O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

G) ENG YaNGI DАVR GʼАRB FАLSАFАSI 
XIX - XX asr Gʼarbiy Yevropa mamlakatlarida ijtimoiy-siyosiy hayot, fan-
texnika taraqqiyoti va maʼnaviy madaniyatdagi oʼzgarishlar, ularning falsafada aks 
etishi. XIX asrning ikkinchi yarmida noklassik falsafaning shakllanishi. Uning 
xususiyatlari va rivojlanish yoʼnalishlari.
Pozitivizmning shakllanishi va asosiy xususiyatlari. O.Kontning pozitivistik 
falsafasi. Dunyo va bilish haqidagi pozitivistik taʼlimot; O.Kontning ijtimoiy-
siyosiy kontseptsiyasi. G.Spenserning qarashlari. Ijtimoiy-sotsiologik nazariyasi; 
Evolyutsiya va uning qonuniyati haqidagi taʼlimoti. Birinchi pozitivizmning 
ahamiyati. J.Mill va mantiqdagi pozitivistik gʼoyalar.
Neokantchilikning ijtimoiy-tarixiy va gʼoyaviy-nazariy asoslari, asosiy 
oqimlari va xususiyatlari. Neokantchilikning fiziologik yoʼnalishi namoyondalari - 

---

O.Libman (1840-1914), G.Gelьmgolьts (1821-1894), F.А.Lange (1828-1875). 
F.А.Langening «Ishchi masalasi»da ijtimoiy qarashlari. 
Neokantchilikning marburg maktabi namoyandalari - G.Kogen (1842-1918), 
P.Natorp (1854-1924), E.Kassirer (1874-1945), G.Fayxinger (1852-1933). 
G.Kogen matematik tabiiyotshunoslik haqida. G.Kogenning «axloqiy sotsializmi». 
P.Natorp «aniq fanlarning mantigʼi» haqida. E.Kassirer- fan tarixchisi. Uning 
simvolik shakllar falsafasi. Neokantchilikning ijtimoiy kontseptsiyasi. 
Farbiy Yevropa mamlakatlarida irratsionalizm. 
Аrtur Shopengauerning iroda falsafasi 
Farbiy Yevropa mamlakatlarida irratsionalizmning shakllanishi. Аrtur 
Shopengauer (1788-1860) - irratsional oqim namoyandasi. Dunyo - tassavur 
sifatida. Dunyo iroda sifatida. Shopengauer - Gegelь falsafiy sistemasining 
tanqidchisi. Аxloqiy pessimizmi. Buddizmga munosabati. Estetik qarashlari. 
Sanʼat -bu irodaning namoyon boʼlishi. Ijtimoiy- siyosiy fikrlari. Shopengauer 
ijodining «hayot falsafasi»ga taʼsiri.