Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3. Sociallıq temadaǵı qosıqları. Maqtımqulı watandı ullı, ádiwli, muqaddes
túsinik retinde jırlaw menen birge watan topıraǵında jasaytuǵın adamlardıń ómiri, turmıs-tirishiligi, ıǵbal – baxtı, táǵdiri tuwralı bas qatıradı. Shayır poeziyanı tek ǵana kewil múlki dep qatań shegeralamay, onı adamlar jasap turǵan tariyxıy- jámiyetlik sharayatlar menen, real turmıs penen tıǵız baylanıstıradı. Sonlıqtan, onıń kóplegen sociallıq temadaǵı qosıqlarında sociallıq teńsizlik, sociallıq ádalatsızlıq máseleleri kóteriledi, jámiyettiń múlkli hám múlksiz bolıp sociallıq jaǵdayları boyınsha qatlamlasıwı, basqarıwshı toparlar tárepinen, hátteki, ruwxanıylar tárepinen shariat nızamlarınıń buzılıwı, olardıń tek óz máplerin oylawı qatal sınǵa alınadı. Shahlarda qalmadı húkim ádalat, Bir pul ushın mufti berer rawiyat Bul isler aqıyırdan nıshan – qıyamet, Zalımlar biytáwbe óte basladı. Qazı bolǵan bir juwapta turmadı, Mufti – shariat nızamlarınıń durıslıǵın baqlaytuǵın úlken diniy lawazım. Rawiyat – jergilikli turmıs jaǵdaylarına qarap mufti aytatuǵın shariat nızamlarına qosımsha qararlar, sheshimler. Kelesi mısallar I.Yusupovtıń awdarmalarınan alınadı. 129 Ádil húkim oqıp kitap kórmedi, Shariat jolınan tuwrı júrmedi, Nápsige iymandı sata basladı. («Qasha basladı») Kimdi kórseń bári dúnyaxor boldı, Alımlar ilimnen qaldı, gór boldı, Hámeldardıń bári paraxor boldı, Patshada ádillik párman qalmadı. («Qalmadı» I.Yusupov awdarması) Usınday ótkir sociallıq problemalar, basqarıwshı toparlardıń, iri múlk iyeleriniń, úlken diniy lawazımlardı iyelep turǵan ruwxanıylardıń (qazılar, iyshanlar, muftilar h.b.) biybastaqlıǵı, shariat tártibin buzıwı, óz nápsisiniń qulına aynalıwı hám basqa da jámiyetlik illetler Maqtımqulınıń «Ańlamas», «Kómildi dáryalar, jıǵıldı tawlar», «Zaman bolmadı», «Kete basladı», «Bolar» degen qosıqlarında qatań sınǵa alınıp, ayawsız áshkaralanadı. Olardı áshkaralaǵanda Maqtımqulı islam aqiydalarına, shariat nızamlarına súyenedi, xalıqtıń ásirler boyı qáliplestirgen turmıs tájiriybesinen, jámiyetlik, siyasıy hám etikalıq kózqaraslarınan kelip shıǵadı. Maqtımqulı sociallıq temadaǵı qosıqlarına ayırım basqarıwshı topar hám ruwxaniylar wákilleriniń is-háreketleriniń, pás maqsetleriniń keń xalıktıń diniy-etikalıq túsiniklerine sáykes kelmeytuǵının ashıp taslaydı. Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|