç tedariki bu fıkraya dahildir;

             4. Yapılan yatırım en az 250 bin lira (Devlet Planlama Teşkilatının hazırladığı bölge kalkınma planının şümulüne giren yatırımlarla memleket ekonomisi bakımından ayrı bir önem ve özellik arz ettiği Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilen faaliyet kollarında 125 bin ve genel olarak ziraatteki yatırımlarda 50 bin lira) olmalıdır;

             5. Yatırıma ait planlara, projelere ve finansman hesaplarına ve projenin tahakkuku için derpiş olunan müddete ait hususlar Devlet Planlama Teşkilatının mütalaası esas alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca tetik ve yukarda sözü edilen diğer şartların mevcudiyeti tasdik edilmiş bulunmalıdır.

             Tetkik ve tasdik süresi Devlet Planlama Teşkilatında iki ayı ve Maliye Bakanlığında bir ayı geçemez.

             İhtiyaç ve sarfı, mahallin en büyük mal memuru ve ziraat teşkilatı tarafından tasdik edilmek şartiyle ziraatte kullanılacak kimyevi gübre ve ilaç ile ilgili yatırımlarda bu bentte sözü edilen mercilere müracaatta lüzum yoktur.

546

 

             Bu maddenin 3 numaralı bendinde sözü edilen aktif değerlerin yeni olması, bu değerlerin memleket içinde kullanılmamış bulunmasını ifade eder.

             Ek Madde 3 – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Yatırım indirimi münhasıran öz sermayeden sağlanan veya karşılanan yatırım miktarına uygulanır. Bu maddenin uygulanmasında öz sermaye Vergi Usul Kanununun 192 nci maddesinde belirtilen kaynaklardır.

             Zirai yatırımlarda, kamu idare ve müesseseleri, bankalar, Türk Ticaret Kanununa veya özel kanunlara göre kurulan kurumlar, teşekküller ve kooperatifler tarafından çiftçilere verilen krediler, yatırım indirimi ile ilgili hükümlerin uygulanması bakımından öz sermaye gibi mütalaa edilir.

             (28/7/1967 tarih ve 933 sayılı Kanunun hükmüdür.) Yatırım indiriminin nispeti yukardaki fıkraya göre indirimden istifade edecek yatırım miktarının azami% 80 inidir. Bölgelere ve iktisadi faaliyet sektörlerine göre uygulanacak nispetler, bu haddi aşmamak üzere yıllık programlarda belirtilir.

             Ek Madde 4 – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Yatırım indiriminin uygulanmasına, yatırım konusunu teşkil eden değerlerin,işletmenin aktifine girdiği takvim yılından itibaren başlanır ve indirimden faydalanacak miktara baliğ oluncaya kadar devam olunur.

             Her yıl yapılacak indirim, o yıl içinde bilançonun aktifinde yer almış olan indirimden faydalanacak aktif değerlerin toplamında, öz sermaye ile sağlanan veya karşılanan kısmına indirim nispetlerinin uygulanması suretiyle bulunur. Evvelki yıllarda aynı suretle ayrılmış olup o yılların kazançlarından düşülmemiş bulunan indirim miktarları mevcutsa bunlar da ayrıca nazara alınır. Bu suretle ayrılmış olan indirimler toplamı, hiçbir şekilde ve surette, genel yatırım toplamında öz sermaye ile sağlanan veya karşılanan kısmın toplamına indirim nispetlerinin uygulanması suretiyle bulunacak miktarı aşamaz.

             Madde 40 bent (5) – (19/2/1963 tarih ve 202 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             5. İşte kullanılan taşıtların giderleri; (Bu taşıtların aynı zamanda zativeya ailevi ihtiyaçlar için de kullanılması halinde giderlerinin yarısı);

             7. (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.) Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar (Değeri bin lirayı aşmıyan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri bin lirayı aşmıyan alat ve demirbaşlar amor–tismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir.)

             Madde 42 – (31/12/1960 tarih ve 193 sayılı Kanunun hükmüdür.)

             Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinin kar ve zararı aşağıda yazılı usullerden birine göre tesbit edilir. Mükellefler işin bitiminde bu usullerden birini seçmekte serbesttirler. Tercih edilen usul aynı yılda biten işlerin hepsine şamil olur. Bu takdirde, her iş beyannameye bağlıayrı bir ek yaprakta gösterilir.

             1. Kar veya zarar, işin bittiği yıl kati olarak tesbit edilir ve tamamı oyılın geliri sayılarak, mezkür yıl beyannamesinde gösterilir.

             2. Kar veya zarar, işin bittiği yıl kati olarak tesbit edilir ve işin devam ettiği yıllar zarfında, bu işe ait olmak üzere, yapılan işçilik ve malzeme sarfiyatının tutarları nispetinde o yıllara dağıtılır ve o yılların kazancı olarak vergilendirilir. Evvelce başka işler dolayısiyle beyanname verilmiş ise, bu beyannamelerde gösteril-

547

 

miş bulunan kar veya zararlar bu dağıtıma göre düzeltilir. İkmal veya reddedilecek vergilerin hesabında tevkif yoliyle ödenmiş olan vergiler ayrıca nazara alınır.

             Mükellefler her iki halde de her inşaat ve onarma işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterde veya tutmakta oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermeye ve düzenliyecekleri beyannameleri, işlerin ikmal edildiği takvim yılını takibeden yılın Mart ayı sonuna kadar vermiye mecburdurlar.

             Bu madde şümulüne giren işlerde, geçmiş takvim yıllarına ait tarhiyatın düzeltilmesi ve vergi alacağının doğumu bakımından zamanaşımı işin neticelendiği tarihi takibeden yıldan başlar.