Reja: Suyuqlik to’g’risida asosiy tushunchalar


Suyuqliklarning fizik xossalari



Yüklə 337,5 Kb.
səhifə2/4
tarix04.06.2022
ölçüsü337,5 Kb.
#116607
1   2   3   4
Reja Suyuqlik to g risida asosiy tushunchalar

3.Suyuqliklarning fizik xossalari


Solishtirma og’irlik. Suyuqlikning hajm birligiga teng miqdorining og’irligi uning solishtirma og’irligi deyiladi va grekcha harfi bilan belgilanadi:
(1)
bu Еrda V – suyuqlik hajmi (birligi m3), G – og’irligi (birligi N). Solishtirma og’irlikning o’lchov birligi SI sistemada

texnik sistemada esa bo’lib , ular o’zaro quyidagicha bog’langan:


.


Solishtirma og’irlik bosimiga va haroratga bog’liq bo’lib, ular o’rtasidagi munosabat ideal gazlar uchun quyidagi formula bilan ifodalanadi:



, (2)

bu Еrda R – bosim , T – absolyut harorat, R – gaz doimisi




.

Suyuqlik solishtirma og’irligining 40C dagi suvning solishtirma og’irligiga nisbati uning nisbiy solishtirma og’irligi bo’ladi.


Solishtirma hajm. Suyuqlikning og’irlik birligidagi miqdorining hajmi solishtirma hajm deyiladi:


, (3)

(1,3) va (1,5) formulalaridan ko’rinib turibdiki:





Solishtirma hajmning o’lchov birligi SI sistemasida:


.

Solishtirma hajm ham solishtirma og’irlik kabi bosim va haroratga bog’liq bo’lib, u (2.2) ning boshqa ko’rinishi


р = RT (4)


orqali ifodalanadi.


Zichlik. Suyuqlikning hajm birligiga to’g’ri kelgan tinch holatdagi massasi uning zichligi deb ataladi. Bu ta‘rifga asosan


, (5)

bunda M – suyuqlikning massasi ,.


Zichlikning o’lchov birligi quyidagicha aniqlanadi:



Bazan nisbiy zichlik tushunchasi kiritiladi. Suyuqlik zichligining suvning 40C issiqlikdagi zichligiga nisbati uning nisbiy zichligi bo’ladi. (2,3) va (1,3) lardan ko’rinib turibdiki, zichlik bilan solishtirma og’irlik o’zaro quyidagicha bog’langan :




(6)

u holda nisbiy zichlik va nisbiy solishtirma og’irliklar o’zaro quyidagicha bog’lanadi:




(7)

Zichlik haroratga bog’liq bo’lib, odatda harorat ortishi bilan kamayadi. Bu o’zgarish neft maxsulotlari uchun quyidagi munosabat orqali ifodalanadi:


(8)

bunda t – harorat 0S, – hajmiy kengayish temperatura koeffisienti; ρ20 – suyuqlikning 200C dagi zichligi.


Suvning zichligi bu qonundan mustasno bo’lib, uning zichligi eng katta qiymatga 40C da (aniqrog’i 3,980C) da ega bo’ladi. Uning issiqligi bundan oshsa ham, kamaysa ham zichligi kamayib boradi.

Yüklə 337,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin