Турар-жой ва жамоат биноларининг техник эксплуатацияси

Metall konstruksiya atmosferaviy zanglashdan muxofazalash usullari. 
Konstruksiyalarni atmosferaviy zanglashdan muxofazalashning asosan himoya 
qoplamasini butunlikda saqlash o’z vaqtida qayta tiklashdan iborat. Zanglash intensivligini 
pasaytirish muhitning tajavuzkor ta’sirini pasaytirish orqali ham, masalan xonalarda 
shamollatishni kuchaytirish va shu kabilar orqali ham amalga oshirilishi mumkin. Zang bilan 
zararlangan uchastkalarni ko’z bilan ko’rish orqali aniqlanadi. Konstruksiyaning zanglay 
boshlashini bildiruvchi birinchi ko’rsatkichlar: darzlar, ko’pchishlar bo’lishi mumkin.
Metall konsturksiyalarni zanglashdan himoyalashda eng ko’p tarqalgan usul ularni 
lak bo’yoq qoplamalar bilan qoplash.
II-BOB. TURAR-JOY BINOLARINING TEXNIK XIZMAT KO’RSATISHNI VA 
JORIY REMONTINI TASHKILLASHTIRISH 
2.1. Turar-joy binolarining ko’rik tizimlari. 
Bahorgi ko’rik qish mavsumi o’tgandan so’ng bajariladi. Ko’rikda muhandislik 
qurilmalarining konstruktiv unsurlari va hovli hududining tashqi obodonchilik unsurlari 
tekshiriladi. Joriy remonti bo’yicha ishlar hajmi hamda nosozliklar va shikastlanishlar 
oydinlashtiriladi.

---

42 
Bino ko’pgina ayrim qismlar yoki konstruktiv unsurlar va muhandislik qurilmalari 
tizimlari bo’yicha quyidagi tartibda o’tkazish tavsiya etiladi: 
1- 
xovli hududi va obodonchilik unsurlari; 
2- 
poydevorlar va erto’la xonalari, shu jumladan o’txonalar; 
3- 
tashqi devorlar va fasad unsurlari, ularga balkonlar, karnizlar, suvni bartarf 
etish qurilmalari ham qo’shiladi.
4- 
Tom va uning shamollatish tuzilmasi, chordoq xonalari, chordoq 
orayopmasining isitgichi; 
5- 
qavatlararo xonalar (chordoqdan yorto’laga qadar tepadan astga tomon 
amalga oshiriladi), bunda orayopmalarning ham holati aniqlanadi.
6- 
Binoning sanitar-texnik va boshqa muxandislik qurilmalari. 
Bino unsurlarining texnik holatini tashqi ko’rik yo’li bilan va ekspluatatsiya 
jarayonida olingan ma’lumotlar bo’yicha aniqlanadi. Lozim hollarda komissiyaning qarori 
bo’yicha konstruksiyalarni olib ashyo sifatini (mustahkamlik, anmlik va shu kabilar) aniqlash 
uchun namunalar olinadi, tekshiruv hisoblashlari amalga oshiriladi. Konstruksiya va 
qurilmalarning holatini aniqlashdagi murakkab hollarda ixtisoslashgan tashkilotlar va 
ekspertlarni jalb etish lozim.
Turar-joy uylarini ko’rigida yog’och konstruksiyalarni (yog’och balkalar, 
xonalardagi, kanalizatsiya va quvur o’tkazgichlardagi, er to’lalardagi o’rta devor va pollar) 
albatta ko’rib chiqish kerak.
Ko’rik vaqtida binolarning konstruktiv unsurlari va qurilmalarida deformatsiya va 
boshqa buzilishlar qaydi etilganida ularning o’lchamlari va shikastlanish darajasi aniqlanadi. 
Agar shikastlanish konstruksiyaning yuk ko’tarish qobiliyati va barqarorligini pasaytirsa yoki 
bino yoki qurilmaning ekspluatatsiyaviy sifatini yomonlashtirsa (yuk ko’taruvchi unsurlarni 
deformatsiyalanish va buzilish, qo’yilma unsurlarning zanglashi va boshqalar), u holda aholi 
havfsizligini ta’minlash bo’yicha chora-tadbirlar qo’llash kerak va deformatsiyaning bundan 
keyingi o’sishini oldini olish lozim (muvaqqat mahkamlagichlar va boshqa muxofaza ishalri).
To’la yig’ma turar-joy uylarini ekspluatatsiya qilishda ko’riklar rejasidan tashqari 
ekspluatatsiyaning dastlabki 2 yilida: tomlarni, tashqi burchaklarni, panellarning vertikal 
choklarini, po’lat qo’yilma detallarni kuzatib borish kerak. 
Bahorgi ko’rik natijalari ko’riklar jurnali hujjatlarida o’z aksini topadi.