O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti a. Yu. Xudoyberdiyev turistlar xavfsizligini ta’minlash oliy talimning 810000 – «Xizmat ko’rsatish»

5.2. Bojxona hududiga narsalarni olib kelish qoidalari
Xorijda bo’lgan paytida turistlar albatta suvenirlar, qandaydir tovarlar sotib
olishadi. Ular shubhasiz, chet el safaridan qayta turib, mamlakatga huquqiy-me’yoriy
hujjatlarda belgilangan summada tovarlarni poshlinasiz olib kirishga haqlidirlar. Agar
summa belgilangan kvotadan oshsa, bojxona poshlinasi to’lashga to’g’ri keladi.
Bunda barcha yuk 50 kg dan oshmasligi kerak, aks holda bunga ham to’lashga to’g’ri
keladi. Agar turistda to’lash uchun pul yetmasa, yoki bo’lmasa, barcha buyumlarni
bojxona omboriga topshirishga to’g’ri keladi. Ular to poshlina va soliq to’lovlari
to’lanmaguncha saqlab turiladi.
Aytish kerak, bojxonachilar faqat mamlakatga olib kelish taqiqlangan
buyumlarnigina olib qo’yishlari mumkin (bunday holda sud qarori bo’
yicha ular
musodara qilinadi), maxsus ruxsatnoma talab qilinadigan tovarlarni olib kirish uchun
esa oldindan rasmiylashtirish kerak, lekin hyech kim hyech narsani olib qo’ymaydi.
O’zbek qonunlari boshqa ko’pchilik mamlakatlardagi singari giyohvand
moddalar va tarkibida narkotik bo’lgan ko’pgina preparatlarni olib kirilishini
taqiqlaydi. Ko’pchilik qurol turlarini ham olib kirish taqiqlangan. Bojxonada
beozorgina tuyulgan buyumlar – radiotelefonlar, qaysikim, ayrim diapozonlarda
ishlaydigan va telestansiyalarga ta’sir qiladigan, olib qo’yiladi. “Yaguar” va
“Tanagava” sistemasida ishlaydigan telefon aloqalarini radiouzaytirgichlarni olib
kirish ham taqiqlanadi. Ulardan foydalanish turli maxsus xizmatlar faoliyatida,
xususan, avisiyada qator muammolarni tug’diradi.
97

---

---

Xususiy shaxslar tomonidan olib kirishga ruxsat etilgan qurol turlari (IIV

ruxsati kerak), tarkibida narkotik bo’lgan tibbiy dori-darmonlar (Sog’liqni saqlash
vazirligi ruxsati kerak) ham vaqtincha olib qo’yiladi. Tabiiyki, kishi safarga jo’nab
ketish oldidan tegishli ruxsatnomani zarur mahkamaga borib rasmiylashtirib qo’ygan
bo’lsa, bundan mustasno.
Agar bu xarid oldindan rejalashtirilmagan bo’lsa, turist tovarlarni bojxona
omborida qoldiradi. Eng muhimi – ularni deklarasiyaga kiritib bojxona ko’rigiga
taqdim etish, aks holda ular aniqlanganda kontrabanda sifatida qayd etiladi. Turist
nafaqat undan musodara sifatida mahrum bo’ladi, balki JK ko’ra javobgarlikka ham
tortiladi. Buyumlarni omborga topshirganda qachon, qancha soni ko’rsatilgan
kvitansiya olishni unutmaslik kerak. Saqlash shartlari alohida kelishiladi (dorilar,
masalan, sovutgichda saqlanadi).
Tabiiyki, ombor xizmati bepul emas: har bir kilogramm og’irlik uchun
belgilangan so’m bor. Sovutgichlar va boshqa maxsus xizmatlar uchun alohida
to’lanadi. Agar egasi bu vaqt davomida ularni olmasa, bojxona qoidalariga asosan,
hammasi maxsus magazinlar orqali sotishga jo’natiladi. Ekspertlar chet elda biror
narsa sotib olishdan avval mutaxassislar bilan maslahatlashishini tavsiya etishadi.