DİL BİLGİSİ – GRAMMATIKA
Egalik qo’shimchalar (takrorlash)
Avvalgi 4-darsda bu haqda o’rgangan edik. Ushbu o’rinda qisqacha takrorlab, turli
misollar keltiramiz. Egalik qo’shimchalari biror narsani kimgadir tegishli ekanligini
bildirish uchun qo’shiladi, Masalan: Bu mening …. –im (Bu mening kitobim, Sening
uying, uning xonasi)
Benim adım, işim, arabam
Senin adın, işin, araban
Onun adı, işi, arabası,
Bizim adımız, işimiz, arabamız
Sizin adınız, işiniz, arabanız
Onların adları /adı, işleri/ işi, arabaları / arabası
Mustafanın işi, arabası, evi
Ahmetin işi, arabası, evi
Arabanın sahibi, kapısı, anahtarı
Evin sahibi, kapısı, anahtarı
Masalan:
Benım işim çok
Senin adın ne?
Onun adı Ahmet
Bizim işimiz yok
Sizin arabamız var mı?
Onların arabası nerede?
Mustafanın evi burada
Ahmetin arabası var
Arabanın sahibi kim ?
Evin anahtarı kimde?
da / de – ham
a, ı, o, u => da
e, i, ö, ü => de
Ben de türkçe biliyorum – Men ham tyurkcha bilaman
O da hastane’ye gidecek – U ham kasalxonaga boradi
Mustafa da oraya gelmiş – Mustafa ham u yerga boripti
Senin araban siyah, Benim arabam da siyah – Sening
moshinang qora mening moshinam ham qora
Emir (emretmek) – Buyruq (buyurmoq)
Turk tilida, Fe’ldagi “-mak, -mek” qo’shimchasi olib tashlansa, bu - “Sen” olmoshi
uchun buyruq bo’ladi. Masalan:
Yapmak => Yap = Sen yap (Bajarmoq => Bajar = Sen bajar)
Okumak => Oku = Sen oku (O’qimoq => O’qi = Sen o’qi)
Kishilik olmoshi (Men, Sen, U, ... )ga ko’ra buyruq gap tuzish:
|
