217
1. Yangi texnikaning iqtisodiy samaradorligini hisoblaydi. Hisobiy yilda
yillik ishlab chiqarish hajmini aniqlovchi iqtisodiy samaradorlikning asosiy
ko„rsatkichlarini hisoblaydi, yangi texnikani kashf etish va qo„llashning maqsadga
muvofiqligini asoslaydi.
Yillik iqtisodiy samaradorlikni aniqlash asosida amaldagi va yangi texnika
bo„yicha qilinadigan xarajatlarni solishtirma asoslanadi. Keltirilgan xarajatlar
tannarx va me‟yoriy foyda yig„indisidan iborat bo„lib, quyidagi formula orqali
aniqlanadi.
К
E
T
X
n
(7.11)
bu yerda:
X
- birlik mahsulot (ish)ning keltirilgan xarajatlari, so„m;
S
- birlik mahsulot(ish)ning tannarxi, so„m;
K
- ishlab chiqarish fondlarida nisbiy kapital qo„yilma, so„m;
E
n
- kapital qo„yilma samaradorligining me‟yoriy koeffitsienti 0,15 ga teng.
Yangi texnologik jarayonlar, ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash va
avtomatlashtirish, bir turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishdagi ishlab chiqarish
resurslarining iqtisodini ta‟minlovchi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil qilish
usullaridan foydalanuvchining yillik iqtisodiy samaradorligi (7.6) formula asosida
aniqlanadi.
Yangi mehnat vositalarni uzoq muddat davomida ishlatishdan olinadigan
iqtisodiy samaradorlik (7.9) formula asosida aniqlanadi.
Talaba olingan hisob natijalarini tahlil qiladi va xalq xo„jaligining samara-
dorligi to„g„risida xulosa chiqaradi.
Hisoblash uchun namuna sifatida variantlar bo„yicha berilmalar keltirilgan.
1. Muammo.
Quyidagi berilmalar asosida, zavodning yangi konstruktorlik
materialini tayyorlashdan keladigan yillik iqtisodiy samaradorlik aniqlansin.
Dostları ilə paylaş: 
