Ünden bugüN

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, I, 298; Öz, İstanbul Camileri, II, 38; Kuran, Mimar Sinan, 312. N. ESRA DIŞÖREN

KAZANCI MESCİDİ

512

513

KAZLIÇEŞME

Kazlıçeşme düzenlemesi sonucunda ortaya çıkan Kazlıçeşme Hamamı (solda) ile II. Mehmed'in yaptırdığı cami ve meşrutası. fotoğraflar Hasan Yelmen

KAZANCI MESCİDİ

Beyoğlu tlçesi'nde, Taksim'de, Kazana Yokuşu üzerinde, sağ tarafta bulunmaktadır.

Banisi, Kazancıbaşı Ali Ağa'dır. Mescit, 16. yy'da yapılmış olup 1124/1712'de Ah-med Paşa tarafından yenilenmiştir. Ayrıca topcubaşılardan Hacı ibrahim Ağa minare ve mektep yaptırmıştır. Mescidin karşı köşesinde 1145/1732 tarihli Köprülüza-de Ahmed Paşa Çeşmesi yer almaktadır.

Yapının duvarları kagir olarak yapılmıştır. Giriş camekânlarla ayrılmış bir bölümden sağlanır. Buranın sağ tarafındaki merdivenle yukarıdaki kadınlar mahfiline, diğer merdivenle aşağıdaki bodruma, oradan da tuvaletlere ve abdest musluklarına ulaşılır. Karimin doğu cephesinde dört, batı cephesinde üç tane, yuvarlak kemerli büyük pencere sıralanır. Güney duvarının eksenindeki mihrap nişi köşeli olup, üzeri mu-karnaslıdır. Kenarlarından iki tane sütun ile sınırlandırılan mihrabın üst köşelerinde birer tane gülce motifi yer almıştır. Mihrabın yanlarında diğer pencerelerle aynı özelliği gösteren birer pencere açılmıştır. Sol taraftaki pencere, dolap olarak kullanılmaktadır. Yapının kuzey duvarı, came-kânla ayrılıp imam odası haline getirilmiştir. Vaaz kürsüsü güneydoğu köşesinde, duvara bitişik betondan yapılmıştır. Minberi ise mermerdir. Yapının tavanı betondan ve düzdür, iki tane beton direğin taşıdığı kadınlar mahfili, bir balkon çıkması ile genişletilmiştir. Kadınlar mahfilinin kuzey duvarında üç tane kare pencere a-çılmış olup, doğu ve batı duvarlan sağırdır. Söz konusu mahfile çıkan merdivenin yanındaki kapıdan minareye girilir.

Yapının ana mekânında, mihrabın etrafında, pencerelerin çevresinde kalem işi süslemeler görülmektedir. Bunlar bitkisel motifler (gonca gül, lale ve kıvrık yapraklar) olup kırmızı, mavi, sarı, yeşil renklidirler. Ayrıca duvarlann üst kısımlarında mavi zemin üzerine beyaz ayet kuşağı mekânı çevreler. Yapının tavanında ve kadınlar mahfilinde aynı süsleme bir bütünlük içinde devam eder. Tavan merkezinde, a-vizenin sarktığı noktada on kollu bir yıldız, daha sonra iç içe geçmiş bezemeler, a-yetler ve bitkisel motifler görülür. Bunlarda da aynı renkler kullanılmıştır. Kadınlar mahfilinin altı üç bölüme ayrılıp bitkisel süsleme ile bezenmiştir.

Yapının alt katı dikdörtgen bir mekân olup, beş tane beton direk bulunur. Buranın kuzeyinde aşağıya inmek için merdiven, batısında ise iki tane pencere vardır. Doğu duvarı sağırdır. Güneyinde açılan niş ardiye olarak kullanılır. Bunun yanındaki kapıdan tuvalete ve abdest musluklarının olduğu bölüme girilir.

Yapının dıştan giriş kapısı dikdörtgen şeklinde olup üzerinde beton sundurma bulunur. Pencereler demir parmaklıklıdır. Badanalı olan yapı kırma çatılıdır. Güney cephesinin önünde meşruta bulunmaktadır. Minaresi, yüksek kaide üzerinde olup, yivli pabuç kısmından sonra yuvarlak gövdelidir. Tek şerefeli ve yapıya bitişik olarak yapılmıştır. Yapının batı cephesinin ö-nünde arada kalmış bir mezar bulunur.