Sh. Sodiqova

P six o lo g iya
fikrlashni b ilish fao liy ati sifatid a o ‘rgan ad i h am da fo y d alan ilay o tg an
v o sitalarn in g x arak teri v a u m u m lash g an darajasiga, su b y ek t u ch u n
yan g ilig i b ilan b o g iiq lik d a fikrlashning tu rlarin i differentsiyalaydi. 
P edagogika
fikrlashni falsafiy, fiziologik, p six o lo g ik ja ra y o n ekanligini 
e ’tir o f etgan holda, uni sh ak llan tirish n in g shakl, u slub va v o sitalarin i 
o 'rg a n a d i v a am aliy o tg a ta tb iq etadi20.
M aktabgacha y o sh d ag i b o lalarn in g fikrlashini sh ak llan -tirish d a narsa- 
b u y u m la rb ila n ta n ish tirish g a d o irh a ra k a tla rju d a m u h im .A m a liy h a ra k a tlar 
asosida bola o b yektlarni qiy o slash , tah lil etish, taqqoslash, guru h lash g a 
o ‘rganadi. A n a shu ta rz d a b o ia d a fik rlash n in g ilk -
ko'rgazm ali-am aliy
shakli tarkib topadi. A sta-sek in b o iad a n afaq at b ev o sita narsa-buyum lar- 
ni idrok etish orqali, balki tim so lla r asosida fikrlash q o biliyati rivojlana- 
di. Ya’ni 
ko'rgazm ali-obrazli
fikrlash shakllanadi. M ak tab g ach a yo sh
d avrining ikkinchi y a rm id a
m antiqiy-nutqiy
fikrlash riv o jlan a boshlaydi. 
F ik rlash n in g m a zk u r shakli n arsa-h o d isalar o ‘rtasid ag i m av ju d aloqalarni 
y o i g a q o ‘yish d a n a m o y o n b o ia d i.
19. Karimova B.M., Sunnatova R.I. M ustaqil fikrlash. O 'quv qo‘llanmasi b o ‘yicha 
mashg'ulotlarni tashkil etish uslubiyoti - Т.: «Sharq», 2000. - 6-b.
2fi.
Xodjayev V.X. 
U m um ta’lim 
maktabi 
o ‘quvchilarida mustaqil 
fikrlashni 
shakllantirishning didaktik asoslari: Ped. f. n . ... diss. - Т., 2009. - 19-b.
90

---

F ik rlash n in g barcha sh ak llarid a aso siy fikrlash ja ra y o n la rin i riv o jla n ­
tirish am alg a oshadi. B olalarni fik rlash g a о ‘rg atish k attala r to m o n id an hal 
etilishi lozim b o ‘lgan vazifadir. H atto y o sh b o lalarg a b ilim lam i asosiy y u k
x o tirag a tu sh a d ig a n "tay y o r h o ld a ” b erish h a m m aq sad g a nom uvofiqdir. 
A ksincha, bo lalarn i tah lil etish, ta q q o slash , qiyoslash, um u m lash tirish g a 
о ‘rg a tish h a m d a o ‘zin in g shaxsiy fikrini b ild irish g a u n d ash lozim . 
B o lalarn in g old ig a u larn in g bilish fao llig in i r a g ‘b atlan tiru v ch i, tafak k u r 
y u ritish , taq q o slash n i talab etuvchi v a z ifalarn i q o ‘y ish zarur.
M a k ta b g ach a y o sh d a g i b o lalarn in g aqliy riv o jlan ish id a bilish jara y o n - 
lari -