Optika 1-Laboratoriya ishi yorug’likning qaytish va sinish qonunlarini o’rganish



Yüklə 1,63 Mb.
səhifə14/45
tarix11.11.2023
ölçüsü1,63 Mb.
#131601
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   45
Optika labaratoriya

6-laboratoriya ishi


SHISHA PRIZMANING SINDIRISH KO’RSATKICHI VA DISPERSIYASINI
GO­NIOMETR YORDAMIDA ANIQLASH
[15.311-313,16.174-177, 20.408-414]


Ishning maqsadi. Goniometrning ishlash prinsipi bilan tanishish, shisha prizmaning sindirish ko’rsatkichi va o’rtacha dispersiyasini aniqlash.
ISH TO’G’RISIDA NAZARIY TUSHUNCHA

Yorug’likning sinish qonunlariga taalluqli batafsilroq ma’lumotlarni 1- va 5- laboratoriya ishlarining nazariy qismidan olishingiz mumkin. Bu ishda esa ayrim zaruriy jihatlargagina qisman to’xtalib o’tamiz. 14-rasmda tasvir­langan uchyokli prizmaning AB tomonidagi B nuqtaga nur tushayotgan bo’lsin. Prizmaning sindiruvchi burchagini , eng kichik og’dirish burchagini deb olaylik.



14-rasm
Rasmdan ko’rinib turibdiki, ABC uchburchakdan ning qiymati:
(6.1)
AEB uchburchakdan ni ni orqali ifodalab,
(6.2)
ekanini hisobga olib
(6.3)
ga ega bo’lamiz va sindirish ko’rsatkichi n uchun quyidagi ifodani olamiz.
(6.4)
Shaffof jismlar uchun, ko’rinaditan spektrdan to’lqin uzunligi kamayishi bilan sindirish ko’rsatkichi ortib bo­radi. Bu bog’lanish birinchi yaqinlashishda Koshi formulasi bilan ifodalanishi mumkin:

bu yerda, a va b, c lar moddaning xususiyatlariga bog’lik bo’lgan o’zgarmas miqdorlardir. O’rtacha dispersiyani Do’r xarfi bilan belgilasak:
(6-5)
nisbiy dispersiya esa,
(6.6)
bunda, n1, n2-prizmaning har xil ranglarga to’g’ri kelgan sindirish ko’rsatkichi (masalan, n1-ko’k, n2-qizil rang uchun), nd qiymatiga =5893 to’lkin uzunligi tegishli.
Ko’pincha nisbiy dispersiyaga teskari kattalik - Abbe so­ni ham ishlatiladi:
(6-7)
Mazkur laboratoriya ishida goniometr yordamida va burchaklar aniqlanib, prizmaning sindirish ko’rsatkichi to­piladi.



Yüklə 1,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin