O bobojonov k. Jumaniyozov

Bank emitent - muomalaga pul belgilari, qimmatbaho qog’ozlar, 
to’lov hisob-kitob xujjatlarini chiqaruvchi bank.
Barter - pul emas, balki tovar ko’rinishida bo’lgan o’zaro xo’jalik 
munosabatlari.
Baho - tovar qiymatining puldagi ko’rinishi. Baho zamirida tovar 
qiymati ya’ni uni ishlab chiqarish uchun sarflangan ijtimoiy zaruriy xarajat 
yotadi. Ammo bu, xar bir alohida tovarning bahosi uning qiymatiga teng 
bo’ladi degani emas. Bahosi qiymatdan farq qilishi mumkin. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida baho tovar uchun talab va taklifdan kelib chiqib 
belgilanadi.
Birja - bozorning tashqiliy shakli bo’lib, tovarlar, qimmatbaho 
qog’ozlar, valyuta va ishchilarning erkin savdosi amalga oshiriladi.
Birja bahosi - birja savdosi orkali sotilayotgan tovarlar bahosi 
bo’lib, tegishli tovar bahosining darajasi va dinamikasi yuzasidan 
ma’lumotlarning muhim va ishonchli manbai hisoblanadi.
Birlamchi hisob - hisob jarayonining boshlang’ich bosqichi, xo’jalik 
jarayonining (ma’lumotlari) qo’rsatkichlari o’lchanadi, aniqlanadi va 
xujjatlarda aks ettiriladi. Birlamchi hisob sintetik va analitik schetning 
asosi hisoblanadi. Shuning uchun ham birlamchi hisobning o’z vaqtida va 
aniq bo’lishi hisob qo’rsatkichlari sifatiga va ularning korxona xo’jalik-
moliyaviy faoliyatini boshqarish va nazoratidagi ahamiyatiga ta’sir etadi.
Birlamchi xujjatlar - buxgalteriya xujjatlari bo’lib, xo’jalik jarayoni 
sodir bo’lgan vaqtda to’ziladi va ular sodir etilganligi haqida birlamchi 
guvoxnoma hisoblanadi.
436

---

Blanka (fr. Blanc-varakalar) - zaruriy belgilari mavjud bo’lgan 
bosma ko’rinishidagi xujjat shakli. Blankalardan buxgalteriya xujjatlarini 
tuldirishda foydalaniladi. Bunda bosma ko’rinishidagi namunada yoki kul 
yozuvida xujjatlar tuldiriladi. Blankalardan foydalanish xujjatlarni 
tuldirishni osonlashtiradi va tezlashtiradi, ularni yagona ko’rinishiga olib 
keladi. Ma’lum bir blankalar isrof qilinishining, oldini olish maqsadida 
kat’iy hisobga olinadi va xar biriga tartib raqamlari quyib chiqiladi. 
Masalan, kassa kitobi, bosh kitob shunday blankalardan hisoblanadi.
Brutto (ital. brutto-ko’pol) - tovarlarning idishi yoki urovi bilan 
birgalikdagi og’irligi. Tovarlarning bunday og’irligi ba’zi xollarda zarur 
bo’lsada, lekin tovarning sof og’irligi haqida aniq ma’lumot berolmaydi. 
Buning uchun tovarning sof og’irligi (netto)ni aniqlash lozim.