«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va

Ustama harajatlar - bu qurilishni tashkil etish, boshqarish va xizmat korsatish
harajatlaridan iborat bolib, tort guruhdan tashkil topadi: ma’muriy xojalik, ishlovchilarga
xizmat korsatish, ishlarni bajarishni tashkil etish va boshqa harajatlar. Ustama
harajatlarni u yoki bu turdagi ishning bir – birligiga nisbatan hisoblab bolmaydi, chunki
ular butun qurilish tashkilotiga tegishlidir. Shu sababli ularni togridan – togri
harajatlarning har bir somiga bir tekisda taqsimlanadi va smetalarda belgilangan
me’yorlarga muvofiq aniqlanadi. Ustama harajatlarning me’yorlari qurilish tashkilotining
qaysi idoraga tegishliligi va ish turiga bogliq boladi. Ustama harajatlarning me’yorlari
vazirliklar, idoralar va respulikalar boyicha differensiyalangan. Тexnika progressining
osib borishi munosabati bilan ustama harajatlarning me’yorlari vaqti – vaqti bilan qayta
korib chiqiladi, chunki ular qurilishning mexanizatsiyalashish va industrializatsiya
darajasiga, qollanaladigan qol mehnatining ulushiga, qurilish tashkilotlarining quvvati va
strukturasiga, qurilish materiallari narxlariga hamda tashish, elektro-energiya tariflarining
ozgarishiga bogliq boladi.
+qurilishning smeta hujjatlari – inshootning (yol, koprik, tonel va hakozo) smeta
qiymatlarini asoslab beruvchi hujjatlar kompleksidan iborat boladi. Smeta hujjatlari
loyihalashtirish jarayonida qurilishni tashkil etish boyicha qabul qilingan loyiha
yechimlari asosida ishlab chiqiladi va loyihaning tarkibiy bir qismi sifatida tasdiqlanadi.
Smeta hujjatlarning tarkibi loyihalashtirishning bosqichligiga bogliq. Ikki
bosqichli loyihalashtirishda loyiha tarkibida qurilish bahosining umumiy smeta hisobi va
harajatlar toplami (ishlab chiqarishdan tashqari ob’ektlar qurilish qiymatini hisobga olgan
holda) ob’ekt va lokal smetalari, smeta hisob – kitoblari, loyiha va izlanishlar smetalari
ishlab chikiladi. Ishchi hujjatlar tarkibida ob’ekt va lokal smetalari ishlab chiqiladi.
Bir bosqichli loyihalashtirishda ishchi loyiha tarkibi qurilish bahosining
umumlashma smeta hisob – kitobi, harajatlar toplami, ob’ekt va lokal smetalari, smeta
hisob – kitoblari va loyiha izlanish ishlari smetalaridan tashkil topadi.
Loyiha tarkibidagi smeta hujjatlarini yiriklashtirilgan smeta me’yorlari, qurilish
smeta bahosining yiriklashtirilgan korsatgichlari boyicha, ishchi hujjatlarni kataloglarga

---

79
jamlagan

materiallar,
konstruksiyalar,
buyumlar,
transport
harajatlari