«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va

Aylanma mablaglarni ishlab chiqarish jarayonida me’yorlashtirish 
Ishlab chiqarish jarayonida band bolgan aylanma mablaglar tarkibining eng kop
qismini tugallanmagan ishlab chiqarishdagi mablaglar tashkil etadi. Ularning miqdori
bajarilgan ishlar uchun qabul qilingan tolovlar tizimiga bogliq.
Тugallanmagan ishlab chiqarish boyicha aylanma mablaglarni me’yorlashtirishda
hisob-kitoblar ob’ektlar boyicha alohida-alohida amalga oshiriladi, ya’ni barcha ishlar
tugagandan song tolovlar amalga oshiriladigan, tugallangan bosqichlar uchun oraliq
tolovlarsiz tolov amalga oshiriladigan va reja boyicha bajarilgan ishlar hajmi uchun har
oyda tolovlar amalga oshiriladigan ob’ektlar boyicha va hokazo.
Тugallanmagan ishlab chiqarish uchun aylanma mablaglarning normativi, qurilish
montaj ishlariga boladigan ortacha bir kunlik harajat miqdoriga, mablaglarning
tugallanmagan ishlab chiqarish jarayonida bolish vaqtiga va harajatlarning osib borish
darajasiga bogliq boladi. Bajarilgan ishlar uchun (reja boyicha) har oyda muntazam
ravishda tolovlar amalga oshirilib tursa, tugallanmagan ishlab chiqarish harajatlarini
qoplash uchun aylanma mablaglar normativi, korxonaning oz kuchi bilan bajariladigan
yillik ish hajmining 10% miqdorida belgilanadi. Barcha ishlar tugatilgandan song yoki
ma’lum bir tugatilgan bosqich uchun tolovlar amalga oshiriladigan ob’ektlar boyicha,
tugallanmagan ishlab chiqarishga aylanma mablaglar normativi quyidagi formula
yordamida hisoblanadi:
о
к
Д
З
Н
во
п
н





.
, som
bu yerda, Z-smeta boyicha ortacha bir kunlik ishlab chiqarish harajatlari miqdori,
som
D-mablaglarning tugallanmagan ishlab chiqarishda bolish vaqti, kun;
K-harajatlarning tugallanmagan ishlab chiqarishda osib borish koeffitsiyenti;
O-ob’ektdagi ishlarning rejadagi tannarxining ularning smeta qiymatiga nisbati.

---

52
Harajatlarning osib borish koeffitsiyenti tugallanmgan ishlab chiqarish ortacha

hajmini butun ishlab chiqarish sikli davri uchun ob’ektning qiymatiga bolib topiladi.
Harajatlar bir maromda ortib boradigan holatlarda tugallanmagan ishlab chiqarish
uyushmasini, ishlab chiqarish siklining boshlanishi va tugallanishiga ob’ekt qiymatiga
bolib aniqlanadi va u 0,5 ga teng boladi.
Harajatlar bir maromda ortib bormaydigan holatlarda, qurilishning boshlanish
davrida qanchalik kop mablag sarflangan bolsa, koeffitsiyentning qiymati ham
shunchalik yuqori boladi. Har bitta konkret holat uchun tugallanmagan ishlab chiqarish
ishlarining bajarilishi boyicha tuzilgan kalendar reja va harajatlarning etanlar
taqsimlanish ma’lumotlari asosida hisoblab chiqilishi kerak.
Kelgusi davr harajatlari uchun aylanma mablaglar normativi oxirgi 2-3 yilda
shakllangan qurilish-montaj ishlari hajmidagi bu mablaglarning egallagan miqdori
asosida yoki qisob-kitob yoli bilan aniqlanadi.