“Qeyri-hökumət təşkilatları (ictimai birliklər və fondlar) haqqında” Qanuna

II. ƏLAVƏ VƏ DƏYİŞİKLİKLƏRİN KONSTİTUSİYA VƏ

BEYNƏLXALQ ÖHDƏLİKLƏRƏ UYĞUNLUĞU ÜZRƏ ŞƏRHLƏR
Konstitusiyanın 58-ci maddəsində birləşmək hüququ təsbit edilib. Burada göstərilir ki, hər kəsin başqaları ilə birləşmək, istənilən birlik yaratmaq və mövcud birliyə daxil olmaq hüququ vardır. Bütün birliklərin sərbəst fəaliyyətinə təminat verilir. Konstitusiyanın 71-ci maddəsi konstitusiya iə təsbit edilmiş hüquq və azadlıqların məhdudlaşdırılmasını qadağan edir. Eyni zamanda 149-cu maddəsinin I hissəsində göstərilir ki, normativ hüquqi aktlar hüquqa və haqq-ədalətə (bərabər mənafelərə və bərabər münasibətlərə) əsaslanmalıdır.
Təklif edilən əlavələr və dəyişikliklər Konstitusiyanın yuxarıda göstərilən maddələri ilə ziddiyət təşkil edir. Belə ki, təklif edilən dəyişikliklər sərbəst birləşmək və fəaliyyət göstərmək hüquqlarını məhdudlaşdırır və məzmun və mahiyyət etibarı ilə hüquqa və haqq-ədalətə əsaslanmır.
Qanun layihəsinin keçid müddəalarına görə təklif edilən dəyişikliklər hazırda qeydiyyatdan keçmiş və fəaliyyət göstərən QHT-lərə də şamil ediləcək. Bu dəyişikliklər qüvvəyə mindikdən sonra QHT-lər öz fəliyyətlərini bu Qanunun tələblərinə uyğunlaşdırmalıdırlar. Fəaliyyətlərini bir il müddətində bu Qanunun tələblərinə uyğunlaşdırmayan QHT-lərin dövlət qeydiyyatı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müraciəti əsasında məhkəmə tərəfindən ləğv edilir.

Bu norma mövcud vəziyyəti ağırlaşdırdığından Konstitusiyanın 149-cu maddəsinin VII hissəsi ilə ziddiyət təşkil edir. Belə ki, həmin maddədə deyilir ki, fiziki və hüquqi şəxslərin vəziyyətini yaxşılaşdıran, hüquq məsuliyyətini aradan qaldıran və ya yüngülləşdirən normativ hüquqi aktların qüvvəsi geriyə şamil edilir. Başqa normativ hüquqi aktların qüvvəsi geriyə şamil edilmir.

İnsan Hüquqları Haqqında Ümumxalq Bəyannaməsinin 20-ci maddəsində göstərilir ki, hər bir kəs dinc yı­ğın­caq­lar ke­çir­mək və as­so­si­a­si­ya­lar yaratmaq hü­qu­qu­na ma­lik­dir.

Mülki və Siyasi Hüquqalr haqqında beynəlxaq Paktın 22-ci maddəsində göstərilir ki, hər kəsin başqaları ilə birlikdə assosiasiyalarda birləşmək, o cümlədən həmkarlar təşkilatları yaratmaqla öz maraqlarını müdafiə etmək hüquqları vardır.

“