Qurani-KƏRİMİN «NÜmunə» TƏFSİRİ Əsasinda 170 sual-cavab tərtib edən: Məhəmməd Azəri

Sual 24:
Allahı zikr etmək nə deməkdir?
Cavab:
«Zikr» ərəbcədən tərcümədə «yada salmaq» 
deməkdir. Allah-təala Qur´anda buyurur: «
Məni yada 
salın ki, mən də sizi yada salım
»
1
. 
Sözsüz ki, Allahı yada salmaq, təkcə dilə aid deyildir. 
Dil qəlbin tərcüməçisidir. Allahın zikri dedikdə, insanın 
Onu bütün varlığı ilə yada salması nəzərdə tutulur. Bu elə 
bir zikrdir ki, insanı günahdan uzaqlaşdırır, onu itaətə sövq 
edir.
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «
Bu ümmətdə üç işi 
tam yerinə yetirməyə qüvvə çatmır: var-dövlətdə din 
qardaşı ilə bərabərlik, ədalətli mühakimə ilə xalqın 
hüququna riayət, Allahın ardıcıl zikri. Zikr 
«sübhanallah», «əlhəmdu lillah», «la ilahə illəllah», 
«əllahu əkbər» deyil. Zikr odur ki, qarşıya haram iş 
çıxdıqda ,Allahı yada salıb, bu işdən uzaq olasan
»
2
. 
Amma unutmaq olmaz ki, öz misilsiz əzəmətinə 
baxmayaraq, Allah-təala «Məni yada salın ki, mən də sizi 
yada salım» buyurur. İnsanın bu məhdud və kiçik dünyada 
Allahı xatırlaması, onun hüdudsuz və əbədi axirət aləmində 
Allah tərəfindən xatırlanması ilə nəticələnir.
1
«Bəqərə» surəsi, ayə 152.
2
«Nurus-səqəleyn», 1-ci cild, səh. 140.
21

---

Sual 25:
Ühüd döyüşündə müsəlmanlar nə üçün 
məğlub oldular? 
Cavab:
İslam tarixindən məlumdur ki, Bədr döyüşündə 
müsəlmanlara məğlub olan Qüreyş tayfasından 70 nəfər 
öldürüldü. Əbu Süfyan qəzəbləri soyumasın, deyə qadınları 
ağlamağa belə qoymadı. Qüreyş «intiqam» deyə fəryad 
çəkirdi.
Həzrət Peyğəmbərin (s) əmisi Abbasdan Qüreyşin 
növbəti dəfə Mədinəyə hücumu barədə məktub aldı. 
Peyğəmbər (s) Mədinə əhlini toplayıb, onlarla 
məsləhətləşmə apardı. Müsəlmanlardan bir qrupu düşmən 
qoşununun gücünü nəzərə alaraq, şəhərdən çölə 
çıxmamağı, Qüreyşlə Mədinənin dar küçələrində 
döyüşməyi təklif etdilər. Amma Səd ibni Məaz da daxil 
olmaqla, döyüşgən cavanlar bunu özlərinə sığışdırmayıb, 
Mədinədən çıxmağı israrla təkid etdilər. Həzrət Peyğəmbər 
(s) Mədinədən çıxmağa meyilli olmasa da, çoxluğun 
təklifini qəbul etdi.
Döyüş başladı və müsəlmanlar bir güclü həmlə ilə 
düşmən qoşununu geri oturtdular. Qüreyşin tam məğlub 
olduğunu zənn edən müsəlmanlar, yanılmışdılar. 
Müsəlmanların arxayınlaşmasından istifadə edən düşmən, 
əks hücuma keçərək, Ühüd döyüşündə qələbə qazandı.
Bu döyüşdə müsəlmanların məğlubiyyətinin dörd əsas 
səbəbi vardır:
1. İslamı təzə qəbul edənlərdən bir hissəsi Allahın qeybi 
yardımlarından arxayınlaşaraq, lazımı döyüş hazırlığı 
görməmişdilər.
2. Həzrət Peyğəmbərin (s), oxatanların səngərdə 
qalmasına dair verdiyi əmrə itaətsizlik göstərildi.
3. Müsəlmanlardan bir hissəsi düşməni təqib etmək 
əvəzinə, silahı yerə qoyub, qənimət ardınca qaçdı.
22

---

4. Əvvəlki Bədr döyüşündəki qələbədən arxayınlaşan 
müsəlmanlar, Ühüd döyüşündə düşmənin gücünü düzgün 
qiymətləndirməmişdilər.