O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. S. Razikov

GIGIENIK OMILLAR 
 
2.1. Mehnat muhitining meteorologik sharoitlari 
Insonning mehnat faoliyati doimo havo harorati, uning 
harakat tezligi, nisbiy namlik, barometrik bosim va isitiladigan 
sirtlardan termal nurlanish kombinatsiyasi bilan belgilanadigan 
ma’lum sharoitlarda amalga oshiriladi.
Agar mehnat bino ichida sodir boʻlsa, unda bu koʻrsat-
kichlar birgalikda ishlab chiqarish obyektining mikroiqlimi deb 
ataladi. Sanoat binolaridagi mikroiqlim texnologik jarayonga va 
tashqi ob-havo sharoitlariga bogʻliq.
Havoning harorati issiqlik chiqarish miqdori bilan belgi-
lanadi. Avtotransport korxonalarida chiqindilar manbalari temir-
chilik, termal va toblash vannalari, isitiladigan metallar va bosh-
qa manbalardir.
Issiqlik chiqarish miqdori xonaning 1 m
3
uchun soatiga 
kilokaloriyalarda (kkal) ifodalanadi.
Issiqlik chiqishiga qarab, ustaxonalar shartli ravishda issiq 
sex va sovuq sexqa boʻlinadi.
Sovuq sexlarga issiqlik chiqishi 20 kkal/m
3
∙soatdan
(23 J/m
3
s) oshmaydigan sexlar, issiq - 20 kkal/m
3
·soatdan
(23 J/m
3
s) ortiq issiqlik chiqaradigan sexlar kiradi.
Havoning nisbiu namligi - undagi suv bugʻining tarkibi. 
Yuviladigan va suyuqlik isitiladigan vannalarda havo namligi-
ning oshishi kuzatiladi.
ATKning sanoat binolarida turlicha havoning nisbiy 
namligi kuzatiladi: quritish kameralarida 5-10%, demontaj-
yuvish va shinalarni oʻrnatish sexlarida 70-80%; galvanik va 

---

31 
yuvish boʻlimlarida 90-95%, sovuq mavsumda esa nisbiy namlik 
100% ga etadi. Issiq sexlarda havo namligi 25-30% ni tashkil 
qiladi.
Mutlaq, maksimal va nisbiy namlik bir-biridan farq 
qiladi. Mutlaq namlik (A) - hozirgi vaqtda ma’lum hajmdagi 
havoda mavjud boʻlgan suv bugʻining massasi. Maksimal