Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
quam possidebat. Cùm ergo amplissima hæc fuerit facta donatio, quando prohibet ne quis- quam Principum verè Christianorum illam transgrediatur lineam ad terras inuentas, siue ad inueniendas, siue pro mercibus vel quauis alia de causa, sine Catholicorum Regum li- centia speciali, satis est illius perspecta mens; aliàs sibi esset contrarius, dum ex vna parte donationem facit, & ex alia copiam vt Prin- ceps quiuis Christianus possit Reges Catholi- cos re donatâ spoliare: sicque donatorium falleret; quod est ab Ecclesiæ sincerissimo a-<-P>@@ <-P>gendi ritu penitus alienum: Ecclesia enim in actibus suis fraudem non debet aliquam ad- hibere. Cap. Per tuas, de donationibus, de quo dictum num. 3. bitio in Bulla tertia citata, quæ incipit, Dudum siquidem, in qua sic idem: Nos volentes etiam vos fauoribus prosequi gratiosis, motu, & scientia, & potestatis Apostolicæ similibus, donationem, con- cessionem, assignationem, & litteras prædictas, cum omnibus & singulis in eisdem litteris contentis clau- sulis, ad omnes & singulas insulas, & terras firmas, inuentas & inueniendas, ac detectas & detegendas, quæ nauigando, aut itinerando versus Occidentem, aut Meridiem huiusmodi sint, velfuerint, vel appa- ruerint, siue in partibus Occidentalibus vel Meridio- nalibus, & Orientalibus, & Indiæ existant, auctori- tate Apostolica in omnibus, & per omnia, &c. Et paucis interiectis: Ac quibuscumque personis; etiam cuiuscumque dignitatis, status, gradus, ordinis, vel conditionis, sub excommunicationis latæ senten- tiæ pœnâ, quam contra facientes eo ipso incurrant, districtiùs inhibentes, ne ad partes prædictas ad na- uigandum, piscandum, vel inquirendum insulas, vel terras firmas, aut quouis alio respectu seu colore, ire, vel mittere quoquo modo præsumant, absque expressa, vel speciali vestra, ac hæredum, & successorum præ- dictorum licentia. Sic Pontifex, adeò perspicuè vt nullus circa hoc hærere possit, nisi qui velit lumini esse rebellis. buit, & sub pœna excommunicationis latæ sententiæ, ne quis vlla ratione se in ea maria introducat, in quibus Portugalliæ Reges naui- gationem exercent, quâ nouas prouincias ad Meridionales & Orientales plagas spectantes, à memoria hominum non cognitas, detexe- runt: prout videri potest apud Dom. Solorza- num Tomo 1. lib. 2. cap. 24. Quæ prohibitio & pœna, sicut alia interdicti pro Communitati- bus, suam vim obtinent, etiam postquam Ca- stellæ Regnum Portugalliæ Coronæ suæ feli- citer adiunxerunt. Nam Pontifex in præfato Diplomate de Portugalliæ Regibus, & eorum successoribus in perpetuum loquitur: & tales Catholici nostri Reges, licet interruptio ino- pinata turbulentis hisce temporibus contra- rium conata fuerit demonstrare. Sed erit, erit sanè interruptio cadens, de qua Euangelicus va- tes sic habet: Proptereà erit vobis iniquitas hæc
interruptione deprehensa est, justitiæ & fidei sacramentis violatis: sed verò interruptio ca- dens; cadet enim præ infirmitate, viribus pe- nitus destituta, & si quos opprimet, suos dubio procul auctores. Sed sint alij bono animo, quibus id, quod apud Prophetam sequitur, possumus fiducialiter polliceri. Quia hæc dicit Dominus Deus Sanctus Israel: si reuertamini, & quiescatis, salui eritis v. 15. Sic Deus, sic & Rex noster piissimus, & erga nobilem illam regni sui portionem speciali titulo commiserationis affectus. Vtinam illi sapiant & intelligant, & sic reuertentes quiescant, & salui fiant; neque igne sit opus, aut sanguine, sanguine inquam<-P> @@0@ @@1@ nec justam, nec piam velle prodigere, non po- test non infeliciter cedere, & dolore ingenti Christianorum pectorum, eorumdemq́ue of- fensione constare. cipes ea, quæ Catholicorum Regum sunt assi- gnata dominio, sine eorum licentia conquire- re, & armis, aut aliter occupare. Quod si fe- cerint, armis poterunt justi possessoris expelli, vt expressit Pontifex citata Bulla, Dudum, illis verbis: Vobis, ac hæredibus, & successoribus vestris prædictis, per vos, vel alium, seu alios, corporalem insularum ac terrarum prædictarum posseßionem propriâ auctoritate liberè apprehendendi, ac perpe- tuò retinendi, illasque aduersus quoscumque impe- dientes etiam defendendi, plenam & liberam facul- tatem concedentes. Sic ille. ganter ostendit P. Suarez Disput. 18. de Fide sect. 1. n. 7. vbi ita scribit: & quoad hoc potest Pon- tifex vnicuique Principi certos terminos præfigere, quos posteà sine iniustitia transgredi non poterit: sicut factum esse legimus ab Alexandro Sexto inter Reges Lusitaniæ & Castellæ. Et ratio omnium est, quia ita expedit, vt hæc res, quæ in Ecclesiâ grauißima est, ordinatè fiat: quod maximè est necessarium, tum ad conseruandam pacem inter ipsos Christianos Principes; tum etiam vt vnusquisque maiore solicitudine pro- curet bonum gentis sibi commissæ. Vnde hoc totum pertinet ad Pontificem, tamquàm ad principalem motorem, vt sic dicam: nam Reges sunt veluti orga- na & instrumenta eius; & ideò nullus potest trans- gredi terminos sibi præscriptos, quia non potest moueri nisi motus. Sic ille. tur, non vrget, quia de Pontificum mente satis constare jam vidimus. Licet autem non om- nes insulæ aut terræ Indicorum tractuum ab Hispanis detectæ sint; possunt tamen detegi; & vt numquàm detegantur, ob ingentia dam- na ex discordiis inde emersuris, quibus princi- pale negotium propagationis fidei impedien- dum, potest occupatio talis prohiberi, etiam si lux Euangelij, quæ illis inferri potest, ma- gnum earumdem bonum sit, quo videntur ta- li prohibitione priuari: illud enim omitti po- test, cùm incertum sit, & maius bonum in eo genere stare possit, dum Catholici Reges sine impedimento valent in fidei dilatatione proce- dere. Dixi Incertum, rerum experientia teste, etsi à quibusdam Principibus, vt à Gallis olim in Brasilia, & alibi: (nam de Anglis, & Hol- landis hæresum venenis infectis, res est peni- tus explorata) terræ quædam occupatæ sint, nihil proptereà aut parùm fides Christiana prouexit. Cùm id etiam compertum sit in hu- iusmodi classibus multos hæreticos milites, & rei maritimæ administros commisceri: quod semper timendum: vnde pro exaltatione fidei nihil, quod momenti alicuius futurum sit, cum sufficienti potest fundamento sperari, sed po- tiùs damna non leuia pertimeri.
gelicos in Indias proprijs expen- sis mittere teneatur, & quales futurì. xandri Sexti præceptum, sic enim loquitur in Bulla priori; & in-
Isabella locutus: eius tamen præceptum ad ipsorum etiam successores spectat, ad quos do- natio protenditur, & ita debet cum suo onere transire. Rationi enim congruit, vt succedat in onere,
gula Iuris in 6. & quidem successores maiori- bus ex Indiis sunt locupletati thesauris, qui etiam nostris temporibus transmittuntur, vt maior proptereà obligatio videri debeat, ne plus justo necessariis parcatur expensis. Et cir- ca obligationem huiusmodi ex prædicto titulo resultantem acriter & neruosè discurrit Frater Ioannes de Silua, Franciscanus, in Animaduersio- Quæ indubitabilis cùm sit, non est opus circa illam prolixiùs declamare. nistrorum sacrorum in regionibus istis. Quod vtinam sic esset: sed messis profectò multa, non tamen operarij multi, qui scilicet multitudinem messis exæquent. Rogamus ergo Dominum messis, Deum inquam: rogamus etiam eum, qui messis item est Dominus Apostolico di- ctamine constitutus, vt mittat operarios in messem suam; tales tamen, quales vidimus ore Pontificis requisitos. Viros probos, & Deum ti-
suppetunt; ij saltem qui futuri sperentur tales, Religiosa exercitatione formati. Sed qualitates dictas excutiamus. mus. Quis credet auditui nostro, quando fi- dem dictis detrahunt mores pessimi, & mendax haberi potest, qui manifestè probatur impu- rus? Semel malus semper præsumitur esse malus. Sic Regula 8. juris in 6. Sed credant vtcum- que: faciliùs facta quàm verba sequentur eo- rum, qui se Patres dicunt, & per Euan- gelium in Christo Iesv filios se genuisse glo- riantur. Pulchrè & robustè Iuuenalis, Saty- ra 14. circa hoc Philosophatus, vbi ex multis illud:
Sic natura jubet; velocius & citiùs nos magnis alter @@0@ @@1@ benigna, Et meliore luto finxit præcordia Titan. cunt, Et monstrata diu veteris trahit orbita culpę. Abstineas igitur damnis, huiusce etenim vel
quantur Ex nobis geniti: quoniā dociles imitandis Turpibus ac prauis omnes sumus. Circa quod multa dici possent, quibus tamen hîc negamus locum, alibi, Deo auspice, tribuen- dum.
Si Dei timor in regionibus istis non adsit, vix est alius, qui à ministro sacro verè & seriò ti- meatur. Habent quò possint timorem om- nem alium submouere. Prælati absunt: sce- lerum testes timidissimi delatores, & ex qui- bus plures vix vnius idonei testis partes ex- plent, de quo Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 1. Cap. 27. num. 57. Et nos alibi. Quòd si quid- quam videatur imminere periculi, præstò est cuncti-potentis argenti subsidium. Si ergo Dei timor non adstet, actum est de omnibus puræ conscientiæ ornamentis, & turpitudini ianua frequentissima reserata. Et qualis inde Euan- gelicus minister, Euangelij ipsius exitiosissimus infamator? Hinc Apostolis, & Apostolicis viris, quibus credita mundi conuersio, laus illa congruit, quæ habetur Cant. 5. v. 15. Cru- ra illius columnæ marmoreæ, quæ fundatæ sunt su- per bases aureas. Circa quam Diuus Ambrosius ita loquitur: Accipite de Verbo Dei lectum in Can- ticis: Crura eius columnæ marmoreæ fundatæ su- per bases aureas. Significant scilicet columnas esse A- postolos, qui fundati sunt in timore Sancto. Sic ille. A timore ergo Domini fortitudo, & inde in Euangelicis operariis de vniuersis animæ hostibus sperandus triumphus, & coronæ vi- ctoriales. Timor Domini gloria, & gloriatio, & doctus Interpres sic ait; Denique timens Deum est triumphator, ideòque coronatus; triumphat enim de peccato, mundo, carne, & Dæmone. Hæc ille. gotium conuersionis Indorum superuacuam existimant esse doctrinam, à quâ doctus quis possit absolutè vocari. Plura certè in eo occur- runt, quæ solius Grammaticæ, & leui qua- dam moralis Theologiæ notitiâ nequeunt ex- pediri. Hinc timori Domini sapientia adne- xa à Siracide pro salute propria & aliorum cũ fructu pertractanda, Corona, inquiens, sa- pientiæ timor Domini, replens pacem & salutis fructum. Vbi sic Arabicus; Ex ea multiplicatur doctrina (ex sapientia inquam) & vita, & sa- nitas; & est virga vtilitatis, & sustentaculum lau- dis, & honor perpetuus cuilibet illam tenenti. Sic ille. Multiplicatio ergo doctrinæ, quæ & glo- riosa docenti & salutaris ipsi, vtilisque aliis, à timore Domini sapientiæ maritato. Inde pax, & abundantia pacis, quæ scilicet repleat ani- mam sic feliciter sapientis; tales enim (vt ex- perientiâ notum) pacifici sunt, & studio assi- dui, ac incubantes libris, externos solent vitare<-P>@@ <-P>tumultus, quibus indocti, tædio habentes li- bros, ideóque gyro-vagi, frequenter impli- cantur. quid interesse discriminis ex Tullio Libr. 3. de Officiis, coniiciunt quidā, vbi illa eiusdem verba, Cùm sint docti à peritis, facilè à sententia desistunt. Videtur ergo peritus ille esse, qui non solùm doctus est, sed etiam ad docendum aptus: ne- que enim docti omnes sunt ad docendum ido- nei: & idonei profectò ad conuersionem In- dorum, eosque in fide & Christiana pietate continendos, requiruntur. Vnde Gentium A- postolus, Qui & idoneos, inquit, nos fecit mi- nistros noui Testamenti. 2. Cor. 2. v. 3. Est autem peritia timori Dei sapienter adiuncta, quia Spiritus sanctus dotes istas suâ sententiâ co- pulauit. Eccli. 25. v. 8. sic dicens: Corona se- num multa peritia, & gloria illorum timor Dei. Vbi peritia videtur quasi senibus propria com- mendari. Quod quidem in caussa præsenti mi- rè congruit, dum monentur ij, quibus cura mittendorum Ministrorum pro salute Indo- rum incumbit, ne iuuenes operi tanto præfi- ciant, nisi in illis morum comperta maturitas ætatis defectum suppleat, quod non semel ac- cidere satis est compertum: sicut & senes inue- niri sensu quoad grauia & seria penitùs desti- tutos. Monstrum inquam illud, quod cum duobus aliis sibi esse fastidio Spiritus sanctus protestatur, dum Eccli. 25. v. 3. & 4. sic ait: ministrorum honestamentum, quod & co- ronam Spiritus sanctus appellauit, iuxta ci- tatum ex Siracide locum, & grauium Inter- pretum expositionem. Corona senum multa pe- ritia, peritiam enim dicunt experimentum de- signare. Videndus P. Cornelius. Nullum au- tem ornamentum coronâ illustrius, immò neque ita illustre; vt hinc maturæ experientiæ dignitatem agnoscamus. Pro eâdem ipse Cap. 34. v. 9. sic habet: Vir in multis expertus cogita- bit multa: & qui multa didicit, enarrabit intelle- ctum. Quod quidem præsenti aptissimum insti- tuto; cùm ex eo habeamus expertos omnium aptissimos esse magistros, à quibus hauriri re- rum plurium, animarum statui conuenien- tium, intelligentia possit. Vnde citatus Inter- pres sic ait: Ipse ergo eum vocat sapientem, dignum cui credamus, qui per tentationes à cœlo eruditus est, & per multorum experientiam prudens doctus- que euasit, vt poßit & alios docerei, consolari, mede- ri, consulere, dirigere. Hæc ille, quæ ad Euan- gelici ministri spectāt munus paucis executus; cuius est docere, consolari &c. Tales optat & præcipit Pontifex ad Indorum conuersionem mitti. Ex quo illud eliciendum certissimum assertum, in concursu ad Indica Beneficia mul- tùm debere ad experientiam oppositorum at- tendi, & eum præferendum, qui experientiâ valeat, si virtus nota, & doctrina sufficiens suffragetur, aliis, qui in litteris, & aliqualem etiam in virtute habeant excessum. Pro quo sic P. Stephanus Baunij in noua praxi Beneficio-<-P> @@0@ @@1@ doctrinam amplexus: Ad bonum commune Be- neficia cùm ordinentur ex rei naturâ, fieri potest, vt doctus sanctiori idiotæ præferri debeat, expertus meliori, qui tamen rerum vsu, experientiâque non polleat; eò quòd (inquit D. Thomas 2. 2. qu. 66. arti. 2.) ille qui minùs est sanctus, & minùs sciens, potest magis conferre ad bonum commune propter potentiam vel industriam sæcularem, vel propter aliquid huiusmodi: & quia dispensationes spiritua- lium principaliter ordinantur ad vtilitatem com- munem, secundùm illud. 1. ad Corinth. 12. Vni- cuique datur manifestatio spiritus ad vtilitatem: ideoq́ue quandoque absque acceptione personarum in dispensatione spiritualium illi, qui sunt simpliciter minùs boni, melioribus præferuntur. Sic ille. Quod etiam cum aliis tradit Diana Parte 3. Tract. 5. Resolut. 110. & Thomas Hurtadus Tract. 12. num. 13. 16. & seqq. Sed de his alibi magis ex professo. cus Euangelicos ministros in Indias Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|