NəHCÜl-bəLAĞƏ İmam Əli əleyhis-salamın xütbə, məktub və hikmətli kəlamları


إِنَّ اللهَ لا يَنْظُرُ إِلى صُوَرِكُمْ وَ لا إِلى أَعْمالِكُمْ وَ لكِنْ يَنْظُرُ إِلى قُلُوبِكُمْ



Yüklə 15,72 Mb.
səhifə81/85
tarix17.11.2018
ölçüsü15,72 Mb.
#83813
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85
إِنَّ اللهَ لا يَنْظُرُ إِلى صُوَرِكُمْ وَ لا إِلى أَعْمالِكُمْ وَ لكِنْ يَنْظُرُ إِلى قُلُوبِكُمْ» «Allah sizin üz əməllərinizə deyil, qəlblərinizə baxır

2 Buna görə indi ki, möhlət verib günahların üstünü örtüb Onun qəzəbindən qorxub çəkinmək vacibdir. Gərək günah etməyib keçənlərə görə peşman olaraq tövbə edəsiniz. Çünki Onun həlimlik səbri çox olduğu kimi cəzalandırma əzabı da ağırdır.

1 Deyiblər ki: İmam əleyhis-salam ona görə «dörd dörd» buyurub ki, birinci dörd şey şəxsin özünə aiddir, ikincisi isə başqaları ilə davranış barəsindədir.

2 Çünki vacibi əməllərin yerinə yetirilməsində səhlənkarlıq edən kəs itaətsizlik edib buna görə, cəzalandırılacaqdır. İtaətsizlik edən kəs əslində Allaha yaxınlaşmayıb, çünki yaxınlaşmaq itaətsizliklə, bir araya sığmır.

1 Buna görə kimsə xəstəlikdə dözümlü gözəl batinə, pak qəlbə malik olsa, ola bilər ki, Allah əl ayaqla əməl olmadan onu bağışlasın.

2 O, Həzrət Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi alih) səhabələrinin yaxşılarından ilkin mühacirlərin alim simalarından olub. Bədr ondan sonrakı müharibələrdə Həzrət Peyğəmbərlə birgə olub 37 ya 39-cu hicri ilində yetmiş üç yaşında Siffeyn Nəhrəvan müharibələrində Həzrət Əmirəl-mömininlə bir yerdə iştirak etdikdən sonra Kufədə dünya evi ilə vidalaşıb. İmam əleyhis-salam ona namaz qılıb o, Kufənin kənarında dəfn edilib. O, Kufənin kənarında dəfn edilmiş ilk şəxsdir. Ondan qabaq camaat ölülərini evlərində ya evlərinin qabağında dəfn edirdi. Xülasə, burada o Həzrət onun xoşbəxtliyi gözəl sifətləri barəsində buyurur.

1 Çünki comərdlik insanın layiqli münasib olan şeyləri yerinə yetirməsinə çirkinliklərdən - ki, yalan da onlardan biridir - çəkinməsinə səbəb olur. Buna görə onun doğruçuluğunun miqdarı comərdliyindən bilinir.

2 Buna görə onun qeyrəti, yəni, ona aid olmayan şeydə başqası ilə müştərək istifadəni ar bilməsi hər qədər çox olsa, bir o qədər namusludur. Çünki insanı şəhvətin arxasınca düşməkdən digər çirkin işlərdən saxlayan onu namuslu edən onun qeyrətidir.

1 Buna görə şahların böyük adamların çirkinlik nöqsanları onlar ölənə kimi ya dünya onlardan üz çevirənə kimi, çox olsa da, heç deyilmir.

1 Çünki ölən şəxsdən məşəqqət əzab-əziyyətsiz çatan şey əldən çıxandır. Amma ədəb həmişə insanla birlikdədir.

1 Bu kəlam «Nəhcül-Bəlağə»nin bütün nüsxələrində yoxdur. Amma bizim qəsdimiz onun kamil bir nüsxəsini hazırlamaq olduğu üçün onu İbn Əbil Hədidin nüsxəsindən digər qədimi bir əlyazma nüsxədən nəql etdik.


1 Çünki danışığı ilə davranışı eyni olan adamın sözünün kəsəri daha çoxdur belə olanda xalq ona qarşı çıxmağa çalışmır.

2 Çünki addım atmaq insanı məqsədə çatdırdığı kimi hər bir nəfəs onun ömrünü azaldır onu ölümə yaxınlaşdırır.

1 Bundan sonra Müaviyə ağlayaraq belə dedi: Allah Əbəlhəsənə rəhmət etsin, belə idi. Ey Zərar sənin o Həzrət barəsindəki kədərin necədir? Dedi: Övladının başı yanında kəsilmiş ananın kədəri kimi.

2 İmam əleyhis-salam onun sualının cavabında buyurdu: Toxumu torpağın altında cücərdən insanı yaradan Allaha and olsun ki, qədəm basdığımız hər bir yer endiyimiz hər bir dərə qəzavü-qədər ilə olub. Şamlı kişi dedi: Belə isə onda bizim bu səfərdə çəkdiyimiz əziyyətlərin savabı yoxdur, «çünki o bizim öz ixtiyarımızla olmayıb». İmam əleyhis-salam buyurdu: Ey qoca, Allah sizin getmək gəlmək savabınızı böyük edib siz heç bir halda məcbur olmamısınız. Qoca dedi: Bizi qəzavü-qədər idarə edirsə, bu necə ola bilər? İmam əleyhis-salam buradakıları buyurdu.

3 Allah tərəfindən günahkar üçün cəza itaətkar üçün savab müəyyənləşməzdi. Həmçinin yaxşı əməl sahibi tərifə, pis əməl sahibi isə məzəmmətə layiq olmazdı. Bu söz bütpərəstlərin, şeytanın davamçılarının, yalançı şahidlərin düz haqq yola qarşı kor olanların sözləridir onlar «Qədəriyyə» bu ümmətin atəşpərəstləridirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, bizim hədislərdə «qədəri» kəlməsi həm cəbr əqidəsi tərəfdarlarına, həm azadlıq əqidəsi tərəfdarlarına deyilir. Amma burda məqsəd cəbr əqidəsi tərəfdarlarıdırlar ki, belə deyirlər: Hər bir bəndənin gördüyü hər bir onun öz ixtiyar iradəsi ilə deyil, Allahın təqdir istəyi ilədir o, məcburdur. Bunun müqabilində Allah-təalanın qüdrətini inkar edən azadlıq əqidəsi durur onun tərəfdarları belə deyirlər: Allah bəndəsinə bəzi şeyləri əmr, bəzilərini isə qadağan edib onu özbaşına buraxıb. Onların hər hansı birini etmək ya etməməkdə bəndə müstəqildir.

1 Çünki ümidi Ona bağlayaraq diqqəti Ona yönəltmək əməldə niyyətin saflaşması ibadət bəndəliyin davamlılığına səbəb olur.

2 Çünki qorxuların ən böyüyü Allahın əzab cəzasından olan qorxudur bu, bəndəyə ancaq günah nəticəsində verilə bilər.

3 Ona görə ki, əgər utansa bilmədiyi şeyi deyər başqasını düz yoldan azdırar. Bu da məhv həlakətə səbəb olar.

1 Onu həyat işlərində məəttəl qoymaz, necə ki, Qurani-Kərimin Talaq surəsinin 2-3- ayələrində buyurur: «وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ » «Kim Allahdan qorxub pərhizkar olsa, Allah ona (hər çətinlikdən) bir çıxış yolu əta edər. ona gözləmədiyi yerdən ruzi verər

1 Çünki peyğəmbərlərə layiqlilik yaxınlıq itaət bəndəliklə olur. İtaət bəndəlik isə onların Allah tərəfindən gətirdikləri hökmləri bilməklə mümkündür.

1 Çünki ibadətin şəkil keyfiyyəti barəsindəki təlimin mənbəyi başlanğıcı, eləcə dinin özül dirəklərindən biri zəmanə imamıdır. Buna görə onun barəsində tərəddüddə olan şəxsin qıldığı namaz oxuduğu Qur'an düz deyil.

1 sumlar əleyhimus-salamın istiğfar edərək bağışlanma istəmələri yetmiş yeddinci kəlamın şərhində deyildiyi kimi, ya onun yol necəliyini xalqa öyrətmək üçündür, ya da yerinə yetirilməsi daha yaxşı olan şeyi tərk etdikləri üçün. bilmək lazımdır ki, bu, sum şəxsin uzaq olmalı olduğu günah deyil. Şərhçi Bəhrani-rəhiməhullah - öz şərhinin bu yerində həmin mətləbi buyurub.

1 Onun kimiyik ki, iki tərəfdən ona söykənərlər. Yəni, biz mötədil olan düz yoluq xalq dünya axirət işlərini bizdən öyrənməlidir.

1 Bəlkə , Seyyid Rəzi əleyhirrəhmənin yoxsulluq üçün demədiyi digər mənadan məqsəd, dünyaya etinasızlıq həyatda qənaətcil qane olmaqdır. Belə olan halda, onun mənası belə olur: «Bizi sevən kəs gərək dünya üçün çalışmasın qənaəti öz peşəsi etsinBəlkə məqsəd qiyamət günündəki möhtaclıqdır ki, onda onun mənası belə olur: «Kim bizi sevsə gərək qiyamət gününün möhtaclığına pərişanlığına hazır olsun», yəni, itaət bəndəlik azuqəsi götürsün.

1 Ona görə ki, məğrur şəxs xalqı özündən aşağı sayır. Xalq da ondan uzaqlaşar nəticədə o, tək qalar.

2 Çünki düşüncə insanın hərəkət yolunu müəyyənləşdirir möhkəmləndirir.

1 Bəzi nüsxələrdə «لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَةٌ» «günahı aşkar olmayan» yazılıb.

2 Çünki məğrurluq onu Allahın nemətlərinə həmin nemətlərdən biri olan xalqın onun barəsində xoş sözlər danışmasına görə şükr etməkdən saxlayır o, əzab çətinliyə düçar olur.

1 Allah yolunda apardığı mübarizəsidir. Çünki həccdə cihadda olan kimi arvad-uşaqdan uzaqlıq, soyuq-isti qorxu vahimə ilə rastlaşmaq kimi çətinliklər mövcuddur. Həccin - zəifin cihadı adlandırılmasının səbəbi budur ki, imkanı olanlar güclülərə həccdən əlavə cihad etmək vacibdir.

2 Sərvət, zahirdə zəkat verməklə azaldığı amma batində bərəkətli xeyirli olduğu kimi, bədənin gücü zahirdə oruc tutmaqla azalır, lakin nəfsi istəklərdən uzaqlaşmaqla batində qüvvətlənir.

1 Qur'ani-Kərimin İsra surəsinin 29-cu ayəsində buyurulur: «وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا» « əldən çox bərk ol (malını sərf etməkdə möhkəm olma), əlini tamamilə açıb israfçılıq et. Yoxsa həm qınanarsan, həm peşman olarsan

1 Əgər onu dərk edə bilən zirək şəxslər tapsaydım onları aşkar edərdim. İmam Əli əleyhis-salam burada ilahi maarifi dərk etmək ləyaqəti olan kəslərin olmamasından təəssüflənir.

2 Belə olan şəxs mənəvi zinətlərə malik olmadığı üçün həqiqi elmi əldə etsə, onu cah-cəlal qazanmaq, özünün dünya bazarını rövnəqləndirmək Allahın bəndələrindən üstünlük vasitəsi edəcək həmin nemət dəlillərin köməyi ilə xalqın üzünə zəhmət çətinlik qapıları açacaq.

3 Bu, haqq dinə tabe olan, amma qavrama qüvvələri zəif olan şəxslərin sifətidir. Buna görə onlara namaz, oruc, cənnət cəhənnəm kimi məsələlərin zahiri şəklindən başqa bir şey demək olmaz. Dərin həqiqətlərdə maarifdə onların anlama dərk etmə qüvvələrinə arxalanmaq olmaz.

1 «
Yüklə 15,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin