PeşİN Ödenen giderler

4)KURUMLAR VERGİSİ STOPAJI (K.V.K. MADDE 24)

A)Giriş

Dar mükellef kurumların tevkifat yoluyla vergilendirilmesine ilişkin hususlar Kurumlar Vergisi Kanunu’nda 24. madde ile düzenlenmiştir.

B)Verginin Konusu

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 24. maddesine göre; dar mükellefiyete tabi kurumların ticari, zirai ve sair kazanç ve iratları dışında kalan kazanç ve iratları ile telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı ve benzeri gayrimaddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında alınan bedeller kurumlar vergisi tevkifatına tabi olup, bu kurumlara bu tür kazanç ve iratları sağlayanlar, bu kazanç ve iratlardan kurumlar vergisi tevkifatı yapmaya mecburdurlar. Kurumlar Vergisi Kanunu Madde 24 ile dar mükellefiyete tabi kurumların tevfikata tabi kazanç ve iratlarından yapılacak vergi tevkifatı nispetini, gelir unsurları veya faaliyet konuları itibarıyla ayrı ayrı belirleme konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.

C)Vergi Sorumlusu

Verginin mükellefi dar mükellef kurumlar olmasına rağmen, kurumlar vergisi stopajı sorumlu sıfatıyla bankalar tarafından ödenmektedir.

D)Verginin Matrahı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca yapılacak vergi tevkifatında kazanç ve iratlar gayrisafi miktarları üzerinden dikkate alınır.

E)Verginin Nispeti

Bakanlar Kurulu kendisine kanunla verilen yetkiye dayanarak dar mükellef kurumlardan yapılacak tevkifat nispetlerini Bakanlar Kurulu Kararları’yla herbir kazanç için ayrı ayrı belirlenmiş bulunmaktadır. Örneğin, sözkonusu kapsamda petrol arama faaliyetleri hariç serbest meslek kazançları %20, gayrimenkul sermaye iratları %20 (leasing işleminde %1) ve gayrimaddi hakların satışı %25 tevkifata tabi bulunmaktadır.

KVK madde 24 uyarınca tevkifat yapılması ile ilgili önemli bir husus ise sözkonusu geliri elde eden kişi ya da kurumun bulunduğu ülke ile Türkiye arasında çifte vergilendirmenin önlenmesine ilişkin bir anlaşma olup olmadığıdır. Türkiye ile sözkonusu ülke arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunmamakta ise bu durumda yapılması gereken doğrudan KVK madde 24 uyarınca gerekli tevkifatın yapılmasıdır.
Ancak Türkiye ile sözkonusu ülke arasında çifte vergilendirmenin önlenmesine dair bir anlaşma bulunmakta ise bu durumda anlaşmada yerverilen esaslar ve oranlar dahilinde vergi tevkifatının yapılması gerekmektedir.

F)Diğer Vergilere Etkisi

Bankalar tarafından Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca yapılan stopaj kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

5)DAMGA VERGİSİ

A)Giriş

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun hükümleri kapsamında taraflarca düzenlenen ve imza edilen kağıtlar üzerinden damga vergisi hesaplanmaktadır.

B)Verginin Konusu

Damga vergisinin konusunu kağıtlar oluşturmaktadır.

Bu Kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade eder.
Yabancı ülkelerde ve Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlar prensip olarak damga vergisine tabi değildir. Söz konusu kağıtlar; Türkiye’de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerinde devir ve ciro işlemleri yürütüldüğü, herhangi bir surette hükümlerinden faydalanıldığı takdirde damga vergisine tabi olur.
Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de damga vergisine tabidir.

C)Verginin Mükellefi

Damga Vergisinin mükellefi Damga Vergisi Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca kağıtları imza edenlerdir. İmza edenler kağıdın vergisinden müteselsilen sorumludur.

Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.
Yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, Türkiye'de bu kağıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kağıt mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.

D)Bankaların Sorumluluğu

Bankalar, damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kağıtları, vergi ve cezası ödenmedikçe işleme koyamazlar. Vergi ve cezası ödenmeden bu kağıtları işleme koyan bankadan, kağıdın mükelleflerinden alınacak ceza miktarınca ayrıca ceza alınır.

E)Belli Para Gösterme Mecburiyeti

Damga Vergisi Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca, cari hesap şeklinde açılan kredilerle her türlü ikrazata ait taahhütname ve mukavelenameler (İskonto ve iştira senetleri taahhütnamesi - Dispans - dahil) ve bunların temlik, yenileme, devir ve değiştirilmesine müteallik bütün kağıtlarda ve keza matlupların devir ve temlikine ilişkin mukavelename ve temliknamelerde ikraz veya temlik edilen para miktarının veya azami haddinin gösterilmesi mecburidir. Gösterilmediği takdirde bu kağıtların her birinden alınması gereken Damga Vergisi ile cezası olayın meydana çıktığı tarihte, ilgili bulunduğu cari hesapta kayıtlı kredi veya ikrazat miktarına göre hesaplanır.

F)Vergileme Ölçüleri

Damga Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde damga vergisinin vergileme ölçülerine yerverilmiştir.

Damga Vergisi nisbi veya maktu olarak alınır.
Nisbi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.
Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder.
Yabancı para üzerinden düzenlenen kağıtlarda düzenlenme tarihindeki TCMB döviz satış kuru esas alınarak damga vergisi matrahı hesaplanır.
Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı, aynı miktar veya nispette damga vergisine tabidir.
Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde; akit ve işlemlerde en yüksek vergi oluşmasını gerektiren akit veya işlem damga vergisine tabidir.

G)Verginin Nispeti

Kağıtların damga vergisi, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. (Damga Vergisi Kanunu Madde 14)

Her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı 2002 yılı için 1.292.630.280.000 TL’yi aşamaz.
Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.
Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır.
Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda yeralan ve bankalarca üzerinden damga vergisi hesaplanması gereken kağıtlara ilişkin olarak 2002 yılı için geçerli olan maktu ve nispi damga vergisi tutarlarına aşağıda yerverilmiştir.

Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler : a) Belli parayı ihtiva edenler b) Belli parayı ihtiva etmeyenler	Binde 7,5 2.920.000 TL
Şirket mukavelenameleri (azami tutar)	19.916.000.000 TL
Bilançolar	6.060.000 TL
Kar-Zarar Cetvelleri	2.920.000 TL
Gelir Vergisi Beyannameleri	1.420.000 TL
Kurumlar Vergisi Beyannameleri	2.920.000 TL
Muhtasar Beyannameler	910.000 TL
Diğer Beyannameler	210.000 TL
Bankalar, ticarethaneler arasında münakale, tediye, irsal, teslim ve tahsil emirleri	210.000 TL
Genel Kredi Sözleşmeleri	Binde 7,5
Forward/Futures/Swap Sözleşmeleri	Binde 7,5
İthalat Akreditif Mektupları	Binde 4,5
Taahhütnameler	Binde 7,5
Kambiyo Senetleri	Binde 7,5
Fesihnameler	Binde 1,5
Avans Makbuzları	Binde 7,5
İhale Kararları	Binde 4,5

Akreditiflerde;

• 
  İthalat akreditifi mektupları binde 4.5 oranında,.
  
• 
  İthalat akreditifi vade uzatımı binde 1.125 oranında,
  
• 
  İthalat akreditifi tutar artırımı binde 4.5 oranında,
  
• 
  Teyitli ithalat akreditiflerinde taahhütname binde 7.5 oranında,
  

damga vergisine tabidir.

İhracat akreditifi mektupları damga vergisinden istisnadır.

H)Yurtdışından Kullanılan Kredilere İlişkin Kağıtlar

Her türlü dış kaynaklardan, doğrudan doğruya veya Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar vasıtasıyla temin edilen dış kredilerin, sadece alınması sırasında ilk defa düzenlenen kağıtlar ile bu kredilerin söz konusu kuruluşlara geri ödenmesi dolayısıyla düzenlenen kağıtlar (0) nispetinde DV’ne tabidir.

Kredinin temini safhasında düzenlenen kredi sözleşmelerine ilaveten kredi sözleşmesinin düzenlenmesini temin etmek üzere, sözleşme safhasında önce krediye karşılık verilen teminatlar (teminat, kefalet, garanti ve kontrgaranti mektubu, ipotek sözleşmesi, işletme rehni sözleşmesi gibi) “ilk defa düzenlenen kağıt” sayılır ve (0) nispetinde damga vergisine tabi tutulur.

I)Diğer Vergilere Etkisi

Bankalarca ödenen damga vergisi tutarları kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

Bankalarca damga vergisine tabi kağıtlar üzerinden hesaplanan damga vergilerinin bankanın müşterilerinden tahsil edilmesi durumunda, damga vergisi tutarı üzerinden %5 BSMV hesaplanması gerekmektedir.