Mühazirə mətnləri I mövzu: pedaqoji etikanin predmeti VƏ VƏZİFƏLƏRİ

Affektiv funksiya affektin nəzarətə alınmasında, emosional stimullaşdırmada, gərginliyin aradan qaldırılmasında, psixoloji komfort yaradılmasında meydana çıxır.

Ünsiyyətin etik funksiyaları bunlardır:

• 
  uşağın ünsiyyətə cəlb edilməsi – ünsiyyətə maraq yaratmaq, psixoloji sıxıntını aradan qaldırmaq, naməlum olandan qorxunu aradan qaldırmaq; uşağı istədiyi kimi ünsiyyətə girməyin mümkünlüyünə inandırmaq (əlbəttə, əxlaqi normalar daxilində), müəllimin ona müsbət münasibətdə olduğuna inandırmaq.
  
• 
  uşağın ünsiyyət prosesinin iştirakçısı olmasına şərait yaratmaq – bu funksiya uşağın ünsiyyətə qoşulma cəhdini bəyənmək, bu işdəki bəzi çətinlikləri öz üzərinə götürmək, onun daxili aləminə maraq göstərmək məqsədlərinə xidmət edir.
  
• 
  uşağı ünsiyyət prosesində “göylərə qaldırmaq, yüksəltmək” – ünsiyyət zamanı etik mədəniyyətin səviyyəsini yüksəltmək üçün daha üstün keyfiyyətlər qazana biləcəyinə həvəsləndirməkdir.
  

Pedaqoji ünsiyyətin səmərəli olması üçün pedaqoq bunları bilməlidir:

• 
  ünsiyyətin qanunauyğunluqlarını;
  
• 
  ünsiyyətin quruluşunu, kommunikativ, interaktiv və perseptiv funksiyaları reallaşdırmağın xüsusiyyətlərini;
  
• 
  ünsiyyəti və şəxsiyyətlərarası münasibətləri öyrənməyin metodikasını;
  
• 
  pedaqoji və şəxsiyyətlərarası ünsiyyyətin təşkilinə verilən əsas psixoloji-pedaqoji və etik tələbləri.
  

Pedaqoqun etik şüurunun formalarından biri pedaqoji ünsiyyətin əxlaqi prinsipləridir. Bu prinsiplərə aşağıdakıları aid etmək olar:

• 
  zor işlətməmək (uşağın özü kimi olmaq hüququ);
  
• 
  qarşılıqlı münasibətlərdə bərabərlik;
  
• 
  şagirdin dərketmə əməyinə hörmət;
  
• 
  çağırdın uğursuzluğu və qüssələnməyinə hörmətlə yanaşmaq;
  
• 
  inkişafın ləng getməsinə sayqı ilə yanaşmaq;
  
• 
  şagirdin təbiiliyinə sayğı;
  
• 
  tərbiyəçinin uşağa sözsüz sevgisi;
  
• 
  optimal hörmət və tələbkarlıq;
  
• 
  nikbinlik;
  
• 
  mübahisəli məsələlərdə kompromis.
  

Pedaqoji ünsiyyətin optimal təşkili nəticəsində bir sıra psixoloji-pedaqoji məsələləri həll etmək mümkündür:

Ümumiyyətlə ünsiyyət zamanı.

• 
  şagirdlərin şəxsi xüsusiyyətlərindən maksimum istifadə etmək mümkün olur;
  
• 
  şagird kollektivinin məqsədəuyğun idarə olunması asanlaşır;
  
• 
  daha yaxşı mikroiqlim yaranır.
  

Optimal pedaqoji ünsiyyət zamanı.

• 
  davranış və fəaliyyətin motivləşdirici əsasını inkişaf etdirir;
  
• 
  müxtəlif fəaliyyət növlərinə yaradıcı münasibət formalaşdırır;
  
• 
  şagird şəxsiyyətini formalaşdırır.
  

2.