| Dərə xətti – eroziyanın məhsuludur
Dərənin əmələ gəlməsində, suyun dərinlik və yan eroziyasından əlavə aşınma
prosesləri, aşınma məhsulunun səthi axım vasitəsilə yuyulması, sürüşmələr,
soliflükasiya, uçqun və s. proseslər də rol oynayır. Bu proseslər dərə yamaclarının
çayın təsirindən azad olan hissəsini süxurların quruluşundan, iqlimdən və s. asılı
olaraq formalaşdırır.
Dərənin ilk inkişaf mərhələsində ümumi eroziya bazisinin dərənin dibinə
nisbətən aşağı səviyyədə yerləşməsindən asılı olaraq dərinlik eroziyası, yamac
proseslərinə nisbətən üstünlük təşkil edir və çay yatağına gətirilən məhsulları yuyub
aparır. Dərə eroziya bazisi səviyyəsinə yaxın olan dərinliyə çatarkən dərinlik
eroziyası öz fəaliyyətini zəiflədir. Yamaclarda fəaliyyətdə olan başqa proseslər isə
öz işini yeni daha kəskin sürətlə davam etdirir. Bununla yanaşı çay öz sahillərini
intensiv sürətlə yuyur və dərəni tədricən genişləndirməyə başlayır.
Çay dərələri özlərinin müxtəlif inkişaf mərhələsində müvafiq fiziki-coğrafi
şəraitdə tamamilə müxtəlif quruluşa malik olur. Bu dərələr genetik cəhətdən vahid
bir sıra əmələ gətirsə də, morfoloji əlamətlərinə görə bir-birindən fərqlənən tiplərə
ayrılır.
Dostları ilə paylaş: | 
