TTK.m.12/II gereğince, “fabrikacılık, hammadde veya diğer malların makine ve benzeri teknik araçlar kullanılarak işlenmesi, bunlardan yeni ve değerli ürünler meydana getirilmesidir”
TTK.m.12/II gereğince, “fabrikacılık, hammadde veya diğer malların makine ve benzeri teknik araçlar kullanılarak işlenmesi, bunlardan yeni ve değerli ürünler meydana getirilmesidir”.
TTK.m.12/II gereğince, “fabrikacılık, hammadde veya diğer malların makine ve benzeri teknik araçlar kullanılarak işlenmesi, bunlardan yeni ve değerli ürünler meydana getirilmesidir”.
Bu kapsamda, her türlü konuya ilişkin fabrikacılık faaliyeti, ticari işletme faaliyeti olarak nitelendirilir.
Fabrikalar, büyük işletmeler olabileceği gibi, küçük işletme şeklinde de kurulabilirler. Örneğin, geniş bir alan üzerinde otomobil üreten bir işletmenin yanı sıra, bir su değirmeni aracılığıyla un imal eden bir işletme ya da apartman altındaki atölyesinde hazır giyim eşyası üreten bir işletme de fabrika niteliğine sahiptir.
TTK.m.13’e göre, aşağıdaki işleri görmek üzere açılan bir müessesenin işlerinin hacim ve ehemmiyeti, ticari muhasebeyi gerektirdiği ve ona ticari veya sınai bir müessese şekil ve mahiyetini verdiği takdirde bu müessese de ticari işletme sayılır:
TTK.m.13’e göre, aşağıdaki işleri görmek üzere açılan bir müessesenin işlerinin hacim ve ehemmiyeti, ticari muhasebeyi gerektirdiği ve ona ticari veya sınai bir müessese şekil ve mahiyetini verdiği takdirde bu müessese de ticari işletme sayılır:
Bir toprak sahibinin veya çiftçinin,mahsullerini olduğu gibi veya zirai sanatı dolayısıyla bir tezgahta şeklini değiştirerek satması;
Esnaf veya güzel sanatlar erbabından birinin gerek bizzat gerek işçi çalıştırarak veya makine kullanarak eserler vücuda getirmesi ve bu eserleri satması.
Ticari işletmeler çeşitli malvarlığı değerlerinin birleştirilmesi suretiyle iktisadi faaliyette bulunurlar.
Ticari işletmeler çeşitli malvarlığı değerlerinin birleştirilmesi suretiyle iktisadi faaliyette bulunurlar.
En küçük bir ticari işletmede bile, işletme sahibi kişisel malvarlığından çeşitli değerleri işletmeye tahsis eder, malvarlığında olmayanları ise, kiralamak veya ödünç almak suretiyle kullanır.
Zaman içerisinde işletmenin malvarlığı, iktisadi bir bütün oluşturur ve çoğu kez işletmeye tahsis edilen malların toplam değerini aşar. Gerçekten, işletmenin müşteri çevresi ve işletme adı gibi unsurlar, bazen işletmenin maddi unsurlarının çok üzerinde bir değer kazanır.
Ticari işletmenin malvarlığına dahil olan unsurlar, “maddi unsurlar” ve “maddi olmayan unsurlar” olmak üzere iki gruba ayrılır:
Ticari işletmenin malvarlığına dahil olan unsurlar, “maddi unsurlar” ve “maddi olmayan unsurlar” olmak üzere iki gruba ayrılır:
Maddi Unsurlar: Malî nitelik taşıyan doğrudan doğruya paraya çevrilebilen makine, alet, edavat, demirbaş eşya, hammadde gibi değerlerden oluşur.
Maddi Olmayan Unsurlar: Ticari işletmenin malvarlığı içinde işletmenin mahiyetine göre, ticaret unvanı, işletme adı ve marka, patent gibi maddi nitelik taşımayan unsurlar da bulunabilir.
Mahiyeti itibarıyla bu unsurları, “işletme tesisatı” ve “işletme sermayesi” olarak ikiye ayırmak mümkündür:
Mahiyeti itibarıyla bu unsurları, “işletme tesisatı” ve “işletme sermayesi” olarak ikiye ayırmak mümkündür:
İşletme Tesisatı: İşletme tesisatı (duran varlıklar), ticari işletme faaliyetinin yürütülmesi için işletmeye sürekli şekilde tahsis edilmiş olan taşınır mallar, taşınmaz mallar ile bunların ayrılmaz parça ve eklentilerinden oluşur.
İşletme Sermayesi: İşletme sermayesi veya döner varlıklar adı verilen değerler ise, ticari işletmenin faaliyetlerini yürütmesi için hazır bulundurulan hammadde, depoda tutulan malzemeler, işletmenin ihtiyaçları için hazır bulundurulan sarf malzemesi gibi malları kapsar.
İşletme tesisatına konu mallar ile işletme sermayesine giren mallar birbirinden farklı hükümlere tâbidir. Örneğin, ticari işletmenin rehninde işletme tesisatının tamamı rehnin kapsamına girdiği halde, işletme sermayesine bağlı unsurlar rehin dışında kalırlar.
Sınai Mülkiyet Hakları
Sınai Mülkiyet Hakları
Ticaret unvanı
İşletme Adı
Marka
Patent Hakkı
Endüstriyel tasarımlar
Fikri Mülkiyet Hakları
Eser Üzerindeki haklar
Komşu haklar
Kiracılık Hakkı
Müşteri Çevresi (peştemaliye)
Ticari işletmeyi işleten kişi, tek bir mekanda faaliyette bulunabileceği gibi, daha çok müşteriye ulaşabilmek veya daha iyi hizmet verebilmek için ilave birimler açma yoluna da gidebilir.
Ticari işletmeyi işleten kişi, tek bir mekanda faaliyette bulunabileceği gibi, daha çok müşteriye ulaşabilmek veya daha iyi hizmet verebilmek için ilave birimler açma yoluna da gidebilir.
Bu durumda, aynı kişiye ait birden fazla işletme ortaya çıkacağından, bu işletmeler arasındaki ilişkinin belirlenmesi gerekir.
Hukuki açıdan ticari işletmeler, merkez ve şube olmak üzere iki kısma ayrılabilir.
Her ticari işletmenin bir merkezi bulunur.
Her ticari işletmenin bir merkezi bulunur.
Merkez, işletmenin, idari, hukuki ve ticari faaliyetlerinin toplandığı ve yürütüldüğü yeri gösterir.
İşletmelerin “idare merkezi” ve “faaliyet merkezi” olmak üzere iki tür merkezi bulunabilir:
İdare Merkezi: İdare (işletme) merkezi, işletmenin yönetildiği, faaliyetlerine ilişkin temel kararların alındığı yerdir. Örneğin, inşaat işleriyle uğraşan bir işletmede, idari faaliyetler Ankara’dan yürütüldüğü halde, aldığı ihalelere göre başka şehirlerde bir çok şantiyesi bulunabilir. Bu durumda, işletmenin idare merkezi Ankara olarak kabul edilir.
Faaliyet Merkezi: Faaliyet (üretim) merkezi ise, fabrika, depo, imalathane veya şantiye gibi ticari işletmeye bağlı diğer birimlerin bulunduğu yerleri gösterir.
