O‘zbekiston respublikasi



Yüklə 306,38 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/18
tarix31.12.2021
ölçüsü306,38 Kb.
#112899
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Falsafiy qonunlar va kategoriyalar

«Mohiyat va hodisa» kategoriyasini olib ko‘raylik. Mohiyat-o‘zida alohidalik, maxsuslik, 

umumiylikning mazmunini, sababini, zaruriyatini, imkoniyatini, butun, qism, sistema, struktura, 

element  tarzida  namoyon  qiladi.  Hodisa  esa,  ularning  bog‘lanishi,  aloqadorlik  va 

munosabatlarining  namoyon  bo‘lishidir.  Mohiyatni  alohidalik,  maxsuslik,  umumiylik,  butun, 

qismga  mos  kelishiga  qarab,  turkumlashtirib  o‘rganish  maqsadga  muvofiq.  Bundan  tashqari, 

sub'ekt  nazarida  ahamiyatiga  va  funksiyasiga  ko‘ra,  asosiy  va  asosiy  bo‘lmagan,  nisbatan 

barqaror  yoki  o‘zgaruvchan  mohiyatlarga  ajratib,  ularning  rivojlanishi  jarayonida  o‘rnini 

almashtirib turishlarini e'tiborga olish zarur. 

Narsa va hodisalarning mohiyatini bilish ularning inson ehtiyojlarini qondirish vazifasi va 

maqsadlarini  konkretlashtirishdan  iborat.  Masalan,  jamiyat  ustqurmasining  siyosiy  elementi 

bo‘lgan davlatning maqsadi va vazifasi, ularni amalga oshirish usul hamda vositalari mamlakat 

hududida  yashayotgan  kishilarning  muayyan  hayot  sharoitlarini  ta'minlashdan  iborat  bo‘lib, 

uning mohiyatini tashkil qiladi. Shunga ko‘ra, har qanday mohiyatni odamlarning manfaatlari va 

ehtiyojlariga, sivilizatsiya kelajagiga bog‘lab tahlil qilgandagina, u ahamiyatga ega bo‘ladi. 

Narsa  va  hodisalarni  bilish  hamda  o‘zgartirishga  inson  muayyan  ehtiyojlar  asosida 

yondoshadi.  Bu  yondoshish  sub'ektiv  harakterga  ega  bo‘lib,  uning  konkret  ehtiyojlari  va 

manfaatlari nuqtai nazaridan baholanadi. Masalan, chanqagan kishi uchun suv uning chanqog‘ini 

qondirish,  fizik  uchun-agregat  holati,  elektr  tokini  o‘tkazishi  yoki  optik  xususiyatlari,  ximik 

uchun,  uning  N

2

O  kimyoviy  birikma  sifati,  tegirmonchi  uchun-tegirmon  parragini  aylantirish 



xususiyatlari asosiy mohiyat hisoblanadi. 

Narsa  va  hodisalarning  mohiyat  va  hodisa  tarzida  bog‘lanishlari  makon  va  zamondagi 

muayyan  konkretligi  bilan  ajralib  turadi.  Mohiyat  va  hodisa  o‘z  xususiyatlariga  ko‘ra  sistema, 

struktura  va  elementlarda  o‘ziga  xos  tarzda  namoyon  bo‘ladi.  Shuning  uchun  har  qanday 

hodisani va mohiyatni tahlil qilishda aniq tamoyillarga asoslanish lozim. 


Yüklə 306,38 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin