terras deyilir.
Psevdoterras aşağıda göstərilən yollarla əmələ gəlir:
1) Çay dərəsinin yamacında çayın fəaliyyət zonasından kənarda üzə çıxan,
üfüqi yatmış və denudasiyaya müxtəlif dərəcədə davamlı layların növbələşməsi
şəraitində onların terrasabənzər səth əmələ gətirməsinə, bunlara struktur terras
deyilir.
2) Sürüşmələr nəticəsində çay dərəsi yamacında pillələrin əmələ gəlməsi.
3) Çayın qollarının əsas dərəyə çıxarkən yaratdığı gətirmə konusunun
yuyulması nəticəsində yalançı terrasların əmələ gəlməsi.
4) Buzlaşmaya məruz qalmış dağlarda morenlərin dərə yamaclarında çökərək
düz səthlər, pillələr əmələ gətirməsi.
İndi əsl çay terraslarının morfoloji cəhətdən quruluşunu izah etməyə qayıdaq.
Terrasların bir qismində ana süxurlar üzə çıxaraq onların səthini əmələ gətirir.
Onların üstü nazik elüvial, arxa hissəsi isə delüvial çöküntülərlə örtülü olur. Bu cür
terraslar ana, yaxud erozion terras adlanır və adətən, dağlıq ərazidə müşahidə
edilərək terras pillələri sırasında ən yüksək vəziyyəti tutur.
Terraslar çox vaxt yaxşı çeşidləşmiş və laylaşmış çay çöküntüləri ilə örtülür.
Bu çöküntülər dağ çaylarında adətən, qum və gillicə ilə sementləşmiş
çaqıldaşılardan, düzənlik çaylarında isə gillicə və qumlardan ibarət olur. Göstərilən
çöküntülər çayın akkumulyativ fəaliyyəti ilə əlaqədar olub, allüvium adlanır. Bəzən
bunların tərkibində üzvi qalıqlarla zəngin olan axmaz allüvium linzalarına da təsadüf
edilir. Bu cür terraslar allüvial terraslar adlanır. Bütünlüklə allüvium ilə
təşkil olunan terraslara akkumulyativ və alt hissədə səthi eroziya nəticəsində
hamarlanmış ana süxurlardan, üstü isə allüviumdan təşkil olunmuş terraslara isə
Dostları ilə paylaş: |