O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. S. Razikov

Partiyalarni tashish, yuklarni quti taglikli konteynerlarda 
tashish barcha turdagi platforma transport vositalari, tirkamalar 
va yarim tirkamalar, shuningdek, ushbu maqsadlar uchun mos-
lashtirilgan avtomobillar - furgonlar bilan amalga oshirilishi 
mumkin.
Paketlarni, quti tagliklarini va konteynerlarni1 yuklash va 
tushirish uchun mexanizatsiya vositalari qoʻllaniladi: avtomobil 
kranlari, avtokarlar, elektr yuk mashinalari va boshqalar.
Konteynerlarni yuklash va tushirish vaqtida haydovchiga va 
boshqa shaxslarga avtomobil kuzovida va kabinasida, strela 
ostida va kran oraligʻida boʻlishi taqiqlanadi. Konteynerlarning 
tomlarida yurish taqiqlanadi. Avtomobil kabinalari qalqon yoki 
panjara bilan himoyalanadi. Ikki oʻqli treylerlarda konteyner 
eshiklari tashqariga qaragan holda oʻrnatiladi. Konteyner tashila-
digan treylerlar maxsus yoʻriqnomalar bilan jihozlangan.

---

93 
Konteyner tashuvchi avtomobilning orqasidan odamlarning 
oʻtishi taqiqlanadi.
Konteynerlarni tashishda haydovchi ehtiyot choralarini 
koʻrishi kerak: keskin tormozlash, burilishlarda tezlikni pasayti-
rish, yoʻlning yaxlitligi va notekisligiga, yoʻllarning balandli-
giga, koʻpriklar, havo liniyalari, daraxtlar va boshqa toʻsiqlarga 
alohida e’tibor berish kerak.
 
8. 4. Odamlarni tashish qoidalari 
Odamlarni tashish, qoida tariqasida, ushbu maqsadlar uchun 
moʻljallangan transport vositalarida amalga oshirilishi kerak. 
Harakatni boshlashdan oldin haydovchi yoʻlovchilarni xavfsiz 
tashish uchun sharoitlar ta’minlanganligiga ishonch hosil qilishi, 
faqat yopiq eshiklar bilan haydashni boshlashi va toʻliq 
toʻxtaguncha ularni ochmasligi kerak.
Kamida uch yillik uzluksiz haydovchilik stajiga ega hay-
dovchilar uchun yuk mashinasining orqasida odamlarni tashish-
ga ruxsat etiladi va quyidagi talablar amalga oshirilishi kerak: 
tanasi taxtalarning yuqori chetiga kamida 15 sm masofada 
mustahkamlangan oʻrindiqlar bilan jihozlangan boʻlishi kerak, 
oʻrindiqlar esa orqa eshik yoki yon taxta boʻylab mustahkam 
suyanchiqlarga ega boʻlishi kerak; 
olib ketilgan odamlarning soni yurish uchun jihozlangan 
oʻrindiqlar sonidan oshmasligi kerak; 
idishni tashqarisida kamida 2 litr hajmli oʻt oʻchirish 
moslamasi boʻlishi kerak.
Bolalarni yuk mashinasida tashishda kuzovda kamida ikkita 
katta odam boʻlishi kerak. Odamlarni tashish uchun jihozlan-
magan yuk avtomashinasining orqa qismida harakatlanish faqat 
yukni kuzatib borayotgan yoki unga ergashayotgan shaxslarga, 

---

94 
agar ularga yuk tashish vositalari sathidan pastroqda joylashgan 
qulay joy ajratilgan boʻlsa ruxsat etiladi. Barcha holatlarda, ku-
zovida odamlar boʻlgan avtomobilning harakat tezligi (ularning 
sonidan qat'iy nazar) soatiga 60 km dan oshmasligi kerak.
Odamlarni quyidagi holatlarda tashish taqiqlanadi: 
- samosvalda, - sisterna va shunga oxshashlarda; 
- maxsus yuk mashinalari, yuk tirkamasi (yarim tirkama) va 
traktorlarda; 
- haydovchining yonidagi oʻrindiqda, maktabgacha yosh-
dagi bolani hisobga olmaganda, texnik shartlarda nazarda 
tutilgan oʻrinlar sonidan ortiq.
Bolalar guruhlarini avtobus yoki yuk mashinasida tashishda 
- old va orqa tomonlar tegishli belgilar bilan jihozlangan 
boʻlishi kerak.