Şair
|
Hamsesi
|
Ali Şir Nevai
|
Hayretü’l-Ebrar, Ferhat ile Şirin, Leyla ve Mecnun, Seb’a-i Seyyare ya da Behram Şah, Sedd-i İskenderi
|
Hamdullah Hamdi(Anadolu’da ilk hamse sahibi)
|
Yusuf ü Züleyha, Leyla ve Mecnun, Kıyafetname, Mevlid, Tuhfetü’l-Uşşak
|
Taşlıcalı Yahya
|
Gencine-i Raz, Usulname, Şah u Geda, Yusuf ü Züleyha, Gülşen-i Envar
|
Nergisi(Bu sanatçının hamsesi mensurdur)
|
Nihalistan, İksir-i Saadet, Meşaku’l-Uşşak, Kanunür-Reşad, Gazavat-ı Mesleme
|
Nevizade Atayi
|
Sakiname, Nefhatü’l-Ezhar, Sohbetü’l-Ebkâr, Heft-han, Hılyetü’l-Efkâr
|
Meşhur Mesneviler de şunlardır:
Şairi
|
Eseri
|
Yusuf Has Hacip(ilk mesnevi)
|
Kutadgu Bilig
|
Şeyyad Hamza
|
Yusuf ü Züleyha
|
Ahmedi
|
İskendername
|
Ahmedi
|
Cemşid ü Hurşid
|
Mevlana
|
Mesnevi
|
Mevlana
|
Divan-ı Kebir
|
Âşık Paşa
|
Garipname
|
Süleyman Çelebi
|
Vesiletü’n-Necat
|
Şeyhi
|
Harname
|
Şeyhi
|
Hüsrev ü Şirin
|
Gülşehri
|
Mantıku’t-Tayr
|
Ahmet Fakih
|
Çarhname
|
Hoca Mesud
|
Süheyl ü Nevbahar
|
Lamii Çelebi
|
Vamık u Azra
|
Fuzuli
|
Leyla vü Mecnun
|
Nabi
|
Hayriyye
|
Nabi
|
Hayrabad
|
Şeyh Galip
|
Hüsn ü Aşk
|
MÜSTEZAD
Gazel nazım biçiminin her mısrasının(dizesinin) altına bir kısa dize eklemek suretiyle oluşturulan nazım biçimidir. Kısa dizelere ziyade denir. Uzun dizeler “Mef û lü /Me fâ î lü/ Me fâ î lü/ Fe û lün” ölçüsüyle kısalar ise “Mef û lü/ Fe û lün” ölçüsüyle yazılmalıdır.
Kısa dizeler okunsa da okunmasa da anlam bozulmaz, bu yüzden müstezad artistiktir. Müstezad Divan şiirinden sonra Servetifünun edebiyatında da kullanılmış, daha sonra ise bozularak Serbest Müstezad oluşturulmuştur. Serbest şiire geçiş formu olarak değerlendirilmiştir.
MUSAMMATLAR
Musammat sözcüğünün iki anlamı vardır. İlki ikiye bölünebilen gazeller için kullanılır. Diğer anlamı ise üç, dört ve daha fazla mısrayla oluşmuş nazım biçimlerinin genel adıdır. Buna göre musammatlar şunlardır:
1.Müselles: Üç dizeden oluşan şiirler. aaa, bba, cca
2. Murabba: Daha önce açıklanmıştı: aaaa, bbba, ccca
3.Terbi’: Bir gazelin her beytinin önüne iki dize ekleyerek oluşturulan musammattır. Terbi’, yapay bir murabbadır.
..……………………………………………………a
..……………………………………………………a ek kısım
.…………………………………………………..a
..………………………………………………….a
........................................................b
…………………………………………………….b ek kısım
…………………………………………………..b
…………………………………………………..a
4.Muhammes:Beş dizelik bentlerden oluşan musammattır. Kafiye düzeni aaaaa, bbbba, cccca
6.Tardiyye: Muhammesin farklı bir kafiye düzeniyle yazılanına denir: aaaab, ccccb, ddddb, eeeeb
7.Tahmis: Önceden yazılan bir şiirin beyitleri önüne üç dize ekleyerek oluşan musammattır.
AAAaa, BBBba, CCCca(Büyük harfler eklenen mısralardır.)
8.Taştir: Beytin arasına sıkıştırılan üç dize ile oluşan musammattır. aAAAa, bBBBa, cCCCa
9.Müseddes: Altı dizeden oluşan musammat. aaaaaa, bbbbba, ccccca
10.Tesdis: Müseddesle aynıdır, sadece ilk dört dize sonradan eklenmiştir.
11.Müsebba’: Yedili musammat.
12.Müsemmen: Sekizli musammat.
13.Mütessa’: Dokuzlu musammat.
14.Muaşşer: Onlu musammat.
Not: Divan şiirinde terkib-i bend ve terci-i bend de musammat sayılmıştır.
Dostları ilə paylaş: |
