Və vasiTƏLƏRİ fənnindən mühazirələr toplusu hazirladi qaim cəFƏrov metrologiya haqqında ümumi məlumat

Şəkil 7.1. RC tipli generatorun sxemi

RC tipli generatorda R və yaxud C – nin hər hansı birinin qiymətini dəyişməklə tezliyin diapazonunu dəyişmək mümkündür. Sxemdə çıxış siqnallarının tezliyini R və C – nin ardıcıl və paralel qoşulmasından ibarət bölücünün əks əlaqə dövrəsi təyin edir. Gücləndirici əks əlaqə dövrəsindən alınan zəif siqnalı gücləndirir və gərginlik gücləndiricisi və güc gücləndiricisi sxemlərindən ibarətdir. Çıxış qurğusu çıxış müqavimətinin və gər­gin­liyin qiymətini dəyişmək üçün istifadə olunur.

Ölçü genrato­runda tezliyin qiyməti aşağıdakı kimi təyin edilir:

RC tipli generatorlarda 

LC tipli generatorlarda 

Döyünmə üsullu generatorlarda f_x = f₁ - f₂

Generatorun tezliyinin stabilliyini təmin etmək ən mühüm təlabatlardan biridir. Əgər generatorun tezliyi fasiləsiz dəyişəndirsə, onda generator tezliyinin stabilliyi 10^-3 – 10^-4, tezliyi diskret tənzimlənən generatorlarda isə bu əmsal 10^-6 – 10 ^-7 olur.

Generatorların tezlik diapazonu əmsalı generatorun maksimal tezliyinin minimal tezliyinə olan nisbətinə deyilir. Generatorun çıxış gərginliyi geniş diapazonda dəyişməlidir. Müasir rabitə qurğularında çıxış gərginliyinin dəyişməsi 100 dB və daha çox olmalıdır. Bu təlabat generatorlarda istifadə olunan gücləndiricilərin güc­lənmə əmsalının dəyişməsi ilə və ya çıxış attenyuatorları vasitə­silə həyata keçirilir. Attenyuator generatorun çıxış müqavi­mətini müxtəlif yük müqavimətləri ilə razılaşdıran xüsusi transformatorla işləyir, vəzifəsi çıxış qurğusunda gərginliyi bölməkdir.

Generatorun çıxış gərginliyinin stabilliyi generatorlarda mənfi əks əlaqənin yaradılması və ya çıxış səviyyəsinin avtomatik tənzim olunması ilə həyata keçirilir. Yüksək tezlik generatorlarında bəzi sxem və qurğular vasitəsilə onun çıxış müqavimətinin sabit qalmasına çalışırlar. Müqavimətin sabit saxlanması üçün amplitud – tezlik xarakteristikasının xəttiliyi yüksək tezlik generatorlarında təxminən 3 – 4 dB, alçaq tezlik generatorlarında isə 1 – 1,5 dB qədər meyl etməsinə yol verilir.

Generatorun çıxışı simmetrik və ya qeyri – simmetrik olur. Generatora qoşulan yükdən asılı olaraq onun çıxış müqaviməti : 50; 75; 100; 150; 600 Om olur.