O‘zbekiston republikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi ulug‘bek hamdamov, abdug‘opir qosimov jahon adabiyoti

“Beovulf” dostonining qo‘lyozmasi X asrga doir bo‘lib, u ingliz 
tiliga asos bo‘lgan anglosakson tilida yozilgan. “Beovulf” dostoni 
o‘rta asrlar ilk davrining bizgacha yetib kelgan eng birinchi namuna-
si hisoblanadi. Doston Britaniya orollariga ko‘chib o‘tgan majusiy 
angl va sakslarning rivoyatlari negizida paydo bo‘ldi. Doston aynan 
mana shu og‘zaki rivoyatlar negizida nasroniylik davrida yozib 
olingan va asarning muallifi ma’lum emas. “Beovulf” dostonining 
qo‘lyozmasi Londondagi Britaniya muzeyida saqlanadi.
Doston qadim german rivoyatlari asosida, anglosakslar Britani-
yaga ko‘chib o‘tguncha bo‘lgan davrda yaratilgan. Asar voqealari 
Boltiq dengizi sohillarida bo‘lib o‘tadi. 
Ikki qismdan iborat dostonda geatlar
1 
qabilasi jasur bahodiri Be-
ovulfning Daniyani dahshatli dengiz maxluqi Grendeldan qutqarish-
dagi qahramonliklari hikoya qilinadi. Beovulf o‘zining o‘n to‘rt rit-
sarlari bilan qirol Xrotga yordam berish uchun Daniyadan kelganda, 
Grendel ularni dengiz qa’riga tortib ketib nobud qiladi. Beovulf un-
ing ustidan g‘olib keladi va o‘z vataniga qaytib ketadi. U o‘z yur-
tida ellik yil saltanatni boshqaradi va yerlariga olovpurkar ajdaho 

---

94
bostirib kirganda, uni jangda yengadi, biroq o‘zi ham maxluqning 
zaharli tishlaridan yaralanib vafot etadi. 
Dostonda ertak motivlari mavjud bo‘lib, unda turli maxluqlar va 
ajdaholar ishtirok etadi, shu bilan birga doston matnida bo‘layotgan 
hodisalarga  Xudoning  aralashishi  va  Injildagi  ismlar(Avel,  Noy) 
uchraydi, Grendel esa Kainning avlodidan deyiladi. Bularning bar-
chasi muallifga nasroniy dinining ta’siri katta bo‘lganidan dalolat 
beradi.