O‘zbekiston republikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi ulug‘bek hamdamov, abdug‘opir qosimov jahon adabiyoti

Fridrix Shlegel (1772–1829). Avgust va Fridrix Shlegellar nemis 
adabiyotshunosligi faniga asos soldilar.
Antik madaniyatni chuqur his qilish, o‘rta asr va Uyg‘onish davri 
yodgorliklarini  o‘rganish,  klassitsizm  va  ma’rifatparvarlik  adabiy-
otiga tanqidiy yondashish ular uchun adabiyotga bo‘lgan talablarini 
ishlab chiqish imkoniyatini yaratdi.
Yunon  va  rimliklar  merosining  ahamiyati  haqida  fikrlar  ekan, 
Fridrix  Shlegel  san’at  o‘zgaruvchan  degan  fikrga  keladi.  Shuning 

---

167
uchun insoniyat rivojlanishidagi har bir yangi bosqich badiiy ijod 
oldiga yangi vazifalar qo‘yadi.
Yangi  san’atning  asosini:  “Fransuz  inqilobi,  Fixtening  “Fan 
ta’limoti”  va  Gyotening  “Meyster”i  tashkil  etadi”,  –  deb  yozadi 
Shlegel.
Nemis romantiklari san’atkorlarni odamlar orasidagi oliy mavju-
dot sifatida ulug‘ladilar. “Odamlar yer yuzidagi boshqa mavjudot-
lardan qanchalik ustun bo‘lsalar, san’atkorlar odamlardan shunchal-
ik ustundirlar”, – deb yozadi Shlegel.
Nemis romantiklarining asarlarida bu g‘oya u yoki bu darajada 
o‘z ifodasini topdi. 
F.Shlagel adabiyotga romantik kinoya tushunchasini olib kirdi; 
romantik kinoya nafaqat nemis romantiklari, balki keyingi davr 
yozuvchilariga  ham  katta  ta’sir  ko‘rsatdi.  Shamisso,  Gofman, 
Gyote asarlarida romantik kinoya o‘zining konkret ijtimoiy ifoda-
sini topdi.
F.Shlagel  o‘zining  nazariy  qarashlarini  1799-yilda  yozilgan 
“Lyo‘sinda” povestida ifoda etdi. Asar syujeti zamondoshlarini lol 
qoldirdi, chunki Yuliy va Lyo‘sinda (rassomlar) obrazlarida ular mu-
allif va Doroteya Fetni tanidilar.
Romantik yozuvchi nuqtai nazaridan qahramon muallifning aksi 
bo‘lib adabiyotga o‘tishi, adabiyot o‘z navbatida hayotga aylanishi 
kerak.