¤збекистон респуликаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

5. Titrashga qarshi kurash turlari.
Titrash kishi organizmiga salbiy ta’sir qiladi, natijada ish unumdorligini pasaytiradi, ko’pincha og’ir kasbiy kasallik - titrash kasalligiga olib keladi. Shuning uchun titrashga qarshi tadbirlarga alohida ahamiyat beriladi.

Titrash kasalligi kasbiy kasalliklarga kiradi. Bu kassalikni boshlaQich davridagina yaxshilab davolash mumkin. Titrash kasalligini davolash, ayniqsa, kasallik ruju qilgan holatlarda uzoq muddatda davolanadi. Ko’p hollarda kasallik O’tib ketsa, nogironlikka olib kelishi mumkin.

Mashina va mexanizmlarning tirashini kamaytirish quyidagi usullarda olib boriladi:

- titrashni keltirib chiqarayotgan manbaa ta’sir qilish;

- rezonans holatidan chiqarish;

- titrashni dempferlash;

- titrashni dinamik sHndirish;

mashina va qurilish elementlaring konstruktiv elementlarini O’zgarish;

- titrashni ixotalash va shaxsiy himoya vositalarini qo’llash.

Mexanizasiyalashgan, elektr yoki havo asboblari yordamida ishlaganda, qo’lni titrashdan saqlash uchun maxsus qo’lqoplar, qistirma va plastinalardan tashkil topgan shaxsiy himoya vositalaridan foydalaniladi. Shaxsiy himoya vositalariga qHyiladigan umumiy talablar GOST 12.4. 002-74 da belgilangan. Titrash kasalligni oldini olish uchun titrash mavjud bo’lgan ishlarida maxsus ish tartibi qo’llaniladi. Masalan, titrash mavjud bo’lgan mashinalarida umumiy ish vaqti smenaning 2/3 qismidan oshmasligi kerak. Bundan tinsman ishlash vaqti 15-20 min va dam olish vaqtlari bo’lishi kerakligi kO’zda tutilgan. Ishni tashkil qilishda titrashli operasiyalarni titrash bHlmagan ishlar bilan almashtirib turishi kerak. Titrashni O’lchash ST SEV 1931-78 “Titrash. O’lchov O’tkazish uchun umumiy talabalar”da belgilanadi. Titrashni O’lchash uchun ko’pgina asboblar mavjud, bulardan standart oktava filtli IShV-1 hamda VIP-2., VR-1 va boshqalar. Chet elda chiqaralidagina asboblardan RFT (Germaniya) hamda “Bryul va Kyer” firmasining (Daniya) asboblaridir.

8- Ma’ruza.