Yorliq yopishtirish/ ajratib ko’rsatish nazariyalari (Bekker);
Deviant – xulq-atvor sosiologiyasi
Deviant – xulq-atvor sosiologiyasining asoschisi E.Dyurkgeym xisoblanadi.1 Ilk bor u deviant xulq-atvorning turi bo’lmish o’z-o’zini o’ldirish psixologik patologiya natijasi emas, balki sosial hodisa deb asosladi.
E.Dyurkgeym konsepsiyasidagi Anomiya (fran. – anomic – qonunning, tashkilotning yo’qligi) g’oyasi tushunchasi va uning kelib chiqishi:
U xususiy va ijtimoiy ongning ma’naviy-ruhiy holatidan vujudga keladi.
Qadriyatlar tizimining yemirilishi bilan bog’liq.
Ijtimoiy hayotda maqsadsizlikni ifodalaydi.
Insonni jamiyatdan begonalashuvga olib kelishi.
Hayotdan ko’ngil sovushi.
O’zining mavjudligidan maqsad yo’qligi.
Jamiyatda foydasizligi, keraksizligini xis etish.
Shaxsga turli ijtimoiy omillarning ta’siri.
Katta shaxsiy baxtsizliklarning oqibati.
O’z-o’zini o’zgarishi, o’z joniga qasd qilishi.
O’z-o’zini o’ldirish muammosi haqida maxsus tadqiqotlar o’tkazdi. Uning empirik tadqiqotlarida bosh prinsip sifatida sotsiologik metod: sotsial fakt (dalil)larni individning ichki dunyosi, uning xulqi irodasiga bog’liqlik jarayon sifatida qaraydi. Dyurkgeym o’z-o’zini o’ldirishni psixologik asosini ijtimoiy sabablar bilan bog’laydi. O’z-o’zini o’ldirish individning faqat ichki dunyosi, tushunish tarzida emas, balki ijtimoiy sabablarini xam tadqiq etishga harakat qiladi.
O’z-o’zini o’ldirish muammosi haqida maxsus tadqiqotlar o’tkazdi. Uning empirik tadqiqotlarida bosh prinsip sifatida sotsiologik metod: sotsial fakt (dalil)larni individning ichki dunyosi, uning xulqi irodasiga bog’liqlik jarayon sifatida qaraydi. Dyurkgeym o’z-o’zini o’ldirishni psixologik asosini ijtimoiy sabablar bilan bog’laydi. O’z-o’zini o’ldirish individning faqat ichki dunyosi, tushunish tarzida emas, balki ijtimoiy sabablarini xam tadqiq etishga harakat qiladi.
