Tck tanitim semineri notlari

XIX. Ses veya görüntülerin kayda alınması

MADDE 286. - (1) Soruşturma ve kovuşturma işlemleri sırasındaki ses veya görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan veya nakleden kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

AÇIKLAMA:

Soruşturma ve kovuşturma evrele­rindeki işlemlerin yapılışı sırasındaki ses ve görüntülerin yetkisiz olarak kayda alınması veya nakledilmesi, suç olarak düzenlenmiştir.

Hâkim veya savcı tarafından uygun görülmesi durumunda, kayıt alma işleminin yapılma­sının suç oluşturmayacağı muhakkaktır. Bu nedenle, madde metninde bu kayıt ve nakletme işlemlerinin “yetkisiz olarak” yapılmasının, söz konusu suçu oluşturacağı kabul edilmiştir. (765 sayılı TCK’da karşılığı yoktur)

XX. Genital muayene

MADDE 287. - (1) Yetkili hâkim ve savcı kararı olmaksızın, kişiyi genital muayeneye gönderen veya bu muayeneyi yapan fail hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(2) Bulaşıcı hastalıklar dolayısıyla kamu sağlığını korumak amacıyla kanun ve tüzüklerde öngörülen hükümlere uygun olarak yapılan muayeneler açısından yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.

AÇIKLAMA:

Madde metninde hukuka aykırı biçimde genital mua­yene yapılması, bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır.

Yetkili hakim veya savcı kara olmaksızın kişiyi genital muayeneye gönderen veya bu muayeneyi yapanlar madde gereğince aynı suçu işlemiş olurlar ve ayrı ayrı cezalandırılırlar.765 sayılı TCK’da karşılığı yoktur.

XXI. Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs

MADDE 288. - (1) Bir olayla ilgili olarak başlatılan soruşturma veya kovuşturma kesin hükümle sonuçlanıncaya kadar savcı, hâkim, mahkeme, bilirkişi veya tanıkları etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. ²⁴³

GEREKÇE :

Madde, kesin bir yargı kararı verilmeden önce tanık­ların beyanlarını veya bilirkişi mütalâalarını ve hüküm ve kararları etkile­mek amacıyla baskıcı ve kötü niyetli yayınlar yapılmasını ve bunların açık­lanmasını cezalandırmaktadır. Adalet cihazının yansızlığını sadece iktidar­lara karşı koruyucu güvenceler yeterli değildir; kamuoyunda, “kapıları tu­tanların” etkisinden de adaleti kurtarmak ve sükûnetle çalışılmasını sağla­mak gereklidir.

Kitle iletişim araçlarıyla yürütülen ve “yargısız infaz” olarak tanımla­nan uygulamalar dolayısıyla, bu hükme Tasarı metninde yer verilmiştir.

AÇIKLAMA: Madde, kesin bir yargı kararı verilmeden önce tanık­ların beyanlarını veya bilirkişi mütalâalarını ve hüküm ve kararları etkile­mek amacıyla baskıcı ve kötü niyetli yayınlar yapılmasını ve bunların açık­lanmasını cezalandırmaktadır.

Adalet cihazının yansızlığını sadece iktidar­lara karşı koruyucu güvenceler yeterli değildir; kamuoyunda, “kapıları tu­tanların” etkisinden de adaleti kurtarmak ve sükûnetle çalışılmasını sağla­mak gereklidir.

Kitle iletişim araçlarıyla yürütülen ve “yargısız infaz” olarak tanımla­nan uygulamalar dolayısıyla, bu hükme Tasarı metninde yer verilmiştir. (765 sayılı TCK’da karşılığı yoktur)

XXII. Muhafaza görevini kötüye kullanma

MADDE 289. - (1) Muhafaza edilmek üzere kendisine resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan mal üzerinde teslim amacı dışında tasarrufta bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Kişinin bu malın sahibi olması hâlinde, verilecek ceza yarı oranında indirilir.

(2) Birinci fıkrada tanımlanan suçun konusunu oluşturan eşyayı kovuşturma başlamadan önce geri veren veya bunun mümkün olmaması hâlinde bedelini ödeyen kişi hakkında verilecek cezaların beşte dördü indirilir.

(3) Muhafaza edilmek üzere kendisine resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan malın dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle kaybolmasına veya bozulmasına neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır.

(4) Bir suça ilişkin soruşturma veya kovuşturma kapsamında elkonulan eşyayı amacı dışında kullanan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.²⁴⁴

GEREKÇE :

Madde metninde tanımlanan suç, esas itibarıyla gü­veni kötüye kullanma suçunun özel bir şeklini oluşturmaktadır. Ancak, ma­lın kişiye özel bir görevin gereği olarak teslim edilmiş ve kişinin bunları olduğu gibi muhafaza ile ödevlendirilmiş olması nedeniyle, fiil aynı za­manda bir görevin kötüye kullanılmasını da ifade etmektedir.

Birinci fıkraya göre, suçun konusunu oluşturan mal üzerinde teslim amacı dışında tasarrufta bulunulması, bu suçu oluşturacaktır. Teslim amacı muhafaza olduğuna göre, suçun konusunu oluşturan malın örneğin satılması, başkasına verilmesi gibi, bu amaçla bağdaşmayan davranışlar, söz konusu suçun oluşumuna neden olacaktır. Bu bakımdan, söz konusu suç, serbest hareketli suç görüntüsü arzetmektedir. Failin suç konusu eşyanın sahibi ol­ması, cezanın indirilmesini gerektiren bir neden olarak kabul edilmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında bu suçla ilgili olarak etkin pişmanlık hük­müne yer verilmiştir. Bu suçun konusunu oluşturan eşyanın kovuşturma başlamadan önce geri verilmesi veya bunun mümkün olmaması hâlinde be­delinin ödenmesi, etkin pişmanlığı gösteren kişi açısından cezada indirim yapılmasını gerektiren bir şahsî sebep olarak kabul edilmiştir.

Üçüncü fıkrada ise, birinci fıkranın konusunu oluşturan eşya ile ilgili olarak bir taksirli suç tanımına yer verilmiştir. Bu eşyanın kendisine teslim edilen kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle kaybolmasına veya bozulmasına neden olması, suç olarak tanımlanmıştır.

Dördüncü fıkrada, ayrı bir suç tanımlaması yapılmıştır. Bir suça iliş­kin soruşturma veya kovuşturma kapsamında elkonulan eşyanın amacı dı­şında kullanılması, bu suçu oluşturacaktır.

AÇIKLAMA: Madde metninde tanımlanan suç, esas itibarıyla gü­veni kötüye kullanma suçunun özel bir şeklini oluşturmaktadır. Ancak, ma­lın kişiye özel bir görevin gereği olarak teslim edilmiş ve kişinin bunları olduğu gibi muhafaza ile ödevlendirilmiş olması nedeniyle, fiil aynı za­manda bir görevin kötüye kullanılmasını da ifade etmektedir.

765 sayılı yasanın 276. maddesinde müstakil bir madde olarak düzenlenen “yedieminlik görevini suistimal” suçu bu madde kapsamına alınmıştır.

Suçun Konusu: Birinci fıkraya göre, suçun konusunu oluşturan mal üzerinde teslim amacı dışında tasarrufta bulunulması, bu suçu oluşturacaktır. Teslim amacı muhafaza olduğuna göre, suçun konusunu oluşturan malın örneğin satılması, başkasına verilmesi gibi, bu amaçla bağdaşmayan davranışlar, söz konusu suçun oluşumuna neden olacaktır.

Bu bakımdan, söz konusu suç, serbest hareketli suç görüntüsü arzetmektedir.

İndirim Nedeni: Failin suç konusu eşyanın sahibi ol­ması, cezanın indirilmesini gerektiren bir neden olarak kabul edilmiştir.

Etkin Pişmanlık: Maddenin ikinci fıkrasında bu suçla ilgili olarak etkin pişmanlık hük­müne yer verilmiştir. Bu suçun konusunu oluşturan eşyanın kovuşturma başlamadan önce geri verilmesi veya bunun mümkün olmaması hâlinde be­delinin ödenmesi şeklinde etkin pişmanlığı gösteren kişi açısından cezada indirim yapılmasını gerektiren bir şahsî sebep olarak kabul edilmiştir.

Taksirli Suç: Üçüncü fıkrada ise, birinci fıkranın konusunu oluşturan eşya ile ilgili olarak bir taksirli suç tanımına yer verilmiştir. Bu eşyanın kendisine teslim edilen kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle kaybolmasına veya bozulmasına neden olması, suç olarak tanımlanmıştır.

Amaç Dışı Kullanım: Dördüncü fıkrada, ayrı bir suç tanımlaması yapılmıştır. Bir suça iliş­kin soruşturma veya kovuşturma kapsamında elkonulan eşyanın amacı dı­şında kullanılması, bu suçu oluşturacaktır.