Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

Adıńnı qılmadım yurtqa áshkara, 
Qoydıń meni ada bolmas hijrana, 
Xabarıń ber, periyzadım yol bolsın. 
Yamasa: 
Sırım pash etmedim hárgiz hesh kimge,
Sitamkár áyledim janǵa besh kúnde, 
Gúzar dárbentinde qurǵan kóshkimde, 
Dártimdi dártleser hámdam bolmadı. 
Mısallardan kórinip turǵanınday Ájiniyaz Nawayı lirikasınıń tek tematikalıq 
dástúrin ózlestirip qoymastan, onıń obrazlar dúnyasın, hár qıylı motivlerin, 
kórkemlew quralların da ózlestirgen. 
Nawayıda ıshqı-muhabbat sezimleri – bul insanǵa tán hasıl sezimlerden, olar 
adamnıń ishki dúnyasın tazalap, ruwxıy jaqtan kúshli etedi. Shın muhabbat, shın 
ashıq bolıw – kámillikke erisiwdiń, yaǵnıy hár tárepleme jetilisken insan bolıwǵa 
erisiwdiń birden bir jolı. Ájiniyaz da Axmad Yassawiy, Saadiy, Hafiz sıyaqlı ullı 
shayırlar kótergen, Nawayı joqarı shıńlarǵa jetkergen kámil insan bolıw máselesin, 
yaǵnıy hasıl sezimler bolǵan ıshqı-muhabbattı ullı ustazlar jolı menen jırlaydı. 
Sorawlar hám tapsırmalar 
1. «Xamsa» shıǵarması neshe dástannan ibarat hám olardıń atamaları 
qanday? 
2. «Farhad hám Shiyrin» dástanınıń syujetin sóylep beriń. 
3. Nawayı dástanları haqqında maǵlıwmat beriń. 
4. Másnáwiy sheyr formasına anıqlama beriń. 
5. Hikayat degen ne? 
6. Farhad hám Shiyrin obrazlarına sıpatlama beriń? 
7. Dástandaǵı unamsız obrazlarǵa (Xusraw shah hám shahzada Sheruya 
obrazlarına) sıpatlama beriń. 

---

125 
8. «Láyli hám Májnún» dástanı haqqında qısqasha sóylep beriń. 
9. «Sabayi sayor» («Jeti ıqlım») dástanı haqqında qısqasha aytıp beriń. 
10. Nawayınıń basqa dástanları haqqında qısqasha maǵlıwmat beriń. 
11. Nawayınıń prozası haqqında qısqasha maǵlıwmat beriń: olardıń atamaları, 
janrları, tematikası.
12. Risala janrı tuwralı túsinik beriń. 
13. Alisher Nawayı hám XIX ásir qaraqalpaq shayırları poeziyasında qanday 
tematikalıq, kórkemlik baylanıslar boldı? 
14. Nawayı hám Ziywar (Ájiniyaz) shayırlardıń muhabbat lirikasındaǵı 
tematikalıq, ideyalıq hám kórkemlik jaqınlıqlar haqqında aytıp beriń. 
15. Nawayınıń «Xamsa»sına kirgen bes dástannıń syujetlik mazmunı menen 
keń túrde tanısıw ushın kitapxanalardan tómendegi kitaptı tawıp alıp oqıń: 
Aзиз Қaюмoв. Aлишер Навоий. Шоирнинг ҳаѐти вa ижоди ҳақидa 
лавҳалар. Tошкент, «Ёш гвардия», 1976. Kitapta avtor «Xamsa»nıń 
syujetlik mazmunın házirgi ózbek tilinde jeńil, túsinikli hám qızıqlı etip 
bayanlap bergen.