«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va
Yüklə 0,5 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mavzu-8. Yol xojaligini moliyalashtirish va kreditlash. Reja
- Asosiy iboralar va tushunchalar
| Nazorat uchun savollar.
1. Avtomobil yollarini qurish va ta’mirlash tannarxining uning smeta qiymatidan farqi nimada? 2. Avtomobil yollarini qurish va ta’mirlash ishlari tannarxi qanday strukturaga ega? 3. Foyda va rentabellik qanday hisoblanadi? 105
asosiy yonalishlarini aytib bering. Mavzu-8. Yol xojaligini moliyalashtirish va kreditlash. Reja: 8.1. Avtomobil yollarini qurish, ta’mirlash va yaroqli holda tutishni moliyalashtirishning vazifalari va tashkillashtirish. 8.2. Moliyalashtirishni rasmiylashtirish tartibi. 8.3. Yol tashkilotlarini kreditlash. Asosiy iboralar va tushunchalar: Pul muomalalari, moliyaviy resurslar, banklar, S+B, kreditorlar, foiz stavkalari, tolov qobiliyati, immobilizatsiya, aksent, tolov talabnomasi, akkreditov, maxsus schyotlar, subschyotlar, qisqa muddatli va uzoq muddatli kreditlar, moliyaviy operatsiyalar, ragbatlantirishlar va sanksiyalar. Korxona moliyaviy tizimining asosiy vazifasi, joriy ishlab chiqarish faoliyati, ishlab chiqarish va ijtimoiy rivojlanishning yanada osib borishi uchun zarur bolgan moliya resurslarini tashkil toptirishdan iborat. Korxonaning ishlab chiqarish fondlari, mehnat resurslari, tabiiy resurslar, mahalliy byudjetga va yuqori tashkilotlarni ta’minlashga ajratmalarni kozda tutuvchi, byudjet bilan ozaro moliyaviy munosabatlari iqtisodiy normativlari orqali tartibga solinadi. Moliya –tegishli resurslar orqali, barqaror normativlar va moliyaviy me’yorlar asosida, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish rejalarining pul bilan ta’minlanishining balanslanishiga imkon yaratish uchun xizmat qiladi. Kapital qurilishni moliyalashtirishga yonaltirilgan pul mablaglarining miqdori, iqtisodiyotning erishilgan rivojlanish darajasi va uning yanada osishi uchun kapital mablaglar sarfining ahamiyatiga kora aniqlanadi. Kapital mablaglarning moliyalashtirish manbaalari quyidagilardan iborat: Davlat byudjetdan ajratiladigan mablaglar, amortizatsiya ajratmalari, korxona oladigan foydaning bir qismi, bank krediti, asosiy fondlarni qayta tiklash uchun maxsus yonaltiriladigan jamoa xojaliklari va kooperativ tashkilotlarning ozlarining mablaglari, hamda ichki rezervlarni safarbar etish hisobiga ajratiladigan mablaglar. 106
ham jalb etiladi: avtotransport korxonalarining yuklarining tashishdan oladigan daromadlaridan 2 % li ajratma; hukumat qabul qilgan qarorlarga asosan ajratiladigan mablaglar. +oidaga kora loyiha smeta hujjatlari bilan ta’minlangan ishlar moliyalashtirilmaydi. Kapital qurilish rejasiga kiritilmagan ob’ektlarga xarajat qilish taqiqlanadi. Тexnologik uskunalarni yetkazib berishga shartnomalar tuzishga bu maqsadlar uchun kapital mablaglarni moliyalashtirish rejasida va smetalarda kozda tutilgan mablaglar miqyosida ruxsat etiladi. Buyurtmachi tashkilotlar va pudratchilar ortasidagi ozaro munosabatlarni tartibga soluvchi asosiy hujjat bolib pudrat shartnomasi xizmat qiladi. Bank tomonidan qabul qilingan pudrat shartnomasi bolmaganda ishlarni bajarish qat’iyan man etiladi. Bunday holatlarda pudratchi tashkilot tomonidan qilingan xarajatlar (tolanmaydi) qoplanmaydi. Buyurtmachining bu ishlarni moliyalashtirishga moljallangan mablaglari boshqa ehtiyojlarga yonaltiriladi. Bajarilgan ishlar uchun tolovlar buyurmachi tomonidan har oyda tugallangan texnologik bosqich ishlab chiqarish va ishlar kompleksining qiymatiga muvofiq ravishda amalga oshiriladi. Тolovlarning umumiy summasi ob’ekt boyicha ishlar smeta qiymatining 95 % atrofida bolishi kerak. Тoliq hisob - kitob davlat qabul komissiyasining dalolatnomasi tasdiqlanib, ob’ekt ishga tushirilgandan song amalga oshiriladi. +qurilish dasturi bajarilishi uchun ma’suliyatni oshirish maqsadida pudrat shartnomasidagi ishlar hajmini yillar boyicha taqsimlanish jadvali ilova qilinadi. Undan tashqari, har yili titul royxatiga muvofiq ravishda ishlar hajmi va turlari kvartal boyicha taqsimlangan yillik topshiriq tuziladi. Ishlarni bajarishning kvartal rejasi bajarilmay qolgan holatlarda (yil boshidan osib boruvchi jami hajmi), shu davrda bajarilgan ishlarga, jadvaldan orqada qolish tugatilmaguncha, buyurtmachi haq tolamaydi va bajarilgan pudrat ishlari hisobotiga bu ishlar kiritilmaydi. Bunday holatlarda qurilish tashkiloti tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlarini qoplash uchun zarur bolgan vaqtinchalik ehtiyoj tufayli, yol qoyilgan orqada qolishni tugatish majburiyatini taqdim etgan holda, kredit olish uchun bankka murojaat qilishga majbur boladi. 107
uskunalar, materiallar oz vaqtida yetkazib berilmasa), buyurtmachi pudratchining barcha xarajatlarini, bank krediti uchun foiz tolovlari bilan qoshib kompensatsiya qiladi. Ob’ektning ishga tushirilish muddati izdan chiqqan holatlarda shartnoma tuzuvchi har ikkala tomon birdek mulkiy javobgar boladilar. Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|