Pul va banklar

Markaziy bankning lombard tashkilotlari faoliyatini nazorat qilish va tartibga solish mexanizmi

Rivojlangan davlatlarda Markaziy banklarning asosiy vazifalari milliy iqtisodiyotni tartibga solish, valyuta siyosatini, pul kredit siyosatini, samarasi xisob kitob tizimini tashkil etish, xalqaro valyuta zaxiralarini saqlash va uni tasarruf etish bilan bog’liqdir. Yuqorida keltirilgan vazifalarini Markaziy bank sog’lom tijorat banklar va nobank kredit tashkilotlarisiz amalga oshirish imkoni mavjud emas. Chunki bu banklar va nobank tashkilotlari aholidan bo’sh pul mablag’larni saqlaydigan, hamda iqtisodiyotni moliyaviy resurslar bilan ta’minlab turuvchini jamiyatdagi muhim moliyaviy muassasalardir. Shuning uchun ham Markaziy bank bu kabi moliyaviy tashkilotlarni nazorat qilish uning kunlik vazifalaridan biridir.

Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini saqlab turish, omonatchilar, qarz oluvchilar va kreditorlarning manfaatlari himoya qilinishini ta’minlash mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini tartibga solish hamda nazorat qilish borasidagi vazifalarini amalga oshirish uchun O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 2011 yil 5 fevraldagi 734 sonli “O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini tekshirish tartibi to’g’risida” Nizomga muvofiq tekshiruvlar o’tkazadi.

Nobank kredit tashkilotlari faoliyatini tekshirishni Markaziy bank tomonidan tekshirish o’tkazish vakolati berilgan uning tegishli tarkibiy tuzilmasi amalga oshiradi.

Tekshirish tartibi quyidagicha:

 tekshirish – nobank kredit tashkilotlari faoliyati ustidan nazoratni bevosita joyiga chiqib, ularning moliyaviy ahvoliga va faoliyatiga xos bo’lgan xavf-xatarlarga baho berish hamda ular faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlari talablariga rioya qilinishi ahvolini tekshirish;

• 
  masofadan nazorat qilish – nobank kredit tashkilotlari faoliyatidagi muammolarni boshlang’ich davrida aniqlash maqsadida ular tomonidan Markaziy bankka taqdim etiladigan hisobotlar tahliliga, shu jumladan, ularning moliyaviy holatining monitoringiga asoslangan nazorat turi;
  

•