O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti a. Yu. Xudoyberdiyev turistlar xavfsizligini ta’minlash oliy talimning 810000 – «Xizmat ko’rsatish»

Ikkinchi qoida. Turist yaxshilab tanlashi kerak. Eng avvalo, tibbiy polis uchun
to’lashdan oldin, uncha katta bo’lmasada, pulda (bir hafta dam olish uchun o’rtacha
$5-7 va ikki hafta uchun $10-15), sug’urta qancha muddatga rasmiylashtirilganini
bilib qo’yish ziyon qilmaydi. Chet elda jiddiy sheriklari bor va sug’urta biznesida
o’zini munosib ko’rsatgan yirik firmalar nomlari maxfiy hisoblanmaydi.
Polis orqali taqdim etiladigan tibbiy xizmatlar minimal to’plami $3,0-5,0 ming
umumiy summada ko’rsatilishi lozim. O’rtacha - $7,5-10,0 ming. Maksimal uchun
cheklov yo’q. Agar turist boshqa mamlakatga xususiy taklif bo’yicha borayotgan
bo’lsa, ikki variant mavjud. Birinchisi: sug’urta haqida uning o’zi jo’nashdan oldin
kamida uch kun, yaxshisi ikki-uch hafta ilgari qayg’urishi kerak. Ya’ni, istagan
nufuzli sug’urta kompaniyasiga qo’ng’iroq qiladi, u yerga borib sug’urta polisi sotib
oladi.
Tibbiy nuqtai nazardan, Shveysariyadagi do’stlar huzuriga ikki haftalik tashrif
taxminan $12-22 ga tushadi. Fransiyaga uch oylik stajirovka - $62-125, Gollandiya
yoki Lyuksemburga ishga doir safar uch kunga - $6-15. xalqaro konferensiyalar,
simpioziumlar va syezdlar ishtirokchilari uchun tibbiy sug’urta o’sha sug’urta
kompaniyasi orqali rasmiylashtiriladi. Lekin individualdan ancha past bo’lgan guruh
tariflari bo’yicha rasmiylashtiriladi.
Ammo ko’pincha, ikkinchi variantga amal qilinadi: taklif qilayotgan shaxs yoki
tashkilot taklif etilganning sug’urtasini o’zlari zimmalariga olishadi. Chunki, busiz
ko’pgina mamlakatlar elchixonalari viza berishni rad etishi mumkin. Hatto turistning
qo’lida to’g’ri to’lg’azilgan taklifnoma bo’lsa ham.
Uchinchi qoida. Turist tejab qolishga urinmasligi kerak. Sug’urta qoplamasi
summasini aniq bilish zarur. Bu taxminiy hisob-kitoblar uchun muhim – har qancha
ehtiyot bo’lmasin turist bari bir kasal bo’lib qolsa, bu pul yetadimi, yo’qmi! Misol
uchun, Yevropaga otlana turib, qoplash uchun taxminan $7,5-10,0 ming yetarli
190

---

---

bo’lishini hisoblash mumkin. Bu hatto turist avariyaga uchrab, jiddiy operasiya talab

qilinsa ham bemalol yetadi. AQSh va Kanadada esa tibbiy xizmat narxi ancha baland.
Shuning uchun okean ortiga otlanganda minimal qoplama miqdori $30,0 mingdan,
o’rtacha esa $100,0 mingdan kam bo’lishiga ko’nmaslik kerak. Agar kishiga jiddiy
jarrohlik aralashuvi talab qilinsa bari bir yetmasligi mumkin.
Polisda ko’rsatilgan sug’urta shartlarida tibbiy tashish alohida satrlarda
ifodalanadi: kutilmaganda salomatligi turistga mustaqil ravishda uyiga qaytish
imkonini bermay qolishi mumkin. Bemor kishini tashish xizmati odatda juda
qimmatga tushadi. Shuning uchun sayohatchi baxtsiz hodisaga uchrasa yoki to’satdan
og’ir kasal bo’lib qolsa, va uni uyiga yoki davolash joyiga maxsus transportda vrach
yo tibbiy hamshira kuzatuvida olib borishni istasa, “tibbiy evakuasiya” grafasidagi
summa qoplamasi tibbiy xarajatlardan taxminan ikki marta ziyod bo’lishiga e’tibor
berish lozim. Agar bu cheklanmagan bo’lsa, yana ham yaxshi. Agar BAA yoki K
iprga safar rasmiylashtirilayotganda tibbiy yordamga umumiy sug’urta qoplamasi
o’rtacha 10 ming dollarni tashkil etsa, unda tashishga xarajatlar 15-20 ming dollar
atrofida ko’zda tutilishi lozim.
Bunda biror kor-hol yuz berganda turist omadi kelib mustaqil ravishda o’zi
yetib boradi degan xayolda tibbiy evakuasiyaga xarajatni tejash tavsiya etilmaydi.
Chunki polisda tibbiy tashish odatdagidan bor-yo’g’i 10-20 dollar qimmat turadi
(odatdagisi faqat tibbiy yordamga).