Meddah
|
Tek kişilik oyun. Günümüzde stand up yapanlar ona benzer.
|
Aksesuarları
|
Sopa ve mendil.
|
Üslubu
|
Taklit, konuşma ağzı.
|
İçerik
|
Köroğlu rivayetleri, meddahın kendi gördüğü ilginç bir olay, Battal Gazi ve Hamzanameler, Baltacı Mehmet Paşa, Dede Korkut Destanları, Manas Destanı, Oğuz Kağan Destanı, klasik masallar ve halk hikâyeleri vb.
|
C) ÖĞRETİCİ METİNLER
İslami Dönem Türk Edebiyatı öğretici metinleri hem düzyazı(nesir/mensur) hem de manzum olarak yazılmışlardır. Bunların bir kısmını daha önce de gördük. Örneğin Fuzuli’ye ait Şikâyetname düzyazı(mektup) biçiminde yazılmıştır. Fakat Ahmedi’nin İskendernamesi de öğretici bir metindir, ama mesnevi biçiminde(yani manzum) olarak yazılmıştır. Nesir örnekleri üslup bakımından süslü, orta ve sade nesir diye üçe ayrılmıştır. Klasik edebiyatta nesre inşa, nesir yazana münşi, nesirlerin toplandığı eserlere ise münşeat denirdi.
SÜSLÜ NESİR
Sanat yapma kaygısının ağır bastığı düzyazı metinlerdir. Sözler ve cümleler secili, dil şiirsel işlevde, edebi sanatları bol, yabancı sözcükleri çok olan süslü nesir eserleri genellikle edebi, ahlaki eserlerde kullanılmıştır. Veysi, Nergisi, Sinan Paşa, Hoca Saadettin Efendi, Nabi bu üslupla yazmışlardır.
SADE NESİR
Amacı, bir bilgi ve düşünceyi aktarmaktan ibaret olan düzyazı metinlerdir. Dini, tasavvufi, ilmi, kültürel eserlerde kullanılan bu üslup, açık ve anlaşılır kısa cümlelere, halk diline önem verir. Kadı Darir, Mercimek Ahmet, Eşrefoğlu Rumi, Peçevi, Lami Çelebi, Kaygusuz Abdal sade nesirde göze çarparlar.
ORTA NESİR
Hem öğreticilik hem de edebi dil kaygısı olanlar da orta bir yol tutturmuşlardır. Naima, Koçi Bey, Seydi Ali Reis, Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi, Fuzuli de orta nesirde göze çarparlar.
Öğretici metinler, tezkireler, tarihler, Seyahatnameler, Mektuplar, İlmi ve Dini eserlerden oluşur.
-
TEZKİRELER
Tezkire, şairler ve evliya(tasavvuf erenleri) hakkında yazılan biyografik kitaplardır. Şairlerle ilgili olanlarına Şuara Tezkireleri, dini kişilerle ilgili olanlarına da Evliya Tezkireleri denirdi.
Türk Edebiyatında şairlerle ilgili ilk tezkireyi Çağatay şair ve yazarı Ali Şir Nevai, “Mecalisü’n-Nefais” adlı eseriyle vermiştir. Anadolu sahasında ilk tezkireyi ise Sehi Bey, “Heşt Behişt” adlı eseriyle vermiştir. Bu eser sade nesirle yazılmıştır. Anadolu’da bunun dışında Latifi ve Ahdi’nin tezkireleri ünlüdür.
-
Dostları ilə paylaş: |
